کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان یکی از متولیان اصلی کودکان و نوجوانان در بخش فعالیتهای فرهنگیهنری و ادبی که ماموریت اصلی آن شناسایی استعدادهای کودکان از طریق فعالیتهای فرهنگی است به هنر قصهگویی به عنوان یک واسطه تربیتی توجه ویژهای دارد.
بر همین اساس همه ساله با برگزاری ویژه برنامهها و جشنوارههای متعدد تلاش میکند تا این هنر تاثیرگذار را که در حال فراموشی است ترویج دهد.
در این میان برگزاری جشنواره بینالمللی قصهگویی مهمترین بخش در زمینه اعتلای این فرهنگ ایرانی است که شانزدهمین آن در سال 1391 پس از برگزاری مراحل استانی و منطقهای در بخش ملی و بینالمللی به میزبانی کانون استان آذربایجان شرقی در شهر تبریز برگزار شد.
گزارشی کوتاه از شیوه و مراحل اجرای این رویداد بزرگ فرهنگی و برخی اظهار نظر مسوولان و قصهگویان را میخوانیم.
مدیرعامل کانون پیشنهاد کرد: نامگذاری یک بوستان در هر شهر ایران به نام قصهگویی
سید صادق رضایی در نشست رسانهای تشریح برنامههای شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی این پیشنهاد را مطرح کرد و بخش زیادی از صحبتهای خود را به اهمیت قصهگویی و نقش آن در فرآیند تربیت کودکان و نوجوانان اختصاص داد.
وی در این باره گفت که نامگذاری یک بوستان به نام قصهگویی باعث میشود تا هنرمندان، اندیشمندان و قصهگویان هر شهری به مناسبتهای مختلف در این مکان گردهم آیند و این سنت کهن را پاس بدارند.
رضایی در آستانهی برگزاری جشنواره بینالمللی قصهگویی بار دیگر درخواست خود را مبنی بر ثبت شب یلدا به عنوان شب قصه و قصهگویی ایرانیان از سوی شورای فرهنگ عمومی یا نهادهای بینالمللی همچون یونسکو تکرار کرد.
مدیرعامل کانون در اهمیت قصهگویی برای کودکان عنوان کرد که کودکانی که پای قصهها مینشینند گنجینهی لغاتشان غنیتر میشود و بهرهی هوشی آنها نیز افزایش پیدا میکند و این از فواید قصهگویی برای کودکان است.
وی اضافه کرد که هدف کانون از برگزاری جشنواره به واقع تنها برگزاری یک جشنواره نیست بلکه سابقهی نزدیک به 50 سال فعالیت کانون و وجود 3 هزار مربی ظرفیت بالایی برای ترویج فرهنگ قصهگویی در کشور به شمار میرود.
رضایی خاطر نشان کرد که قصهگویی دارای ریشهای وحیانی و الهی است و در فرآیند تعلیم و تربیت میتواند موثر باشد و به همین دلیل مطالبهی ما از همهی قصهگویان کشور به ویژه معلمان و مربیان آن است که بدون افراط و تفریط قصههایی را بازگو کنند که برگرفته از آموزههای قرآنی و زندگی اهل بیت (علیهمالسلام) باشد.
او همچنین با تجلیل از شخصیت استاد شهید مرتضی مطهری و اهمیتی که آن شهید اندیشمند با نگارش داستان راستان برای کودکان قایل شده است از برگزاری ویژه برنامهای برای تجلیل از ایشان در جشنواره قصهگویی خبر داد.
رضایی همچنین رونمایی از چندین عنوان کتاب جدید و تجدید چاپ کتابهای قدیمی کانون با موضوع قصهگویی را از دیگر برنامههای جشنواره قصهگویی در تبریز عنوان کرد.
مدیرعامل کانون در پایان گفت که برنامههایی برای ضبط قصههای جشنواره و انتشار لوحهای فشرده صوتی و تصویری جشنواره توسط کانون تدارک دیده شده است تا این قصهها در اختیار علاقهمندان قرار بگیرد.
محمد باقر آدوسی معاون فرهنگی کانون و رییس جشنواره قصهگویی در این نشست که در آن جمع زیادی از خبرنگاران رسانههای جمعی حضور داشتند این جشنواره را یک رویداد بزرگ فرهنگی دانست که برای احیای سنت فراموش شده قصهگویی برپا میشود.
وی افزود علاوه بر این، توانمندسازی مربیان کانون از دیگر اهداف این جشنواره است که در مراحل مقدماتی آن بیش از 2300 قصهگو از سراسر کشور و 50 قصهگو از 30 کشور جهان حضور داشتهاند.
آدوسی برگزاری کارگاههای آموزشی برای قصهگویان در مراحل استانی، منطقهای و کشوری جشنواره را از دیگر برنامههای کانون برای توانمندسازی شرکت کنندگان عنوان کرد و گفت در مرحلهی نهایی نزدیک به 40 قصه گوی ایرانی و 10 قصهگوی شاخص خارجی با یکدیگر در سطوح مختلف به رقابت میپردازند و در نهایت 20 نفر به عنوان برگزیده جشنواره معرفی میشوند.
وی همچنین گفت که قصهگویان بخش صوتی و برگزیدگان بخش بازنویسی آثار کهن ادبی نیز در بخش جداگانهای معرفی خواهند شد.
محمود مروج مدیر امور هماهنگی آستانهای کانون و دبیر جشنواره نیز گزارشی از روند برگزاری این رویداد فرهنگی ارایه کرد و گفت که از میان 50 قصهگوی خارجی متقاضی شرکت در جشنواره 10 قصهگو از کشورهای مختلف جهان در جشنواره شرکت میکنند و یک قصهگوی کانادایی به نام رکسانا خان نیز در میان داوران جشنواره حضور دارد.
وی از غلامعلی کیومرثی، مهدی آرایی، مریم مهدوی و معصومه باقری به عنان داوران این جشنواره نام برد.
مروج حضور گسترده قصهگویان در بخش آزاد جشنواره شامل معلمان، مربیان مهدهای کودک، روحانیان و والدین را از ویژگیهای این جشنواره برشمرد.
به گفتهی وی موضوع شانزدهمین جشنواره قصهگویی "قهرمانان و پهلوانان ایرانی" و "متون و آثارکهن ادبی" تعیین شده بود.
در این نشست حجتالاسلام الیاس ابراهیمی مدیر کانون استان آذربایجان شرقی و مدیر اجرایی جشنواره میزبانی را افتخاری برای شهر تاریخی و فرهنگی تبریز برشمرد.
او توضیح داد که قصهگویان حاضر در جشنواره به شهرهای مختلف استان سفر میکنند و برای بچههای این شهرها نیز قصهگویی خواهند کرد.
مدیرروابط عمومی و امور بینالملل کانون خبر داد: قصهگویان مطرح جهان در راه ایران
محسن حموله مدیر روابط عمومی و امور بینالملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این باره گفت: دکتر آلبرتو سزار ویلگاس قصهگوی مطرح "پرو"یی نخستین میهمان و پس از وی حسنیه قصهگویی از مالزی و آنه استوارت قصهگوی استرالیایی به تهران آمدهاند.
به گفتهی وی این قصهگویان مطرح از اعتبار بینالمللی بالایی برخورداراند و در این حوزه صاحب سبک و تالیفات متعددی هستند و برخی از آنان قصهگویی را در دانشگاههای مختلف جهان تدریس کردهاند حضور این چهرههای مطرح در ایران فرصت مناسبی را برای تبادل تجربیات میان قصهگویان ایرانی و خارجی فراهم میکند.
حموله در عین حال از اعتبار و جایگاه بالای قصهگویی در ایران سخن گفت و تاکید کرد که این قصهگویان در پی ارسال بیش از 700 رایانامه از طرف مسوول کمیته بینالملل جشنواره و از بین 50 متقاضی شرکت در این رویداد فرهنگی انتخاب شدهاند.
