اسباب‌بازی خردسالان باید جان‌بخشی را برای بچه‌ها تداعی کند. کودکان خردسال هنوز با مفاهیم آشنا نیستند و شکل‌ها را به‌خوبی تشکیل می‌دهند. ارایه‌ی رنگ و فرم‌های مختلف برای ذهن آن‌ها تصویرساز است و به پرورش تخیل‌شان کمک می‌کند. در سنین بالاتر که ارایه‌ی مفاهیم کم‌کم وارد زندگی بچه‌ها می‌شود، پارامترهای فرهنگی در انتخاب اسباب‌بازی و حتی نوع بازی کودک با آن بسیار مهم می‌شود.
اگر ما انتزاع کودک را به مخاطره بیندازیم به او خیانت کرده‌ایم. امروز در جامعه بچه‌ها به شبکه‌های ماهواره‌ای و ابزارهای دیجیتال دسترسی دارند، ولی محیط زندگی ما هنوز آن‌قدر ماشینی نشده است. ما هنوز صنعت‌زده نشده‌ایم و اروپا دوره‌ی انقلاب صنعتی را پشت سر نگذاشته‌ایم؛ لذا نباید بی‌مقدمه اسباب‌بازی‌هایی به بچه بدهیم که دور از محیط واقعی زندگی او باشد. الان اسباب‌بازی‌های این شکلی در بازار فراوان است؛ مثلا این ربات‌هایی که برگرفته از شخصیت‌ فیلم‌های هالیوودی‌اند. این نوع اسباب‌بازی هیچ کمکی به دنیای تخیل کودک ایرانی نمی‌کند، چراکه بچه‌ی ایرانی برای رسیدن به آن باید پرش کند؛ یعنی یک دوره از زندگی، فرهنگ و خصلت‌های کشورش را رها کند و ناگهان با موجودی بازی کند که در فیلم‌های مدرن و سینمای تجاری دنیا می‌بینیم. به عقیده‌ی من این‌ها غیر از آموزش خشونت به بچه و تخریب تخیل او اثر ندارد. این پدیده‌های فرهنگی بیگانه باعث گسست کودکان از فرهنگ‌شان می‌شود.
امروزه هر شبکه‌ای را که نگاه کنید یا اخبار جنگ است یا فیلم‌های بازاری پر از خشونت؛ من فکر می‌کنم بشر امروز آرام‌آرام از معنی تهی می‌شود. این معنی همان محبت، دوست داشتن، برادری و برابری است. متاسفانه در کشور ما روابط خانوادگی هم به شکلی سطحی در حال تغییر است. در خانواده‌ها ارتباط بین والدین و فرزندان دارد از بین می‌رود. ما بزرگ‌سال‌ها دنبال این نیستیم که فرهنگ درست به خانه‌مان ببریم. ما می‌خواهیم هر پدیده‌ی تکنولوژیکی را که به بازار می‌آید بخریم. استفاده‌ی ما از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی نه‌تنها از لحاظ کیفی غیراصولی است که از لحاظ کمی هم زمان بی‌قاعده و زیادی از ما می‌گیرد. کامپیوتر یک وسیله‌ی سرگرمی نیست، ابزار زندگی است.
این‌روزها خیلی‌ها برای بچه‌شان گوشی موبایل هوشمند می‌خرند، تا از آشنا و فامیل عقب نمانند. ما باید آن‌قدر منطقی باشیم که با کودک‌مان صادقانه صحبت کنیم، نه این‌که در خرید وسایل غیرضروری گرفتار چشم‌وهم‌چشمی شویم. یک راه ساده این است: یک وزنه‌ی سنگین جلوی بچه بگذارید و از او بپرسید می‌تواند بلندش کند. خب، بچه امتحان می‌کند و می‌بیند نمی‌تواند. بعد به او بگویید در جامعه هم این‌طوری است، من زورم نمی‌رسد آن وسیله را برای تو بخرم.
