به گزارش اداره‌‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، نشست «ادبیات مذهبی کودک و کتاب‌های مرجع» از سوی شورای کتاب کودک در هفته‌ی ملی کودک برگزار شد.
در این نشست فاطمه نکویی، مروج فرهنگ‌نامه‌ی کودک و نوجوان شورای کتاب کودک، خدیجه میرخانی، نویسنده‌ی فرهنگ‌نامه و از اعضای گروه اسلام و ادیان شورای کتاب کودک و مهتاب میناچی، مسوول بخش کودکان کتاب‌خانه‌ی حسینیه‌ی ارشاد و عضو گروه بررسی منابع مرجع حضور داشتند و صحبت کردند.
میرخانی در سخنانش با اشاره به اینکه ادبیات دینی، ادبیاتی با هدف تکوین ارزش‌های اخلاقی و اصول صحیح اعتقادی برای رسیدن به تعالی است، توضیح داد: ادبیات دینی محصول حس دینی و تجربه‌ی دینی نویسنده است. نویسنده‌ی دینی زمانی می‌تواند حس مذهبی را به خوبی منتقل کند که خودش به یک باور درست رسیده باشد.
او با تاکید بر اینکه رابطه‌ی تنگاتنگی میان فرهنگ و دین در جامعه‌ی ما وجود دارد گفت: لازمه‌ی فرهنگ‌سازی دانستن آموزه‌های صحیح و حقیقی دین است. کودک امروز بزرگ‌سال فردا است. داده‌های نادرست فرهنگی‌دینی در آینده او را در برابر دو نوع تفکر قرار می‌دهد. به گفته‌ی میرخانی، وازدگی و پشت پا زدن به اعتقادات و پافشاری بر اعتقاداتی که ریشه در خرافه دارد این دو نوع تفکر هستند.
در همین راستا میرخانی بر نقش نهادهای فرهنگی تاکید کرد و افزود: فرهنگ‌نامه‌ی کودک و نوجوان به عنوان یک کتاب مرجع از دل شورای کتاب کودک بیرون آمده و سال‌ها است در زمینه‌ی ادبیات کودک و نوجوان فعالیت می‌کند.
وی یادآور شد: در طی این سال‌ها بیش از 3هزار مقاله برای این فرهنگ‌نامه نوشته شده که نیمی از آن مربوط به ایران در حوزه‌های مختلف و به‌طور مشخص اسلام و ادیان است. حدود 270 مقاله‌ی دینی هم نوشته شده که با دادن اطلاعات کامل و دقیق به استحکام پایه‌های درست مذهبی کمک کرده است.
به گفته‌ی میرخانی مقاله‌های این فرهنگ‌نامه، شامل معرفی سوره‌های قرآن، شخصیت‌های بزرگ دینی، وقایع تاریخی اسلام، واژه‌های قرآنی و... است. گاهی موضوع این مدخل‌ها حتی فراتر از یک دین خاص یا دعا و روزه است. به همین دلیل نویسندگان فرهنگ‌نامه را ملزم به تعامل و همکاری با نویسندگان مسیحی، یهودی و زرتشی برای نوشتن مقاله می‌کند.
او تاکید کرد: رسالتی بسیار سنگین و سخت بر دوش جامعه‌ی فرهنگی است؛ چراکه باید برای دستیابی به رفتارهای درست فرهنگی باورهای درست دینی را در جامعه ترویج کنند.
میرخانی در بخش دیگر از سخنانش بر اهمیت زبان فرهنگ‌نامه تاکید داشت. به گفته‌ی او نویسندگان فرهنگ‌نامه سعی می‌کنند با حفظ اصل مطالب و مفاهیم دینی برای کودکان، زبان این مطالب برای مخاطب قابل درک باشد.