به گفتهی وی یکی از شاخصترین میهمانان جشنواره خانم "رکسانا خان" قصهگوی مسلمان و مطرح کانادایی است که دارای اصلیت پاکستانی است و در این جشنواره به عنوان داور حضور یافته است.
مدیر روابط عمومی و امور بینالملل کانون از نیکلاس بناونتورا از فرانسه و الکسنادر کایماناکف قصهگوی کشور روسیه، راجر جنکینز از سنگاپور، محمدحمو حمو قصهگوی مسلمان اسپانیایی و ساچیو آزوما از ژاپن و آناصوفیا پایوا از پرتغال و آلومله هلن نامایی از کنیا به عنوان دیگر میهمانان خارجی این جشنواره نام برد.
عضو شورای سیاستگذاری جشنواره بینالمللی قصهگویی در عین حال به فعالیتهای بخش روابط عمومی کانون نیز در این جشنواره اشاره کرد و گفت: از ابتدای انتشار فراخوان جشنواره در اردیبهشت امسال بخش رسانهای کانون تلاش کرد تا گامهایی را برای تحقق اهداف جشنواره که اصلیترین آن ترویج فرهنگ قصهگویی در جامعه است بردارد.
مدیر روابط عمومی و امور بینالملل کانون خاطر نشان کرد که پدرها و مادرها، معلمان مدارس، مربیان مهدکودک، روحانیان و قصهگویان مذهبی، قصهگویان رادیو تلویزیونی و همهی کسانی که میتوانند کام کودکان ونوجوانان را با قصههایشان شیرین کنند در دایرهی مخاطبان هدف این جشنواره قرار میگیرند به باور ما با همکاری رسانهها تاکنون وضعیت بهتری در حوزهی قصهگویی در ایران به وجود آمده اما احیا و ترویج این سنت با اهمیت و کهن در جامعه بیتردید بدون همکاری رسانههای جمعی میسر نخواهد شد.
آغاز بزرگترین جشنوارهی قصهگویی ایران
شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون صبح روز 29 بهمن همزمان با سالروز قیام تاریخی مردم تبریز بر علیه رژیم ستمشاهی با برگزاری مراسم ویژهای در سالن اقبال آذر مجتمع فرهنگی، هنری 29 بهمن این شهر کار خود را آغاز کرد.
در نخستین روز برگزاری این رویداد فرهنگی که در آن 40 قصهگوی برگزیدهی ایرانی و 10 قصهگوی مطرح خارجی حضور داشند 18 قصهگو روایتگر داستانهای خود برای کودکان و نوجوانان تبریزی بودند که از این میان در همین روز 3 قصهگوی خارجی نیز به روی صحنه رفتند.
همچنین برنامهی قصهگویی این قصهگویان برتر ایران و جهان در مراکز کانون استان آذربایجانشرقی نیز صبح روز 29 بهمن آغاز شد
شهرهای شبستر و مرند روز 30 بهمن و بستانآباد و آذرشهر نیز روز 1 اسفند 1391 میزبان تعداد دیگری از قصهگویان جشنواره بود.
این قصهها با موضوعهای قهرمانان و پهلوانان ایرانی و متون ادبی کهن از خلال رقابتهای 31 جشنواره استانی و 4 جشنواره منطقهای برگزیده شدهاند جایی که در آن 1700 قصهگوی ایرانی به رقابت پرداختند.
10 قصهگوی خارجی نیز از بین 50 قصهگوی متقاضی از بیش از 35 کشور جهان انتخاب شدهبودند.
قصهگویی دارویی است شفابخش برای خانوادهها
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از قصهگویی به عنوان دارویی شفابخش برای خانوادهها یاد کرد و گفت تسلط پدر و مادرها به این هنر باعث میشود که فرزندان با اخلاقی به جامعه تحویل دهند.
محمد باقر آدوسی در ویژهبرنامهای که با حضور میهمانان خارجی شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی در منطقهی آزاد ارس برگزار شد ضمن تجلیل از نقش تاثیرگذار تبریز در تاریخ کشورمان به تشریح اهمیت قصه و قصهگویی پرداخت و افزود: یک سوم از قرآن کریم به زبان قصه بیان شده است و همین امر نشان از آن دارد که قصه میتواند به عنوان یک واسطه تربیتی مهم مورد استفاده مربیان و اولیای تربیتی قرار گیرد.
رییس شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصه گویی تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران مفتخر است که برای پربارکردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان سازمانها و نهادهایی مانند کانون دارد.
وی در تشریح دلایل اهمیت قصه و برگزاری جشنواره بینالمللی قصهگویی گفت: کانون بیش از 2هزار مربی قصهگو دارد که در 9 ماههی گذشته بیش از 70 هزار دفعه قصهگویی کردهاند و یک میلیون و دویست هزار کودک و نوجوان نیز مخاطب این قصهها بودهاند.
آدوسی تاکید کرد برای تربیت انسانهایی که بتوانند در آیندهی جامعه نقش ایفا کنند باید قوه تخیل آنان را تقویت کرد و قصه، این کار مهم را انجام میدهد.
معاون فرهنگی کانون با بیان این که مبنا و اساس تمامی فعالیتهای کانون کتاب است گفت قصهگویی نیز در همین مسیراز جمله مهمترین برنامههای مراکز فرهنگیهنری و بنمایهی اصلی این فعالیتها محسوب میشود.
وی همچنین از مسوولان منطقه آزاد ارس به واسطهی همکاری در برگزاری جشنواره قصهگویی تشکر کرد.
دکتر نجفزاده معاون فرهنگی منطقه آزاد ارس نیز در این برنامه به تاثیر مثبت حضور قصهگویان جشنواره در منطقه آزاد ارس پرداخت و گفت: این حضور موجب ترغیب کودکان و خانوادهها به امر قصهگویی میشود.
وی تاکید کرد قصه از ارزش بالایی در انتقال آموزههای دینی و اخلاقی به کودکان و نوجوانان دارد و در عصر حاضر میتواند به افزایش تعامل خانوادهها با کودکان خود کمک کند.
حجت الاسلام و المسلمین الیاس ابراهیمی: قصهگویی هنری والا و واسطهای نافذ در تربیت کودکان و نوجوانان
مدیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آذربایجان شرقی و مدیر اجرایی جشنواره، قصهگویی را هنری والا و واسطهای نافذ در تربیت کودکان و نوجوانان دانست وبا استناد به بیانات مقام معظم رهبری تصریح کرد: قصهگویی هنر خوبی است و قصههای خوب سازنده شخصیت کودکان هستند.
وی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به عنوان پایتخت قصهگویی جهان معرف کرد و افزود:جشنوارهها با هدف ترویج هنر ارزشمند قصهگویی در ایران و جهان برگزار میشود.
دبیر اجرایی شانزدهمین جشنواره بین المللی قصهگویی تصریح کرد: در روزی که بهنام سالروز قیام تاریخی مردم شریف و همیشه بیدار تبریز در 29 بهمن سال 1356 نامگذاری شده است امید داریم که بتوانیم گامی موثر را در مسیر رشد و تعالی فکر و اندیشه فرزندان ایران زمین برداریم.
وی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به عنوان پایتخت قصهگویی جهان معرف کرد و افزود:جشنوارهها با هدف ترویج هنر ارزشمند قصهگویی در ایران و جهان برگزار میشود.
دبیر اجرایی شانزدهمین جشنواره بین المللی قصهگویی تصریح کرد: در روزی که بهنام سالروز قیام تاریخی مردم شریف و همیشه بیدار تبریز در 29 بهمن سال 1356 نامگذاری شده است امید داریم که بتوانیم گامی موثر را در مسیر رشد و تعالی فکر و اندیشه فرزندان ایران زمین برداریم.
