ضرورت احترام به تنوع فرهنگی در هنرهای نمایشی

آثار نمایشی حوزه کودک و نوجوان باید به تنوع مخاطبان با توجه به ویژگی‌های فرهنگی، جغرافیایی، شیوه‌ی زندگی، قومیت و آداب و رسوم محلی، نیازها، گرایش‌ها و اولویت‌های متفاوت و متنوع آن‌ها احترام بگذارد.

به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، آیین اختتامیه‌ی هفدهمین جشنواره‌ی سراسری نمایش عروسکی در‌ حالی برگزار شد که مدیرعامل کانون در سخنرانی خود تمام شرکت‌کنندگان در این دوسالانه را فارغ از این‌که در دایره‌ی برگزیدگان جشنواره‌ی حاضر قرار گرفته‌‌اند یا نه، شایسته‌ی تقدیر و تجلیل دانست.
صبح روز 8 مهر 1395 هفدهمین جشنواره‌ی سراسری نمایش عروسکی کانون با معرفی برندگان خود به خط پایان رسید. علیرضا حاجیان‌زاده مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این آیین نمایش عروسکی را دنیایی برخاسته از حیات و تجربیات بشری خواند: «نمایش، به‌عنوان یک هنر، و نیز به‌عنوان یک فعالیت، ریشه‌ در بخشی از گرایش‌های بشری دارد. گرایش به خلق جهانی دیگر، و وضع ‌قوانین در این دنیای نو، بنیاد هنر نمایش است. در این میان، نمایش عروسکی، هنری است که حتی بازیگرانش نیز ساخته‌ی دست بشرند و از این رو، می‌توان این نمایش را نقطه‌ی اوجِ نیل به آن گرایش دیرینِ بشر دانست. پس دنیای نمایش‌های عروسکی، دنیایی است برخاسته از حیات و تجربیات بشری که در آن، هنرمند می‌تواند بخشی از زندگی و دنیایی که این زندگی در آن جریان دارد را بسازد.
او ضمن قدردانی از هنرمندان حوزه‌ی نمایش عروسکی گفت: «جشنواره‌ی نمایش‌های عروسکی، بزرگ‌ترین جشن ملی اختصاصی این هنر به‌شمار می‌آید و به‌خاطر برپایی و به سرانجام رسیدن هفدهمین دوره‌ی آن خدای بزرگ را سپاس می‌گوییم. در یک نگاه واقع‌بینانه، تمام گروه‌هایی که در این جشنواره حضور داشته‌اند، فارغ از این‌که در دایره‌ی برگزیدگان جشنواره‌ی حاضر قرار گرفته‌‌اند یا نه، شایسته‌ی تقدیر و تجلیل هستند، چراکه زنده نگه‌داشتن این هنر قدیمی و بنیادین، در این روزگار، که با تسلط ابزارهای نوین ارتباطی، پیوند میان کودکان و هنر محیطی و فیزیکی، کم‌رنگ‌ شده، کاری ارزشمند و قابل ستایش است که جز با عشق و علاقه به هنر و کودکان و نوجوانان، تعهد کاری و قدرت رؤیاپردازی و تخیل هنری، ممکن نیست.»
وی ادامه داد: «جا دارد در این جمع هنرمندانه، قدردان و وسپاس‌گزار تمام هنرمندانی باشم که با فعالیت خود نشان دادند که هنر نمایشِ عروسکی هنوز در عمیق‌ترین و ریشه‌دارترین زوایای فرهنگ و هنر ایران‌زمین، زنده و پویاست، و همچنین از کودکان و نوجوانان عزیز تشکر می‌کنم که در این روزها، با حضور خود، به این جشنواره رونق دادند.»