می‌دانید که کار من نمایش است. در تمام مواردی که در کار با کودکان موضوعی پیش می‌آمد، به‌خصوص با بچه‌های اول دبستان، همیشه با بازی، نمایش و غیرمستقیم به آن‌ها می‌فهماندم که چه کاری درست و چه کاری نادرست است. بچه‌ها الان دیگر از نصیحت شنیدن فراری‌اند. باید از کودکی با بچه صمیمانه برخورد کرد، باید با او بازی کرد. وقتی پدرومادر در خانه نیست کودک کمبود دارد، وقتی که برمی‌گردند باید این مدت غیبت‌شان را جبران کنند. هرقدر رابطه‌ی ما در خانه با کودک کم شود، او جایگزین پیدا می‌کند، به بیرون روی می‌آورد، به دوست و همسایه و فامیل روی می‌آرود. اگر پدرومادر برای کودکش وقت نگذارد، بچه راه را خودش پیدا می‌کند و چه‌بسا ممکن است آن راه اشتباه باشد. کودک باید با ارتباط انسانی، محبت و منطق بزرگ شود. دوره‌ی تهدید و تطمیع گذشته، و انسان‌سازی کار بسیار مشکلی است. اسباب‌بازی یک طرف ماجرا است، ولی پدرومادر باید همراه کودک‌شان باشند.
استفاده از اسباب‌بازی‌های که مخصوص بازی‌های گروهی طراحی شده‌اند و پدرومادر را هم درگیر می‌کند برای کودکان بسیار مفید است. این بازی‌های گروهی روابط اجتماعی را به کودکان یاد می‌دهد. باید توجه کنیم که اسباب‌بازی و اصلا خود بازی تنها برای سرگرمی نیست، بلکه جسم و ذهن کودک با آن‌ها رشد می‌کند.
به عقیده‌ی من، در انتخاب محتوای مناسب برای اسباب‌بازی‌ها اول باید به فرهنگ خودمان بچسبیم. ملتی که از ریشه‌های فرهنگی خودش جدا شود یا نفی‌شان کند مثل بادبادک فقط در مسیر باد حرکت می‌کند. ما باید اولا به فرهنگ و سنت‌های خودمان معتقد باشیم و بعد آن‌ها را به بچه‌ها منتقل کنیم. البته من نمی‌گویم همه‌ی سنت‌های فرهنگی ما خوب است، باید بگردیم و آن‌هایی که می‌شود با شرایط امروز وفق‌شان داد را پیدا و بازسازی کنیم.
ما در گذشته یک بازی آموزش زندگی داشته‌ایم به اسم خاله‌بازی. همین را می‌شود احیا کرد، منتها با روش‌ها و عروسک‌هایی که ما انتخاب می‌کنیم. منظور من عروسک باربی نیست، همان عروسک دست‌ساز مادربزرگ هم مناسب‌ترین اسباب‌بازی برای کودک ما است. در قدیم یک اسباب‌بازی وجود داشت به اسم "روروئک" که به بچه کمک می‌کرد راه بیفتد. این یک اسباب‌بازی ساده، اما مفید است که مهارت‌های حرکتی کودک در بازی با آن رشد می‌کند. اسباب‌بازی‌هایی که کودک را به تحرک وامی‌دارد برای سلامت آن‌ها ضروری است. انرژی در بچه‌های امروز تلنبار شده و تنبل شده‌اند، همه دوست دارند در خانه بنشینند و با لوازم الکترونیک بازی کنند. خب بازی با این وسایل باید تحت نظارت والدین و زمان‌بندی شده باشد. ما باید با بچه صحبت کنیم، با او رابطه‌ی صمیمی داشته باشیم و اسباب‌بازی‌هایی به او بدهیم که انرژی‌اش را سالم تخلیه کند. در غیر این صورت کودک درون‌گرا بار می‌آید.

 منتشر شده در نشریه روزانه جشنواره اسباب بازی، شماره یک، 18 مرداد 1395