امید به زندگی، هنر نهفته در دل قصهگویی است
رکسانا خان داور بخش بینالملل شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی و نویسنده مسلمان برگزیده نیویورک تایمز، از قصهگویی به عنوان هنری قدرتمند و دارای قابلیت بسیار بالا یاد کرده و گفت: قصهگویی از چنان نیرویی شگفت برخوردار است که میتواند شنونده را بسیار تحتتاثیر قرار دهد تا درس نهفته در دل قصه را بی هیچ تردیدی فرا بگیرد و او را وادار سازد آنچه را شما احساس میکنید بی هیچ شک و شبهای درک کرده و آن را به طور کامل احساس کند.
وی که به عنوان یک نویسنده ممتاز به کشورهای مختلف جهان سفر کرده و تلاش میکند تا دین مبین اسلام را از زاویه قصه و قصهگویی معرفی کند معتقد است: شما با قصههای خودتان میتوانید ذهن مخاطبان را به چالش وادار کرده و افکارشان را تغییر دهید و به آنان از میراث غنی اسلام اطلاعاتی را منتقل کنید که تاکنون از آنها بیخبر بودند و من به دفعات از این هنر در کشورهای متعدد در قارههای اروپا، امریکا و آسیا بهره بردهام تا به ملل مختلف یادآوری کنم مسلمانان از چه عظمتی در طول تاریخ خود برخوردار بوده لیکن دنیای امروز از این فرهنگ غنی اطلاع جامع و کاملی در اختیار ندارد.
این نویسنده برجسته کانادایی که آثارش از محبوبیت بینالمللی برخوردار است در پاسخ به این سوال که قصهگویی چگونه میتواند میان ملل مختلف تفاهم و دوستی ایجاد کند گفت: یکی از دلایل من برای ورود به دنیای قصهگویی این بود که باور داشتم با طرح خوب داستان، میتوانیم انسانها را بیش از پیش به انسانیت نزدیک کرده و به صاحبان فرهنگهای متقاوت بیاموزیم تا با دیگران رفتاری عادلانه داشته باشند.
وی با اشاره به تجربههای موفق خودش در این زمینه میافزاید: من معتقدم به عنوان یک مسلمان نیاز داریم در مجامع مختلف ظاهر شده و از طریق طرح داستان و قصههای خودمان، معرف خوبی از فرهنگمان باشیم و اخلاق و انسانیت نهفته در وجودمان را به سایرین اثبات کنیم تا ما را بهتر بشناسند و باور کنند.
رکسانا خان همچنین در خصوص جایگاه قصه و قصهگویی در جوامع پیشرفته و مدرن امروزی و نقش آن در بهبود زندگی بشری از سرمایهگذاری بر روی کودکان و نوجوانان به عنوان یک اصل مهم یاد کرده و میافزاید: من به مدارس مختلفی رفتهام که دانشآموزان آنها تنها بازی با رایانه، تلفنهمراه، لپتاب و این قبیل سیستمها مهمترین دغدغه آنان بوده به طوری که دیگران فکر میکردند این بچهها از دست رفتهاند. اما وقتی برایشان قصهگویی کردم، چنان روی صندلیهای خود برای زمان طولانی میخکوب شده بودند که احساس میکردم داستان من تا اعماق قلبشان نفوذ کرده و با شخصیتهای آن ارتباط کامل برقرار کردهاند. من بارها شاهد تغیرات روحی و رفتاری کودکان و نوجوانانی بودهام که کسی به آنان امید نداشت اما من اطمینان داشتم که آنها بعد از گوش دادن به این قصهها دیگر همان آدم قبلی نیستند و دگرگون شدهاند.
این برنده جایزه مدیریت و ارتباطات و صاحب جایزه ادبی کنگره اسلامی کانادا در ادامه تاکید کرد: قصهگویی یک هنر ارتباطی است که شما به کمک آن میتوانید احساسات و اطلاعات خود را از طریق آن به دیگران انتقال دهید و در حقیقت قصهگویی به معنای توانایی بیان خودتان است. با تمام پیشرفتهایی که امروز در جهان اطراف ما صورت گرفته، اما من گروههایی را میشناسم که حاضرند به عقب بازگشته اما قصه و قصهگویی را همچنان زنده نگهدارند. والدین من قصهگوهای معروفی نبودند اما از طریق داستانها و قصههایی که در کودکی برایم ناقل کردند چنان تاثیری بر روی من گذاشتند که امروز باور دارم آنان هرگز نمیمیرند و در عمق جانم همواره زنده هستند و این راز برپایی جشنوارههای قصهگویی در سراسر دنیاست.
رکسانا خان که برای نخستین بار به ایران سفر کرده در خصوص نقش مترجمان در انتقال مفاهیم و حس قصهگویان به مخاطبان نیز معتقد است: مترجمان باید تکنیکهای داستانگویی را یاد بگیرند تا به درستی بتوانند حس قصهگو را به مخاطب انتقال دهند. یک قصهگو اگر بتواند به درستی از زبان بدن در انتقال مفاهیم بهره بگیرد، گاه هنرش به جایی میرسد که مخاطب بدون دانستن زبان و گویش او، پیام و احساس وی را کاملا" درک کرده و با او همراه خواهد شد و من این تجربه را در مکزیک داشتهام.
وی در خاتمه پیرامون لذت کار قصهگویی نیز گفت: وقتی شما میتوانید برای مدت زمان قابل توجه حضار را بر روی صندلیهایشان در مقابل خود میخکوب کنید و با قصههایتان افکارشان را تغییر دهید، از کار خودتان لذت میبرید و این قدرتی است که در این هنر نهفته و شما در پایان کارتان به درجهای میرسید که مخاطبان با نگرشی دگرگون شده، سالن را ترک کنند و به خانههای خود بروند.
قصهگوی پرتغالی: ماموریت ما روایت قصه زیبای زندگی است
آنا صوفیا قصهگوی پرتغالی شرکت کننده درشانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی گفت: همه ادیان جهان و علوم بر پایه قصه و قصهگویی بنا شدهاند، و ما به عنوان یک انسان، روایت کننده قصه زندگی هستیم،آمدهایم تا زیباییهای دنیا را ببینیم و آنچه را دیدهایم برای دیگران در قالب قصه بیان کنیم.
این قصهگو اضافه کرد: قصه، بنیان و اساس زندگی را به تصویر میکشد و پاسخی برای مجهولات ذهن بشر است تا قدرتمندانه او را با دنیای بیرون به صلح برساند.
آنا صوفیا که برای اولین بار به ایران سفر کرده است، برگزاری جشنواره بینالمللی قصهگویی را در تبریز خارقالعاده توصیف کرد وگفت: ما نیز در کشور پرتغال جشنواره قصهگویی با حضور قصهگویان بینالمللی برگزار میکنیم، اما کیفیت برنامههای این جشنواره در سطح بسیار بالایی قرار دارد و من وقتی به کشور پرتغال بازگشتم تمام این زیباییها را برای مردم آنجا تعریف خواهم کرد.
این قصهگوی پرتغالی از مسوولان برگزارکننده جشنواره قصهگویی ایران خواست تا در استمرار برگزاری چنین جشنوارههایی ثابت قدم باشند.
این محقق و قصهگوی پرتغالی که تجربه حضور در چند جشنواره بینالمللی قصهگویی را دارد، با قصهی «سالمندان» در شانزدهمین جشنواره بین المللی قصهگویی ایران حضور یافته است.
به گفته وی قصهگو باید در بیان قصه صادق باشد و با داستان ارتباط قلبی برقرار کند، چراکه برخی از داستانها پیامهای اخلاقی خوبی دارند، در حالی که قصهگو مممکن است توانایی ارتباط با مخاطب را نداشته باشد.
