به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در ابتدای سخنرانی، به تعریف میراث فرهنگی ناملموس پرداخته و اشاره‌ای به سرمایه‌های ملی در این بخش داشت: «میراث ناملموس به جنبه‌های غیرفیزیکی یک فرهنگ گفته می‌شود. جنبه‌هایی که نه به‌صورت عینی بلکه به‌صورت سینه به سینه و شفاهی در گذر نسل‌ها به امروز رسیده است. از این جمله هستند: آداب و رسوم و جشن‌ها یا عروسک‌های دست‌سازی که اگرچه نمونه تاریخی آن در دسترس نیست اما روش ساخت و کاربرد آن‌ها از چند نسل پیش به ما رسیده است.
یونسکو از سال 2003 اقدام به ثبت میراث معنوی یا میراث ناملموس در میان کشورهای جهان کرده است. ایران نیز از سال 2006 به این کنوانسیون پیوست و در حال حاضر بیش از 1100 اثر ملی در فهرست ملی میراث ناملموس و 10 اثر در فهرست یونسکو ثبت شده است. عروسک «دوتوک» یکی از این آثار است که سال گذشته از روستاهای تاج‌میر و کسراب در خراسان جنوبی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس به ثبت ملی رسید. امسال نیز دومین عروسک بومی به نام «دهتو لوک» به این فهرست راه یافت.»
این پژوهشگر با اشاره به این‌که لازمه‌ی ثبت بین‌المللی این آثار، پیش از هرچیز ثبت ملی آنهاست، به تعدادی از این آثار ثبت‌شده‌ی ایرانی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو اشاره کرد و نوروز، ردیف‌های موسیقی ایرانی، موسیقی بخشی‌های خراسان، هنر نمایشی آیین تعزیه، آیین پهلوانی و زورخانه‌ای، مهارت فرش‌بافی کاشان، مهارت فرش‌بافی فارس، نقالی؛ قصه‌گویی اجرایی ایرانی ، دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی در خلیج فارس و قالیشویی مشهد اردهال را از جمله این میراث‌ها برشمرد.
او سپس به ضرورت و اهمیت ثبت عروسک‌های ملی در چنین فهرست‌هایی پرداخت: «اهمیت ثبت چنین میراث‌هایی از آن‌جاست که در حال حاضر سازنده‌های بومی این عروسک‌ها در دسترس نبوده و حتی بسیاری از آن‌ها در قید حیات نیستند. به همین خاطر هرچه سریع‌تر باید در جهت ماندگاری این سرمایه‌های فرهنگی و تاریخی اقدام کرد. از سوی دیگر با ثبت این عروسک‌ها می‌توانیم ارتباط بین‌نسلی را در زمانه‌ی حاضر احیا کنیم. همچنین زنده نگه داشتن خرده‌فرهنگ‌ها، بیدار شدن کهن‌الگوها و ایجاد انگیزه برای کشف هویت در نسل جدید از دیگر عواملی هستند که اهمیت و ضرورت ثبت میراث‌های فرهنگی ناملموس را آشکار می‌سازند.»
کفاش‌زاده که پژوهش درباره‌ی عروسک‌های بومی و محلی را به‌صورت جدی پیگیری می‌کند، از ایجاد شغل و مهارت به‌عنوان فایده‌ی دیگر ثبت عروسک‌های ملی در فهرست‌های جهانی نام برد و افزود: «این عروسک‌ها می‌توانند در حکم سوغات فرهنگی کشور ما باشند که گردشگران از سراسر جهان به یادگار می‌برند و در واقع تبدیل به سفیران فرهنگی ایران در کشورهای مختلف می‌شوند.»
میراث فرهنگی ناملموس یا میراث معنوی، عبارتی است که از سال ۲۰۰۳ به‌خاطر فعالیت‌های یونسکو بیشتر به گوش می‌خورد. ثبت این میراث‌ها نقش مهمی در حفظ گوناگونی فرهنگی ملت‌ها در مقابل روند روزافزون جهانی شدن دارد. لیلا کفاش‌زاده مسئول دفتر پژوهش و آموزش کودکان و نوجوانان پژوهشگاه میراث فرهنگی، در سمینار تخصصی جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی در این زمینه و به‌ویژه درباره‌ی ضرورت ثبت میراث‌های ایرانی در فهرست جهانی سخن گفت.
