‌امسال در هفدهمین دوره‌ی جشنواره‌ی کتاب کودک و نوجوان از میان 1029 کتاب رسیده به دبیرخانه‌ی جشنواره، تنها 9 اثر در این حوزه برای نوجوانان و 26 اثر برای کودکان و خردسالان حضور داشتند که می‌تواند تعبیر به افت تولید این گونه‌ی ادبی در سال‌های اخیر شود.
در حاشیه‌ی نمایشگاه یک‌هفته‌ای کتاب کودک و نوجوان که از 18 تا 24 بهمن درحال برگزاری است، سری به غرفه‌های 47 ناشر حاضر در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان زدیم و از نزدیک با اوضاع داستان‌های کهن در ادبیات کودک و نوجوان روبه‌رو شدیم.
انتشارات قدیانی مجموعه‌ی تقریبا کاملی در این گونه در اختیار مخاطبان قرار داده است. مسوول غرفه‌ی انتشارات قدیانی به خبرنگار ما گفت: کتاب‌های ضحاک و کاوه آهنگر، زال و رودابه، سیاوش، رستم و اسفندیار، اکوان دیو و... داستان شخصیت‌های شاهنامه و اسطوره‌های ایرانی است. به غیر از این سری داستان، قصه‌های تصویری از هزار و یک شب، ماهی‌گیر و دیو، دره‌ی الماس و... نیز توسط انتشارات قدیانی منتشر شده است.
او در خصوص دیگر آثار این انتشارات در همین زمینه افزود: ما آثار بسیاری از شاعران‌مان را هم به صورت قصه‌های تصویری  منتشر کرده‌ایم. داستان‌هایی از بوستان و گلستان، اشعار پروین اعتصامی و... همگی از اشعار  این بزرگان هستند و برای آن‌ها تصویرسازی کرده‌ایم.
این فعال نشر معتقد است که انتشار این کتاب‌ها برای آشنایی کودکان‌مان با فرهنگ قدیم کشورمان خیلی مهم هستند.
وی ادامه داد: دانستن قصه‌های شاهنامه، بوستان، گلستان و... خیلی کمک می‌کند که کودکان و نوجوانان ما با فرهنگی که در ایران بوده و مشخص‌کننده‌ی وجوه تمدن ماست آشنا شوند. خوشبختانه استقبال از این مجموعه‌ها خیلی خوب بوده، مخصوصا داستان‌های شاهنامه، قصه‌های هزارویک شب و اشعار پروین اعتصامی.
انتشارات امیرکبیر نیز که فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه‌ی کتاب کودک و نوجوان داشته، نگاهی به داستان‌های کهن‌مان دارد؛ یکی از مسوولان غرفه‌ی این انتشاراتی نیز مجموعه‌ی «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» را جزو آثار پرفروش‌شان دانست و گفت: ما از این مجموعه داستان 8 جلد در این نمایشگاه داریم، عنوان‌هایی چون قصه‌های شیخ عطار، کلیله و دمنه، گلستان و بوستان، مثنوی معنوی، سندبادنامه، قابوس‌نامه و...که همگی جزو کتاب‌های پرفروش ما هستند.
او نویسنده‌ی این آثار را یکی از دلایل استقبال خوب این کتاب‌ها برشمرد و افزود: معمولا کتاب‌های مهدی آذریزدی جزو کتب پرفروش ماست، چه در این‌جا و چه نمایشگاه بین‌المللی کتاب و جاهای دیگر. ما بیش از 350 عنوان کتاب کودک داریم که مجموعه‌ی قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب، در بین آن‌ها جزو پرفروش‌ترین‌های ماست.
وی در انتها در خصوص اهمیت انتشار این قبیل کتاب‌ها گفت: خیلی خوب است که بچه‌های ما از سنین پایین با این گذشته آشنا شوند و بدانند که ما چه ادبیاتی در گذشته داشتیم.
انتشارات مهرآموز نیز نگاه ویژه‌ای به این ژانر داشته است. مسوول غرفه‌ی این انتشارات با اعلام این‌که  16 عنوان کتاب داستان‌های کهن تا به حال از طرف این نشر به بازار آمده گفت: کتاب‌هایی چون گلستان سعدی، گزیده‌ی سفرنامه‌ی ناصرخسرو، داستان‌های شاهنامه، گزیده‌ی منطق الطیر، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و... را منتشر و در این نمایشگاه عرضه کرده‌ایم که این کتب به صورت تکی و مجموعه‌ای در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: مجموعه آثار ما به خاطر خاص بودن‌شان و این‌که سراغ کارهایی رفته‌ایم که قبلا با این حجم کار نشده، خیلی با استقبال روبه‌رو شده و نسبت به کتاب‌های معمولی مثل زندگی دانشمندان بیشتر مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است.
این کتاب‌فروش می‌گوید که وقتی در ادبیات خودمان چنین گنجینه‌هایی داریم چرا باید به سراغ داستان‌های خارجی برویم؟ ابتدا بیایم به داستان‌های کهن و ادبی خودمان برسیم بعد برویم سراغ ترجمه‌ی آثار دیگران.
او تاکید دارد که ارزش معنوی این مجموعه‌های بازنویسی، خیلی بالاست زیرا ما خواستیم کارهایی که در ادبیات خودمان به آن‌ها کم‌توجهی شده را بازنویسی کنیم و نگاهی نو به آن‌ها داشته باشیم.
او در خصوص آخرین آثار انتشارات مهرآموز در این خصوص گفت: ما دو عنوان نهج‌البلاغه داریم که جلد دوم آن برگزیده‌ی جشنواره رشد شده است. این کتاب برای اولین‌بار برای گروه سنی کودک و نوجوان بازنویسی شده و یکی از خاص‌ترین کارهای انتشارات ماست که مخاطبان زیادی نیز داشت.