آنا صوفیا در زمینه استقبال نهادهای فرهنگی از هنر قصهگویی در کشورش توضیح داد: ما در کشور پرتغال قصهگویان حرفهای زیادی داریم و بسیاری از این قصهگویان در مدارس و کتابخانهها برای کودکان و نوجوانان قصه میگویند.
وی در پایان گفت: درکشور ما قصهگویی جایگاه والایی در بین خانوادهها دارد و کودکان و نوجوانان نیز – با در نظر گرفتن میزان علاقهی خانوادهها - برای شنیدن قصهها اشتیاق دارند.
قصهگوی کنیایی: کانون میتواند به رشد جایگاه قصهگویی در جهان کمک کند
ارتقای جایگاه قصه و قصهگویی نیازمند تعامل نهادهای متولی این امر در جهان است و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان مؤثرترین نهاد در جهت ترویج فرهنگ قصهگویی میتواند با مسولان فرهنگی دیگر کشورها تعامل برقرار کند.
آلومبه هلن نامایی نویسنده و قصهگوی کنیایی حاضر در شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی با بیان این مطلب گفت: هنرقصهگویی یک ابزار آموزشی بسیار قوی برای آموزش زندگی به کودکان و نوجوانان است که هنوز در بسیاری از کشورهای جهان درجایگاه اصلی خود قرار نگرفته است .
وی با اشاره به اینکه در کشورهای آفریقایی بهویژه کنیا تنها قشر ثروتمند با پرداخت هزینه میتوانند از شیوههای آموزش از طریق قصهگویی بهره ببرند تاکید کرد: قصه و قصهگویی در ایران در جایگاه مناسبی قرار دارد و متولیان ترویج این فرهنگ میتوانند از طریق تعامل با مسوولان فرهنگی دیگر کشورها برای بهرهمندی تمامی بچهها از این فعالیت تاثیرگذار گامهای مثبتی بردارند.
این نویسنده کنیایی که خود یکی از اساتید قصهگویی و دبیر چندین جشنواره قصهگویی است با اعتقاد به اینکه قصهگویی علمی است که نیازمند مطالعه و تحقیق است اذعان داشت: قصهگوی موفق کسی است که به قصه به عنوان یک ابزار بازی و سرگرمی نگاه نکند بلکه به تحقیق و پژوهش درباره قصههای موجود در فرهنگهای مختلف بپردازد و با علم و آگاهی در این مسیر گام بردارد.
وی خلاقیت، بهروز بودن و توانایی دربرقراری ارتباط و جذب مخاطب را از جمله شاخصهای یک قصهگوی خوب برشمرد و گفت: اگر قصهگو قصهای را با جان و دل باور کند و خالصانه آن را به مخاطب ارایه کند آن قصه تا همیشه در ذهن شنونده جاودان خواهد ماند.
راوی قصه "افسانه فومولیونگو"با اشاره به سخن یکی از بزرگان کشورش – مؤدبانه مخالفت کنید - در خصوص دلیل انتخاب این قصه که یکی از حماسههای تاریخی کنیا را بیان میکند گفت: همیشه لازم نیست ظلم و بدی را با بدی پاسخ داد و گاهی میتوان از هنر در جهت مقابله با ظلم بهره برد.
بر اساس این گزارش، آلومبه هلن نامایی درباره حضورش در جشنواره بینالمللی قصهگویی در تبریز گفت: این جشنواره به نوعی یک کارگاه آموزشی برای من است و ایران را همچون خانه خود میدانم زیرا که چیزهای زیادی برای آموختن دارد.
پیشنهاد مدیرعامل کانون به قصهگویان: رمانهای نوجوان منتظراند؛ روایتشان کنید
سید صادق رضایی در یادداشتی با بیان این پیشنهاد به قصهگویان گفت: "رمان نوجوان امروز" به نیازهای مخاطب نوجوان پاسخ میدهد و قصهگویان باید سری به کتابخانههای کانون و دیگر کتابخانهها بزنند چراکه قصههای تازه، منتظراند تا روایتشان کنند.
وی در این زمینه یادآور شده که ادبیات داستانی کودک و نوجوان در سالهای اخیر به لحاظ کمیت و خصوصا کیفیت، چنان رشدی داشته است که به سادگی نمیتوان به تاثیرات آن بیتوجه بود و از کنار آن گذشت و در این میان رمان نوجوان حرکت رو به جلویی داشته است و همکاران کانونی را مجاب کرده تا به این حوزه به صورت تخصصی و ویژه نگاه کنند.
رضایی با بیان این مطلب که با توجه به سرعت تغییرات و تنوع ناگزیری که بر فکر و جهان نسل امروز حاکم است، افزوده است: نو شدن، یک نیاز اساسی جامعه امروز است.
وی ادامه داده است: همهی قصهگویان الزاماً خالق قصهها نیستند و بر اساس هنر اجرا، و انتخاب قصههای کهن، نقشآفرینی میکنند.
رضایی همچنین در این نوشته تصریح کرده است: به همین دلیل قصهگویان میتوانند به رمانها و کتابهای داستانی که در سالهای اخیر نوشته و منتشر شده به عنوان یک منبع مهم و تاثیرگذار در نزد مخاطبان خود نگاه کنند.
مدیر عامل کانون خاطرنشان کرده که در دههی اخیر، آثار نویسندگانی که از زبان و فکر و دنیای کودکان و نوجوانان نمینویسند، با مسایل تربیتی و روانشناختی مخاطبان خود آشنایی ندارند و قصههایشان دغدغههای مخاطب نوجوان خود را برآورده نمیکند دیگر جایی در قفسه کتابخانه کودکان و نوجوانان ندارد.
وی همچنین تصریح کرده است: انتشار پنجاه جلد کتاب از مجموعه "رمان نوجوان امروز" که محصول رشد فضای داستاننویسی و عطش مخاطبان نوجوان برای قصههای تازه است، تنها به عنوان یکی از محصولات داستانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در کنار آثار دیگر ناشران و نویسندگان، با استقبال بینظیر مخاطبان نوجوان در سراسر ایران همراه بوده است، و این امر نشاندهنده این مهم است که فرزندان ما نیاز به قصههای تازه دارند.
این مقام مسوول در عین حال اذعان داشته است که برخلاف بسیاری از قصههای کهن که برای مخاطب عموم - اغلب، بزرگسال - نوشته و نقل میشده، قصههای نویسندگان امروز، پاسخگوی بسیاری از نیازهای مخاطب کمسن و سال خود هستند و روح آنها را تغذیه میکند.
وی با تاکید به اینکه نقل قصههای قدیمی و روایت آثار مکتوب کهن، نهتنها اشتباه نبوده بلکه لازم است، یادآور شده است: اگر شاهنامه، نوجوانان را با دنیای قهرمانان ایرانی آشنا میکند، قصههای امروزی نیز میتواند پاسخی مناسب به دغدغههای نوجوانان در دنیای کنونی مخاطبان باشد.
رضایی با اشاره به این مطلب که در سالهای اخیر، نویسندگان آثار داستانی ویژه کودک و نوجوان، اغلب نگاه حرفهای به این حوزه داشتهاند یآورده است: این نویسندگان برای نوشتن در حوزه کاری خود، با مباحث تخصصی روانشناسی و روانشناسی رشد، جامعهشناسی، علوم تربیتی و رفتاری و ... آشنایی دارند وآگاهی از علوم مرتبط با کودک و نوجوان، تخیل آنها را به سمت و سوی مخاطب خود سوق میدهد و آثارشان را بیش از پیش به دنیا و نیازهای کودکان و نوجوانان نزدیکتر میکند.