فرهنگ‌نامه، پاسخ‌گوی سوال‌های کودکان ایرانی
نکویی دیگر سخنران نشست با اشاره به «کودکان تشنه‌اند...» که شعار امسال هفته‌ی ملی کودک است گفت: کودکان تشنه‌ی اطلاعات، آگاهی، خواندن و فهمیده شدن هستند. برای کمک کردن به آن‌ها تنها باید با آن‌ها همراه شد. نیازهای آن‌ها را شناخت تا بتوان به بهترین وجه آنان را سیراب کرد.
او ادامه داد: فرهنگ‌نامه‌ی کودکان و نوجوانان نخستین فرهنگ‌نامه به زبان فارسی است که برای پاسخ به هزاران پرسش کودک و نوجوان ایرانی و رفع تشنگی آن‌ها تالیف شده است.
به گفته‌ی نکویی نهال اندیشه این فرهنگ‌نامه در سال 1358 از سوی توران میرهادی کاشته شد و هدف آن پاسخ‌گویی به نیازهای کودکان ایرانی در زمینه‌های مختلف بود؛ چراکه فرهنگ‌نامه‌های پیشین ترجمه بودند و با وجود کیفیت چاپ، تصاویر و عکس‌های زیبا این نیاز را برطرف نمی‌کردند.
مروج فرهنگ‌نامه‌ی کودک و نوجوان با تاکید بر این موضوع که 90 درصد نویسندگان مقالات فرهنگ‌نامه به صورت داوطلبانه کار می‌کنند، گفت: این فرهنگ‌نامه عمومی و تاکنون 16 جلد از آن منتشر شده و قرار است در 26 مجلد به چاپ برسد. کار انتشار این فرهنگ‌نامه از سال 76 آغاز و نخستین مقاله‌ی آن سال 77 ارایه شد. فرهنگ‌نامه در سال 1383 جایزه‌ی بهترین کتاب مرجع دین را دریافت کرد.
به گفته‌ی او این فرهنگ‌نامه نقشی سازنده در خودشناسی و هویت‌یابی نسل جوان داشته و در آن به مباحث ادبیات ایران، هنر ایرانی، جغرافیای ایران، تاریخ ایران، دین ایران و مردم شناسی ایران پرداخته شده است.
نکویی با اشاره به اینکه موضوع‌های دینی بسیار زیاد است، توضیح داد: فرهنگ‌نامه 30 موضوع را پوشش می‌دهد که یکی از این موضوع‌ها دین و در حقیقت 10 درصد مطالب فرهنگ‌نامه به دین اختصاص یافته است.
او در پایان تاکید کرد: از فرهنگ‌نامه برای بازی با کودکان هم استفاده می‌کنند. برای مثال بازی اسم و فامیل را در قالب نام کشور و دین آن انجام می‌دهند. استفاده از فرهنگ‌نامه در قالب بازی ذهن کودکان را مدام به چالش وامی‌دارد.
جای خالی کتاب‌های مرجع دینی برای کودکان
مینوچی آخرین سخنران نشست با اشاره به اینکه کتاب‌های مرجع تعریف خاص خودشان را دارند گفت: 20 سال به عنوان کتاب‌دار کتاب‌خانه فعالیت می‌کنم اما متاسفانه آثار مرجع در حوزه‌ی دین بسیار اندک و حدود 12 عنوان است. نقشه‌ی تاریخ اسلام، دانستنی‌های اسلامی برای نوجوانان، دانش‌نامه‌ی دو جلدی نهج‌البلاغه، فرهنگ‌نامه‌ی سوره‌های قرآنی از جمله این آثار هستند.
اما به گفته‌ی مینوچی از دل 16 مجلد این فرهنگ‌نامه می‌توان کتاب کاملی درباره‌ی دین منتشر کرد. همچنین این فرهنگ‌نامه برای دانشجویان مقاطع مختلف نیز قابل استفاده و کاربردی است.
نشست «ادبیات مذهبی کودک و کتاب‌های مرجع» از سوی شورای کتاب کودک دوشنبه 19 مهر و در آخرین روز هفته‌ی ملی کودک در سالن کنفرانس شماره دو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