غرفه‌ی انتشارات آبشن نیز که کلیه‌ی آثارش در سه حوزه‌ی خردسالان، کودکان و نوجوانان دسته‌بندی می‌شود، یکی از غرفه‌های نمایشگاه امسال است که کتاب‌های کهن را در برای عرضه به همراه دارد. نماینده‌ی این انتشاراتی در این رابطه به خبرنگار ما گفت: انتشارات ما به خاطر این‌که حوزه‌های مختلف را پوشش بدهد و زمینه‌ی فعالیت‌مان نیز گسترش یابد سراغ آثار کهن نیز رفته و چندین عنوان کتاب در حوزه‌ی بازنوسی آثار و ادبیات کهن برای بچه‌ها دارد؛ کتاب‌هایی مثل قصه‌های شاهنامه، هزارویک شب، کلیله و دمنه، مرزبان‌نامه، افسانه‌های ایرانی و... مجموعه‌ی آثار ما در این زمینه هستند.
وی البته استقبال از این کتاب‌ها را خیلی مناسب ندانست و افزود: در مقایسه با این آثار داستان‌های کهن، کتاب‌هایی که مفاهیم آموزشی و اطلاعات عمومی دارند بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد. او تاکید دارد که با تمام اوصاف، صددرصد لازم است که این کتب در اکثر انتشاراتی‌های مخصوص کودک و نوجوان منتشر شود.
وی ادامه داد: متاسفانه بچه‌ها هم سراغ کارهایی می‌روند که از روی انیمیشن‌های خارجی ساخته شده است یا کتاب‌هایی را می‌خرند که تصویرسازی آن‌ها شبیه به همان انیمیشن‌ها باشد. به طور کلی یکی از دلایل عدم استقبال از این قبیل کتاب‌ها، تصویرسازی‌های آن است که کودکان و نوجوانان را جذب نمی‌کند و اگر تصویرسازی بهتری داشته باشد احتمالا فروش آن‌ها نیز بیشتر می‌شود.
انتشارات افق نیز یکی از ناشران پرکاری است که در حوزه‌های مختلف، از ترجمه‌ی رمان‌های کلاسیک و آثار فانتزی تا رمان‌های تالیفی و بازنویسی ادبیات کهن فعال است. مسوول این غرفه در معرفی کتاب‌های این ژانر که در نمایشگاه ارایه شده، گفت: طوطی و بازرگان، آرش کمانگیر، داستان شخصیت‌های مختلف شاهنامه ( گردآفرید، جمشید، کیخسرو، ایرج) و... جزو آثار ما هستند. این کتاب‌ها به صورت مجموعه و تکی در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرند. به جز کتاب‌های مربوط به اسطوره‌هایمان، داستان‌های قدیمی‌ مثل داستان ملانصرالدین و حسن کچل هم منتشر شده است. در همین زمینه کتاب افسانه‌های مردم دنیا را هم به انتشار رسانده‌ایم که داستان‌های قدیمی تمام کشورهای جهان (از کشور خودمان گرفته تا ژاپن، چین ترکمنستان و...) در آن جمع‌آوری شده است.
او در خصوص میزان استقبال از این آثار اظهار داشت: ما برای خانواده‌هایی که به سراغ ما می‌آیند و دنبال داستان‌های کهن هستند این کتاب‌ها را در این نمایشگاه ارایه کرده‌ایم. چراکه خیلی‌ها دنبال این هستند که کودکان‌شان را با شخصیت‌ها و داستان‌های قدیمی آشنا کنند. خوشبختانه مردم این کتاب‌ها را دوست داشتند و مورد استقبال قرار گرفته‌اند. مخصوصا بعضی از کارها مثل طوطی و بازرگان، حکایت آن درخت و آرش کمانگیر که هم تصویرگری‌شان جایزه‌ی طلایی کتاب را گرفت و هم خود کتاب‌ها جوایزی را برنده شده‌اند.
وی در انتها و در خصوص نثر این کتاب‌ها گفت: تم اصلی این داستان‌ها بعضا برای بعضی از بچه‌ها کسل‌کننده است و حوصله‌ی کودکان و نوجوانان را سر می‌برد. انتشارات افق برای اولین بار کار جدیدی را در کشور انجام داد و داستان‌های قدیمی را به نثر و فضای امروزی درآورد. یعنی اصل داستان برای هزاران سال پیش است اما با نثر جدید نوشته شده، به طوری که فکر می‌کنید وقایع این کتاب در حال حاضر اتفاق افتاده است.
بر اساس این گزارش، هرچند در دهه‌های گذشته انتقاد به ادبیات کودک و نوجوان وارد بود که روی بازنویسی آثار کلاسیک استوار است و کم‌تر به خلق آثار تازه گرایش داشت، اما در کنار این، روند رشد آثار ترجمه و تولید کتاب‌های سرگرمی، بازار را از بازنویسی‌های روشمند و تازه و غیرتکراری، خالی‌تر کرده است. کارشناسان معتقد اند که بخشی از فرهنگ و گذشته‌ی این سرزمین، از رهگذر شناخت همین منابع کهن فارسی به بچه‌ها انتقال می‌یابد؛ لذا مناسب است که مولفان و ناشران با پرهیز از کارهای سطحی و تکراری، بسیاری از آثار مغفول‌مانده را با نثر و فضاسازی تازه و امروزی، به نسل کودک و نوجوان معرفی کنند.

گزارش از محمدرضا کاظمی