قصهگوی استرالیایی: با ارزشترین ویژگی جشنواره قصهگویی ایران احترام به قصهگویان است
احترام گذاشتن به فعالیتی که برای کودکان و نوجوانان انجام میشود یکی از ارزشمندترین ویژگیهای جشنوارهی بینالمللی قصهگویی ایران است این نشان میدهد که بچهها در ایران از ارزش بالایی برخوردار اند.
آنه استوارت قصهگوی استرالیایی حاضر در شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی با بیان این مطلب گفت: قبل از اینکه در جشنواره ایران شرکت کنم فکر میکردم در یک برنامهی بسیار کوچکی حاضر میشوم که شاید محتوای چندانی نداشته باشد .
استوارت افزود: سطح برگزاری این جشنواره در حد بالایی است و اکنون میفهمم که ایران دارای چه فرهنگ غنی است و چه احترامی برای قصه و قصهگویی قایل است.
وی با اشاره به اینکه در ایران به طور خاص به کودکان و نوجوانان توجه شده است تصریح کرد: متاسفانه صنعتی شدن زندگی در بسیاری از کشورها افراد خانواده را از هم دور کرده است و والدین تنها به دنبال راهی برای سرگرم کردن فرزندان خود هستند.
استوارت ادامه داد: تنها خانوادههای تحصیل کردهای که به اهمیت تاثیر قصه در زندگی افراد واقف هستند هنوز برای فرزندان خود قصهگویی میکنند و اخیراً از خود من خواسته شده است که فیلمهای کوتاهی در مورد قصهگویی بسازم و در اختیار خانوادهها قرار دهم.
آنه استوارت که در مدت 30 سال تلاش داوطلبانه در عرصهی قصه و قصهگویی چندین جشنواره در کشورهای مختلف را تجربه کرده است معتقد است که از قصه میتوان به عنوان ابزار قدرتمندی برای انتقال فرهنگ استفاده کرد و گوش دادن به قصههای موجود در ملتهای مختلف فرهنگ تعامل بین ملتها را گسترش میدهد.
این قصهگوی استرالیایی که با قصهی «باغ سحرآمیز» در شانزدهمین جشنواره بین المللی قصهگویی در ایران شرکت کرده است در خصوص انتخاب این قصه میگوید: همانطور که در فرهنگ ایران قصههای کهن بسیاری وجود دارد در فرهنگ کشور ما نیز داستانها و افسانههای قدیمی وجود دارد که در قصهگویی مورد استفاده قرار میگیرد.
وی با اشاره به چندین افسانه رایج در کشورش، یکی از قدیمیترین قصههای استرالیایی را مجموعه قصههای Hobyehs معرفی کرد و گفت: در استرالیا جنگلهای فراوانی وجود دارد و مادرها برای جلوگیری از ورود بچهها به جنگل هابیها - موجودات ترسناکی که در میان درختان پنهان میشوند- برای بچهها قصه تعریف میکردند.
وی در عین حال با اشاره به وجوه مشترک بین قصههای ایرانی و استرالیایی اذعان داشت: همانگونه که در ایران قصههایی در مورد شهدا و قهرمانان ملی وجود دارد در استرالیا نیز قصههای زیادی در مورد سربازانی وجود دارد که در مقابل دشمن ایستادند تا ما بتوانیم یک ملت مستقل باشیم.
آنه استوارت قصهگوی استرالیایی در پایان گفت: آرزو دارم در کشورم جشنوارهای را برگزار کنیم تا از تمامی قصهگویان ایرانی در آن جشنواره دعوت کنیم و از تجربیات آنها استفاده کنیم.
قصهگوی افسانههای ژاپنی: تئاتر کاغذی در ژاپن شیوهای پر طرفدار برای قصهگویی است
قصهگویی با تئاتر کاغذی یکی از شیوههای موفق قصهگویی در کشور ژاپن است که مربیان و قصه گویان برای ترویج هنر قصهگویی از آن بهره میبرند.
این بخشی از سخنان "ساچیو آزوما" قصهگوی ژاپنی است که در حاشیه شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصه گویی تبریز مطرح کرد.
به اعتقاد این قصهگوی ژاپنی وقتی شخصیتهای یک قصه به صورت کاغذی ساخته میشوند و قصه در قالب نمایش روایت میشود، برای همیشه در ذهن کودک و نوجوان ماندگار میشود.
این مدرس قصهگویی دعوت از والدین را برای شرکت در کارگاه آموزشی قصهگویی یکی دیگر از شیوههای ترویج هنر قصهگویی در ژاپن برشمرد و گفت: در این کارگاه تکنیکهای قصهگویی آموزش داده نمیشود، بلکه به خانوادهها پیشنهاد میشود برای فرزندان خود قصه بگویند.
ساچیو آزوما که علاوه بر تدریس قصهگویی قصههای ژاپنی را به زبان اسپانیایی ترجمه میکند، حرفه اصلی خود را قصهگویی معرفی میکند، چون به قصهگویی بیشتر از مترجمی علاقه دارد.
این قصهگوی ژاپنی ساکن در کشور اسپانیا با بیان اینکه قصهگویی همان انتقال احساسات مثبت است ادامه داد: مترجم قصهگویان خارجی در جشنوارهها باید احساسات یکسانی در اجرای قصه با قصهگو داشته باشند تا بتوانند با خواننده یا شنونده همراه شوند و با ترجمه صحیح، قلب مخاطب را تکان دهند.
این قصهگو که راوی یک افسانه سامورایی در شانزدهمین جشنواره بینا لمللی قصهگویی است، اظهار امیدواری کرد: مسوولان فرهنگی کشورش با استفاده از تجربیات موفق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای برگزاری جشنواره قصهگویی برنامهریزی کنند.
الکساندر کایماناکف قصهگوی روسی: قصههای مشترک از وجود ملتی واحد در گذشته خبر میدهند
الکساندر کایماناکف قصهگوی روسی در شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی با بیان این موضوع گفت: در کشور من بازیهایی وجود دارد که بعد از تحقیق و مطالعه فهمیدم سرخپوستان آمریکا نیز همین بازیها را انجام میدهند همین نشان میدهد که مردم جهان دارای اشتراکهای بسیاری در فرهنگ، آداب و رسوم، علایق و قصهها هستند لذا وقتی قصهای میشنویم که دارای ریشههای مشترک هستند نباید تعجب کنیم چرا که به واقع حکایت از یک ملت واحد در گذشته دارند.
این قصهگوی شیفته صلح و دوستی بین ملتها، با بیان این که جهان به خاطر فرهنگ به وجود آمده است گفت: قصهگویی هنری غنی است که ارتباط بین ملتها را بیشتر میکند در عصر تکنولوژی نیاز به چنین ارتباطی بیش از پیش ضروری به نظر میرسد.
قصهگوی روسی با بیان این که در روسیه رشته مستقل دانشگاهی برای تحصیل قصهگویی وجود ندارد افزود: در روسیه رشتهای دانشگاهی به نام قصه شناسی فعال است که در مورد داستانها، تفاوت و نحوه نگارش آن دانشجو میپذیرد قصهگویی در روسیه شغل محسوب نمیشود و قصهگویان حرفهای برای قصهگویی تربیت نشدهاند دلیل این امر گرایش روزافزون کودکان و نوجوانان روسی به تکنولوژی و بازیهای کامپیوتری است.
وی گرایش عمده مردم روسیه را تئاتر عنوان کرد و از برگزاری محدود جشنوارههای قصهگویی سخن گفت و افزود: قصهگویان محلی بیشتر برای خانوادههای خود و مردم منطقه قصه میگویند کمتر کسی هست که کارش قصهگویی باشد اما من برای قصهگویی به تمام نقاط روسیه سفر میکنم و برای مردم قصه میگویم.