او به ضرورت استمرار این فعالیت‌ها در کتاب‌خانه‌ها اشاره داشت و تاثیر برگزاری جشنواره‌ها را زمانی قابل بررسی دانست که سبب کیفیت‌بخشی فعالیت‌های مستمر باشد: «چنین جشنواره‌ا‌ی، وقتی تأثیرگذارتر است و جایگاه ارزشمند خود را بهتر پیدا می‌کند و نشان می‌دهد، که نه به‌عنوان فعالیتی ویژه و استثنایی، بل‌که به‌عنوان برآیند طبیعی و نقطه‌ی اوج برنامه‌‌های مراکز و کتاب‌خانه‌های کانون در این حوزه، برپا شود. هرچند حتی اگر از چند ماه پیش از برگزاری جشنواره، ذهن‌ها و فعالیت‌ها بر این جشنواره متمرکز شود و سعی‌ بر این باشد که اثری مناسب برای ارایه به جشنواره‌ی آماده شود، باز هم این تلاش و فعالیت در خور ستایش است، اما انتظار می‌رود این جشنواره، نمایش‌دهنده‌ی ظرفیت‌های معمول مراکز و کتاب‌خانه‌ها باشد و آن‌چه در جشنواره می‌بینیم با همین کیفیت، در طول سال در مراکز و کتاب‌خانه‌ها نیز رخ دهد.»
حاجیان‌زاده سخنان خود را با بیان پیوند نمایش عروسکی و خلق شخصیت‌های ماندگار در فرهنگ‌های مختلف ادامه داد: «توجه به ارتباط میان هنر نمایش عروسکی و خلق شخصیت‌های ماندگار در فرهنگ‌های مختلف ضروری است. فرهنگ ما، با پیشینه‌ و پشتوانه‌ی غنی و مؤلفه‌های مؤثر و قدرتمند هنری، می‌تواند با استفاده از نمایش عروسکی، به سمت طراحی و خلق شخصیت‌های ماندگار و خاطره‌ساز حرکت کند، اما این مهم، نیازمند تقویت ارتباط دانش و هنر نمایش، با حوزه‌های مجاور آن از قبیل علوم اجتماعی، ارتباطات نوین و دیگر هنرهاست. به نظر می‌رسد هنرمندان خلاق و خوش‌فکر ما، ظرفیت خلق چنین شخصیت‌هایی را دارند، به شرط آن‌که بتوانند از یافته‌های معرفتی حوزه‌های مجاور نیز استفاده کنند، این یافته‌ها را با هنر خود در هم بیامیزند و از نو برای خلق آثاری متفاوت و جذاب برای کودک و نوجوان امروز و فردا دست به‌کار شوند.»
او توجه دیگر نهادهای فرهنگی را نیز به این نکته جلب کرد که توجه به تنوع فرهنگی در هر عرصه‌ای ضروری است: «خلق آثاری که بتواند این مخاطبان متنوع را پوشش بدهد ضروری است. توجه به این‌ نکته لازم و ضروری است که کودکان، بنابر مختصات فرهنگی، جغرافیایی، شیوه‌ی زندگی، قومیت و آداب و رسوم محلی خود، نیازها، گرایش‌ها و اولویت‌های متفاوت و متنوعی دارند، و با در نظر گرفتن این تنوع و گوناگونی، می‌توان به برقراری ارتباطی فراگیر و مؤثر با آنان امیدوار بود.»
او هنری را موفق دانست که بتواند به حقوق، ‌نیازها و گرایش‌های متنوع احترام بگذارد: «لازم است کودکان را به‌عنوان شهروندان فعال امروز و فردای جامعه ‌به رسمیت بشناسیم و حقوق، نیازها و گرایش‌های متنوع آنان را در نظر بگیریم. هنر تنها در صورتی می‌تواند به بخشی از زندگی و فرهنگ این شهروندان تبدیل شود که بتواند این گونا‌گونی را بپذیرد و از جایگاهی متعادل با مخاطبان خود ارتباط برقرار کند.»
او در پایان ضمن تشکر از همه‌ی مسئولان و دست‌اندرکاران هفدهمین دوره‌ی جشنواره‌ی نمایش‌های عروسکی کانون، توجه مسوولان این جشنواره را به لزوم آغاز فعالیت و برنامه‌ریزی برای برپایی هجدهمین دوره‌ی این جشنواره جلب کرد: «امیدوارم تداوم فعالیت این جشنواره‌، با کیفیت مطلوب، صفحاتی زرین‌ و خاطره‌انگیز به تاریخچه‌ی هنر دیرین و ماندگار نمایش عروسکی در ایران بیفزاید.»
هفدهمین جشنواره‌ی سراسری نمایش عروسکی کانون روزهای 6 تا 8 مهر 1395 و با حضور 11 گروه نمایشی از 9 استان کشور در ساری برگزار شد.