این استاد دانشگاه جشنواره بینالمللی قصهگویی در ایران را فوقالعاده توصیف کرد و افزود: نمیتوانم شگفتی خود را از چنین رویداد فرهنگی بزرگ در ایران بروز ندهم قصهگویان بزرگ، بهخصوص آن بانوی مسن (قصهگوی قزوینی) باعث حیرتم شدند خوشحالم که به این جشنواره آمدم در برگشت، از ایران حرفهای زیادی برای هموطنانم خواهم داشت.
کایماناکف در مورد تفاوت قصهگویان ایرانی با سایر قصهگویان جهان بهویژه قصهگویان غرب، روی شتاب و حوصله انگشت گذاشت و گفت: مردم در غرب حوصله شنیدن ندارند شتاب در زندگی آنها حرف اول را میزند بنابراین دوست دارند در کمترین کلمات فقط یک مفهوم را از زبان قصهگو بشنوند قصهگویان غرب هم این موضوع را درک کردهاند اما مردم در شرق دوست دارند قصههای طولانی بشنوند قصهگویان چینی و ژاپنی متخصص قصههای طولانی هستند.
وی افزود: وقتی قصه روی سن اجرا میشود بیاختیار برخی از قوانین سن - که حرکت است - به قصه راه مییابد وگرنه قصه نیازمند سکون است که باید جایی نشست و آن را نقل کرد.
قصهگوی روسی از گرایش تمام ملتها به قصهگویی صحبت کرد و گفت: در قدیم روسهایی که با کشتی به شکار حیوانات دریایی میرفتند یک قصه گو با خود میبردند و اگر مجبور میشدند به دو گروه تقسیم شوند سر همراه بردن قصهگو با هم مسابقه کشتی برگزار میکردند هر گروهی برنده میشد قصهگو را با خود میبرد.
دکتر سزار وایکی، قصهگوی بینالمللی اهل کشور پرو: راز خلاقیت هنر قصهگویی در قلب شنوندگان نهفته است
دکتر سزار وایکی، قصهگوی بینالمللی، محقق و پژوهشگر اهل کشور پرو که با قصه "سفر" برای نخستین بار به ایران آمده در گفتوگویی با اعلام این مطلب گفت: هنگامی که شما قصهگویی میکنید و برای مثال 200 نفر به آن گوش میدهند، در واقع 200 ذهن با 200 خلاقیت در آن فضا جاری است که هر کدام با شنیدن قصه، به دنیای خودش میرود و هر آنچه را دوست دارد میبیند و تصور میکند، اما در نهایت همه حرف از یک قصه میزنیم.
این مشاورمدیریتوتوسعهسازمانی که از فن قصهگویی به عنوان یک ابزار آموزشی در کشورش بهره میبرد در خصوص قدرت نهفته در این هنر معتقد است: این قدرت و توانایی شگفتانگیزی که میتواند بسیاری از معضلات و مشکلات اجتماعی را در جوامع برطرف کند و قصهگو را وادار میسازد تا آن را برای دیگران نقل کند، در درون خود قصه نهفته است و من بارها از لذت این تجربه در نقاط مختلف برخوردار شدهام.
وی در مورد نقش متون شفاهی و بهره بردن از تاریخ نهفته نزد اقوام و ملل در قصهگویی نیز تاکید کرد: استفاده از آداب و رسوم و اتفاقات عادی مردمی که در کنار آنان زندگی میکنیم و تبدیل آن به قصه همچون سنگهای صاف و صیقلی کف رودخانه است که وقتی آن را در دست میگیرید از شدت شفافیت بسیار درخشنده و براق هستند. زیرا چنین داستانهایی آنقدر زبان به زبان نقل شده و گوش به گوش شنیده شده که نقایص آن به تدریج و مرور زمان برطرف شدهاند.
دکتر سزار وایکی که به عنوان مدرس کارگاهها و دورههای آموزشی در جشنوارههای بینالمللی کتاب و قصهگویی فعالیت دارد در باره تفاوت نقل قصه با چاپ آن به صورت کتاب میگوید: چاپ قصه در قالب کتاب یا نقل آن به صورت قصهگویی دو هنر متفاوت است. در نقل قصه به شکل شفاهی، فضایی خاص بین قصهگو، شنونده و خود قصه وجود دارد، حال آن که این فضا در هنگام مطالعه کتاب تنها بین کلمات و خواننده آن ایجاد میشود و لذا نمیتوان گفت که کدامیک بر دیگری برتری دارد. برخی اوقات انسان دوست دارد در لابلای کلمات غرق شده و از بوی ورق کتاب لذت برده و قصه را دنبال کند و گاه این لذت را از راه شنیدن و گوش سپردن به کلام قصهگو جستوجو میکند.
این قصهگوی اهل پرو که مهمان شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون است در خصوص استفاده از هنر قصهگویی در نظام آموزش و پرورش کشورش نیز یادآور شد: پرو کشور بزرگی است که ایده قصهگویی برای شاگردان هر مدرسه برخاسته از نگاه معلمان آنهاست و هر مدرسه در این سرزمین برنامه خاص خود را دارد اما در مجموع باید گفت ساعت خاصی در تمام برنامههای آموزشی مدارس پیشبینی شده تا معلمان قصههای ملل را برای دانشآموزان نقل کنند. ما از قصهگویی برای به اشتراک گذاشتن داشتههای خود در مدارس و حتی دانشگاهها بهره میبریم.
کارگردان جشنواره بینالمللی گویندگی در صحنه "توداس لاس پرابلاس" در خاتمه یادآور شد: قصهگویی هنر قابل ستایشی است که ما به کمک آن میتوانیم خودمان را به عنوان یک انسان پیدا کنیم. ما معتقدیم وقتی میتوان به کمک قصه مشکل درون یک خانواده را برطرف کرد و به آن خانه آرامش بخشید، پس از این هنر هم میتوان بهره گرفت و مشکلات یک جمعیت بزرگتر به نام جامعه و اجتماع را مرتفع ساخت. بنابر این به کمک قصه میتوانیم تجربههای خود را در اختیار دیگر ملل بگذاریم و مشکلات آنان را نیز حل کنیم.
میرتاج الدینی: قصه، خمیرمایهی همهی رسانههاست
معاون رییس جمهوری در اجرای قانون اساسی معتقد است خمیرمایهی همه رسانهها قصه است و علیرغم گسترش رسانهها و پیشرفت فنآوری قصهگویی همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است.
حجتالاسلام محمد رضا میرتاجالدینی در مراسم اهدای جوایز برگزیدگان شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی در تبریز با بیان این مطلب تاکید کرد: قصهگویی یک هنر برتر است و هیچ چیز به اندازه قصه گفتن در دوره کودکی و نوجوانی نمیتواند در معماری ساختمان وجود انسان موثر باشد.
وی در ادامه از خداوند به عنوان خالقی هنرمند یاد کرد که خود را به واسطهی آفرینش انسان در قرآن تحسین کرده است.
میر تاجالدینی هدف از بیان قصه در قرآن را آرامش دلها، روشنکردن حقیقت، پندآموزی، تذکر و تقویت اراده عنوان کرد و یادآور شد که قصههای قرآن سرشار از پیامهای تربیتی برای انسانهاست و قصهگو بر فطرت مخاطبان خود تاثیر میگذارد.
معاون رییس جمهوری در ادامه به ذکر داستانهایی از رشادتهای رزمندگان اسلام در طول 8 سال دفاع مقدس پرداخت و خواستار استفاده قصهگویان از این داستانها به عنوان منبعی برای قصهگویی شد.
وی همچنین در پایان سطح جشنواره قصهگویی را بالا توصیف کرد و از دست اندرکاران برگزاری این رویداد قدردانی کرد.
در این مراسم محمدعلی نصرتی معاون سیاسی امنیتی استانداری آذربایجان شرقی قصه را تلاشی هنرمندانه در قالب کلام برای هدایت کودکان به سوی رشد و بالندگی عنوان کرد و افزود: همهی انسانها به طور ذاتی به شنیدن قصه علاقه دارند و قصهگویی پاسخی به این نیاز فطری انسان است.
معاون سیاسی امنیتی استانداری آذربایجان شرقی، اخلاق مداری، نظمپذیری، رعایت عدالت و شهروندمداری را از جمله رهیافتهای موثر قصهگویی برای کودکان و نوجوانان برشمرد و گفت:اولین قصهگوی زندگی هر فرد، والدین او هستند که مفاهیم زندگی را از طریق قصهها به او منتقل میکنند.
این مقام مسوول اذعان داشت: همهی ما وارثان دستآوردهای گذشتگانمان هستیم و بایستی به شایستگی، این امانتداری را به عهده بگیریم.
نیکلاس بناونتورا قصهگوی فرانسوی: نیاز به شنیدن نقطهی آغاز قصهگویی است
نیکلاس بناونتورا، قصهگوی فرانسوی دارای اصالت کلمبیایی با بیان این مطلب به نقش سازندهی قصهگویی در فرهنگپذیری بشر و انتقال ارزشهای جامعه به مخاطبان اشاره کرد و گفت: برای من قصهگویی ابزاری جهت انتقال پیامهای حیاتبخش است پیامهایی که از خودم قدیمیتر و فراتر هستند و بهواسطهی آنها بزرگ میشوم.
وی با تاکید بر غنای داشتههای کهن، آنها را فراتر از افکار و شنیدهها توصیف کرد که میتوانند به صورتهای مختلف نقل شوند و پیامهای متفاوتی را با تکیه بر توان قصهگو منتقل کنند.
بناونتورا وظیفه قصهگو را رساندن بی کم و کاست پیامها به مخاطبان دانست و ادامه داد: وقتی مخاطب پیامی را که میتواند از آن برای ادامه مسیر و زندگی خود کمک بگیرد از قصه دریافت میکند رضایت و خشنودی قصهگو تامین میشود این درسی دوطرفه است هم برای قصهگو و هم برای مخاطب و باعث پالایش روح هر دو میشود و ایدهها را عوض میکند یک راهنما و راهگشاست.
این قصهگوی فرانسوی داستانها را دارای یک ریشه مشترک دانست که از اصالت بشر سرچشمه میگیرند و آغاز بشریت را اعلام میکنند.
وی افزود: قصه، میراث بشریت است که در آنها همواره انسان و اخلاق مطرح است برای همین داستانها را اگر بارها و بارها و از زبان هرکس بشنویم تکراری نیست چرا که هر کسی به گوشهای از ابعاد انسان توجه میکند اما موضوع یکی است و آن انسانیت است دلیل دیگر یکسان بودن قصههای بشری دغدغهها و خواستههای مشترک انسانهاست و همه یک سوال واحد دارند، از کجا آمدهایم؟ به کجا میرویم؟ و چرا باید برویم؟
قصهگوی فرانسوی به تشریح جواب این سوالها پرداخت و گفت: جوابی که بشر برای این سوالها در جوامع مختلف پیدا میکند نوع زندگی و باورهایش را شکل میدهد.
به بیان این قصهگو، هر قصه و قصهگویی که ادعای جهانی شدن دارد باید در وهله اول ریشه و اساس خود را ثابت کند هر چه ریشه عمیقتر باشد شاخ و برگ نیز گسترده و فراختر خواهد بود پس قصهگو همیشه باید به ریشه نظر داشته باشد تا پیامهایش عام و همهگیر شود.
این شرکت کننده فرانسوی جشنواره، خصوصیات قصهگو را نیز حایز اهمیت دانست و روی آن تاکید کرد تا به گفتهی وی پیام بهواسطه ویژگیهای برجسته و ممتاز قصهگو بهتر منتقل شود.
وی در کنار خصوصیات قصهگو، روش ارایه پیام را هم حایز اهمیت توصیف کرد و گفت: قصهگو باید خودش را بشناسد، شناخت خود بسیار مهم است همانند ریشه و اعتبار قصه است که در مجموع، آن پیام حیاتبخش و ویژه را به مخاطب هدیه میکند، رسالت بزرگی که قصهگویی برای آن به وجود آمده است.
به نظر این قصهگو با وجود ریشه داشتن در گذشته بیانکننده تجربه فردی قصهگو هم هستند قصهگو باید در بهره بردن از عمق موفق باشد تا برای بیان داشتههای خود نیز آمادگی پیدا کند و بتواند پیام نهفته در دل ماجراهای مختلف و تجربههای روز را دریابد و انتقال دهد.
برگزیده سنگاپوری جشنواره قصهگویی: تسلط قصهگویان ایرانی بر صحنه و مخاطب شگفتانگیز است
راجر واقان جنکینز برگزیدهی شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی با بیان این مطلب گفت: دوست داشتن و سهیم کردن مخاطب در دنیای نامحدود خود، دیگر ویژگی مشترک قصه نزد ملتهاست، با قصه نه تنها مخاطبان را در دنیای خود سهیم میکنیم بلکه با تقسیم دردها و مشکلات به آرامش میرسیم و با تبادل تجربه، راهی برای تسکین آلام مییابیم.
این قصهگوی سنگاپوری به تشریح جایگاه قصه در کشورش پرداخت و گفت: قصه برای مردم سنگاپور بسیار ارزشمند است قصهگویانی هستند که شغل آنها فقط قصهگویی در مدارس، سربازخانهها، زندانها و مراکز بازی و سرگرمی است این عده از طرف دولت حمایت شده و حقوق میگیرند تا برای سنین مختلف جامعه قصه بگویند با اینکه سنگاپور جمعیت کمی دارد ولی دارای قصهگوهای حرفهای است.
وی با بیان این که درآمد خوبی در ازای شغل قصهگویی به دست میآورد گفت: علاوه بر قصهگویی در سنگاپور، عضو شبکه داستانگویی بینالمللی هستم و در کشورهای دیگر نیز قصهگویی میکنم هرچند برای مردم، پذیرفتن این که کسی فقط از راه قصه گفتن درآمد داشته باشد سخت است و شغلی عجیب به نظر میرسد.
این قصهگوی سنگاپوری تعجب خود را از برگزاری چنین جشنواره بزرگی در ایران بیان کرد و گفت: قصهگویان بزرگی را در این جشنواره دیدم که برایم باورکردنی نبود هر چند اعتقاد دارم ایران مهد قصهگویی است و با هزار و یک شب و شهرزاد قصهگو آشنایی دارم اما برایم جای شگفتی داشت که در این جشنواره شاهد قصهگوهای توانایی باشم بهخصوص که اکثر قصهگویان خانم بودند و به طرز ماهرانهای توانایی ارتباط با مخاطب و تسلط بر صحنه را داشتند.
برگزیده جشنواره بینالمللی قصهگویی تفاوت بارز قصهگویان ایرانی با قصهگویان غرب را نمایشی بودن قصههای غربی دانست و دلیل آن را چنین عنوان کرد: اکثر قصهگویان غربی در کشورهای دیگر قصه میگویند چون همه جا زبان انگلیسی نیست لذا سعی میکنند حرکات بدن را هم برای تفهیم قصه به خدمت بگیرند و دلیل دیگر این است که اکثر قصهگویان غربی از دل تئاتر وارد دنیای قصهگویی شدهاند پس طبیعی است که در قصهگویی هم بیشتر از حرکات بدنی بهره ببرند.
قصهگوی سنگاپوری افزود: در سنگاپور جشنوارههای قصهگویی همانند این جشنواره برگزار نمیشود، جشنوارهها رسمی نیست و مسوولان برای سخنرانی و مراسم افتتاحیه نمیآیند چنین استقبالی از جشنواره در کشور شما نشان اهمیت قصهگویی است جالب است که در کنار چنین جو رسمی، قصهگویان شما بسیار سرزنده و شوخ طبع قصه گفتند و خشک و رسمی نبودند و این نشانگر توانایی بالای قصهگوهای ایرانی است که نگرش من به کشور شما را کاملا عوض کرد.
راجر واقان جنکینز که با قصهی "راجر پینه دوز و دنیز پادشاه" در جشنواره شرکت کرده بود، خاطر نشان کرد: جای تعجب است که دست اندرکاران جشنواره از قصهگویان خارجی به اندازه کافی استفاده نمیکنند تصور من این بود که در جشنواره باید دهها قصه اجرا کنم اما سه برنامه قصهگویی برای من در نظر گرفته شده است در حالی که در جشنوارههای خارجی دهها برنامهی قصهگویی برایمان در نظر گرفته میشود و کارگاههای تخصصی برای تبادل تجربه بین قصهگوها شکل میگیرد.
وی قصهگویی را هنری نیازمند تکنیک دانست که برای برقراری ارتباط و اجرای خوب باید ترفندهای ویژه توسط قصهگو به کار گرفته شود تا بتواند مخاطب را جذب کند.
راجر واقان جنکینز اظهار امیدواری کرد قصهگویی سهم خود را در برقراری ارتباط مسالمتآمیز جهانی ادا کند و پلی برای برقراری صلح و دوستی بین ملتها و مردم دنیا باشد.
تجلیل از 22 قصهگوی برتر ایران و جهان در تبریز
رقابت 50 قصهگوی برتر در مرحلهی نهایی این جشنواره طی روزهای 29 بهمن تا 1 اسفند در تبریز برگزار شد و در نهایت هیات داوران به معرفی برگزیدگان این جشنواره پرداخت.
این قصهگویان برتر از میان 1700 قصهگوی شرکت کننده در بخشهای آزاد، برگزیدگان پیشین، راهیافتگان به جشنوارههای منطقهای و مربیان کانون و پس از رقابت در مراحل حوزهای، استانی و منطقهای به این مرحله راه یافته بودند.
همچنین 400 قصهی صوتی و بیش از 130 قصهی بازنویسی و بازآفرینی شده نیز در بخشهای جداگانهای مورد ارزیابی داوران قرار گرفت.
بر این اساس در مراسم پایانی که شامگاه روز 1 اسفند در تبریز برگزار شد در بخش بازنویسی و باز آفرینی متون کهن آناهیتا آروان از استان گیلان به دلیل بازنویسی قصهی «پهلوان گریه میکند» برگرفته از گلستان سعدی، آتسا شاملو از تهران به دلیل بازنویسی قصهی «چهطور میتوان یک دیو واقعی بود؟» از کلیله و دمنه و مهتاب میرزاپور از استان البرز با «داستان آتش» از متون کهن به عنوان برگزیدگان این بخش معرفی شدند.
لوح تقدیر، تندیس جشنواره و مبلغ 10 میلیون ریال جایزهی برگزیدگان این جشنواره بود و به برگزیدگان خارجی نیز علاوه بر این جوایزی از صنایع دستی استان آذربایجان شرقی هم اهدا شد.
بر همین اساس در بخش قصهگویان صوتی نیز نصرت نامورفرگی با قصهی « شغال باهوش» و لیلی قوامی با قصهی «کبوتر بیصبر» هر دو از استان خراسان رضوی، مهدی جاور از استان یزد با قصهی «چغندر مقتدر» و مرضیه محمدیان از استان چهارمحال و بختیاری به عنوان برگزیدگان این بخش معرفی شدند.
هیات داوران جشنواره شامل غلامعلی کیومرثی، مهدی آرایی، رکساناخان، معصومه باقری و مریم مهدوی در بخش برگزیدگان بینالملل و برگزیدگان دورههای پیشین جشنواره ماه بیبی صفریپور از استان هرمزگان با قصهی «حکم ناحق»، آسیه رحمتی از استان خوزستان با قصهی «پرچمدار»، سمیه اصحاب صحف از استان یزد با قصهی «آسیاب بچرخ»، آنا صوفیا پیوا از کشور پرتغال با قصهی «سالمندان»، حسنیه بنت حسین ماماتو از کشور مالزی با قصهی« کلاغ بد شانس» و راجر واقان جنکیز از کشور سنگاپور با قصهی «راجر پینه دوز و دنیز پادشاه» را به عنوان برگزیده معرفی کرد.
در همین بخش آلومبه هلن نامایی از کشور کنیا با قصهی «افسانهی فومولینگو» شایسته تقدیر شناخته شد.
در همین حال در بخش برگزیدگان کشوری( گروه راه یافته به جشنوارههای منطقهای) فریده محمودی از استان مرکزی با قصهی «پهلوان دخت»، زهره اکبرآبادی از استان خراسان رضوی با قصهی « به وسعت دریا و آرزو حقیقی از استان فارس با قصهی «بازرگان و دوست دانا» جوایز این بخش را به دست آوردند.
در بخش برگزیدگان کشوری(گروه مربیان کانون) نیز مریم شفیعزاده از استان تهران با قصهی «چارتی چارانگله»، وحید خسروی از استان کرمانشاه با قصهی «فرنگیس»، و صبری رحیمی از استان کردستان با قصهی«ماه همه» موفق به کسب جوایز این بخش شدند.
گروه آزاد برگزیدگان کشوری نیز دو برگزیده داشت که بر اساس رای هیات داوران مسعود شاهنگی از استان اصفهان با قصهی «رستم ده ساله و کک کهزاد» و اسماعیل ذبیحی از استان مازندران با قصهی «دزد و حاکم» به عنوان برگزیده این بخش معرفی شدند.
داوران این جشنواره در بیانیهای که توسط مهدی آرایی خوانده شد قصهگویان را حافظان و پاسداران حافظهی تاریخی هر کشور خواندهاند و آوردهاند: چه بسیار آیینها و رسمها و سنتها به مدد قصهگویی در دفتر تاریخ هر ملت ثبت و ضبط شده است.
پیشنهاد این گروه به شرکت کنندگان در این بیانیه توجه بیشتر به شناخت مبانی اسطورهها و افسانهها به عنوان یک ضرورت فرهنگی ادبی در انتخاب قصههای بازآفرینی شده عنوان شده است.
در این مراسم آنه استوارت قصهگوی استرالیایی با اهدای ابزار قصهگویی خود به سید صادق رضایی مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از وی خواست که این دو قطعه چوب منقش به عنوان نماد اشتراکهای فرهنگی دو کشور در کانون نگهداری شود و مدیرعامل کانون نیز ضمن تشکر از این قصهگوی منتخب استرالیایی یادآور شد: این ابزاردر موزه کانون نگهداری خواهد شد.
شایان ذکر است که این ابزار شامل دوقطعه چوبی است که وی با به صدا درآوردن آنها و نواختن یکی از موسیقیهای قدیمی لسترالیایی قصهی خود را آغاز میکند.
همچنین ساچیو آزوما قصهگوی ژاپنی نیز در این مراسم جعبه قصههای ژاپنی بهنام کانوشیوای –شیوهای برای قصهگویی در ژاپن- را به مدیر عامل کانون اهدا کرد.
از دیگر بخشهای آیین تجلیل از برگزیدگان شانزدهمین دوره جشنواره بینالمللی قصهگویی اهدای لوح سپاس و کتاب نفیس هزار و یک شب به همهی قصهگویان شرکت کننده دراین جشنواره بود.
شانزدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی روز 1 اسفند در تبریز پایان یافت.
تهیه و تنظیم گزارش: احمد پیروزمند