پژوهش در جشنواره، بعد از اختتامیه هم ادامه دارد

اصغر باقرزاده، دبیر کمیته‌ی علمی نوزدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی قصه‌گویی است که به تازگی به جمع کانونی‌ها پیوسته؛ او طی گفت‌وگویی ضمن تشریح اولین تجربه‌اش در این رویداد، از وظایف و برنامه‌های بخش علمی جشنواره می‌گوید.

شرح وظایف کمیته‌ی علمی نوزدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی قصه‌گویی چیست؟
- افتخار همکاری با کانون در خلال تشکیل نوزدهمین جشنواره‌ی قصه‌گویی نصیب من شد و برنامه‌های علمی را دوستانم در اداره‌کل آموزش‌وپژوهش با هماهنگی دبیرخانه تنظیم کرده بودند. معمولا در جشنواره‌های قصه‌گویی رسم بر این است که کمیته‌ی علمی با تنظیم نشست‌های علمی و کارگاه‌های آموزشی بخش علمی را برنامه‌ریزی و اجرا کند. امسال هم بر اساس اهداف محتوایی جشنواره و شیوه‌نامه‌ای که از قبل تدوین شده بود، دوستان اداره‌کل آموزش و پژوهش عناوینی را برای نشست‌های علمی انتخاب کرده‌اند از جمله «شیوه‌های استفاده از متون کهن در قصه‌گویی»، «قصه‌گویی و رشد مهارت‌های اجتماعی»، «شیوه‌های پرورش فکر کودکان با قصه‌گویی»، «بایسته‌های قصه‌گویی دینی برای کودکان امروز» و «کارکردهای روان‌شناختی قصه‌گویی» از عناوین این نشست‌ها است. همچنین استادان برجسته‌ای هم عهده‌دار برگزاری این نشست‌ها شده‌اند که به اسامی برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم: ساعد باقری، مسعود میری، هومن نامور، عبدالوهاب شهلی‌بر، محمد سیمزاری، محمدعلی شامانی نرگس سجادیه، نوربرت کوبر و مورتی بنانتا. در این نشست‌ها با استقبال بسیار خوبی هم از طرف افرادی که با کانون در ارتباطند و هم از طرف افراد خارج از کانون که به قصه‌گویی علاقه‌مندند مواجه شدیم. برای این‌که تنوعی هم در مراکز برگزاری این نشست‌ها داشته باشیم سه‌تا از نشست‌ها را بیرون از کانون در فرهنگ‌سرای ارسباران، مرکز فرهنگی‌هنری شماره‌ی 9 استان قم و دانشگاه سوره برگزار می‌کنیم. علاوه بر این نشست‌ها سه کارگاه قصه‌گویی با عناوین «خلاقیت در بازگویی قصه و افسانه‌های محلی»، «قصه‌گویی (اشتراک‌گذاری افکار)» و «بایسته‌های قصه‌گویی بر پایه‌ی ادبیات» هم برنامه‌ریزی شده است. این کارگاه‌ها در خلال برگزاری جشنواره اجرا می‌شوند که عمده‌ی شرکت‌کنندگان آن به خود قصه‌گویان اختصاص پیدا کرده است.
علاوه بر این بخش آموزشی و کارگاهی، هر دوره اداره‌کل آموزش‌وپژوهش یک ارزشیابی کیفی و محتوایی بر اساس اهداف جشنواره هم تعریف می‌کند. امسال این اتفاق افتاده، با این تفاوت که ما ارزشیابی را به خود جشنواره محدود نکرده‌ایم. پیش‌بینی کرده‌ایم که بعد از اتمام جشنواره با مراجعه به افراد مرتبط با آن، کمیته‌های مختلف و اساتید و داورانش این رویداد را از نظر تاثیرگذاری محتوایی ارزیابی کنیم و ببینیم اهداف آن تا چه میزان محقق شده است. این طرح پژوهشی علاوه بر ارزشیابی مسایل اجرایی است که امسال توسط واحد نظارت و ارزشیابی انجام می‌شود. ان‌شاءالله نتایج این پژوهش را در یکی‌دو ماه آینده برای استفاده در دوره‌های بعدی در اختیار دبیرخانه‌ی جشنواره قرار می‌دهیم.

با توجه به این‌که این پژوهش بعد از اتمام جشنواره ادامه خواهد داشت اجرای آن به چه صورت خواهد بود؟
- دبیرخانه‌ی جشنواره‌ی قصه‌گویی به دبیرخانه‌ی دائمی تبدیل شده است. پیشنهاد ما و خود دوستان دبیرخانه این بوده است که در کنار دبیرخانه جشنواره کمیته‌ی علمی هم به فعالیت خود در طول سال ادامه دهد. همه‌ی ما می‌دانیم جشنواره‌ی قصه‌گویی فرایندی است؛ از نقطه‌ای شروع می‌شود، ادامه می‌یابد و شاید نقطه‌ی پایانی یک سال فعالیت آن، خود جشنواره‌ی قصه‌گویی است. بنابراین برای پی‌بردن به این‌که آیا جشنواره به نتایج مطلوب خود رسیده است یا خیر باید ارزشیابی کیفی و محتوایی در تمام مراحل انجام شود. پیش‌بینی ما این است که از فردای اختتامیه‌ی جشنواره‌ی نوزدهم ما نیز هم‌پای دبیرخانه‌ی دایمی شروع و مراحل اجرایی را یک‌به‌یک از نظر محتوایی بررسی کنیم و پیشنهادهای پژوهشی و علمی‌مان را در خلال کار به دبیرخانه بدهیم. دوستان دبیرخانه هم از این پیشنهاد خیلی استقبال کرده‌اند و گفته‌اند حتما این کار پیش‌بینی می‌شود و اطلاعات آن در اختیار ما قرار خواهد گرفت.

با این حساب کمیته‌ی علمی برنامه‌ریزی برای جشنواره‌ی قصه‌گویی را بعد از اتمام آن رها نخواهد کرد؟
- اتفاقا یکی از دانسته‌های ما در این چند روز این بود که مثل جشنواره‌ی فیلم فجر که فیلم‌ها در آن نوبت اکران و فرصت استفاده‌ی عام پیدا می‌کنند و بازخورد می‌گیرند، باید برای جشنواره‌ی قصه‌گویی هم پس‌زمینه‌هایی تعریف کرد که بازخورد عمومی‌تر بگیرد. ما حتما بعد از یکی‌دو هفته بررسی در این زمینه پیشنهاد علمی خودمان را به دبیرخانه‌ی جشنواره ارسال خواهیم کرد. نه فقط کار علمی و برنامه‌ریزی جشنواره که کار خود قصه‌گوها باید بتواند در کل سال متجلی شود. پیشنهاد ما این است که این‌ها در جلسات بعدی و اکران‌های خود کانون منعکس شود. البته این پیشنهاد ما است و تصمیم‌گیری آن مربوط به اداره‌کل آفرینش‌های فرهنگی می‌شود. بااین‌حال واقعیت این است که خود دوستان می‌گویند برگزیدگان جشنواره کم‌تر در کانون حضور پیدا می‌کنند و برای بچه‌ها قصه می‌گویند. ما از نگاه علمی بررسی می‌کنیم و پیشنهاد خواهیم کرد چه‌طور می‌شود این افراد را حفظ کرد و مثل جشنواره‌ی فیلم فجر فعالیت‌شان را به اکران عمومی و تکرار رساند.

برای پایان گفت‌وگو بفرمایید که اولین تجربه‌تان از جشنواره‌ی قصه‌گویی چه‌طور است؟
- جشنواره‌ی قصه‌گویی تجربه‌ی خوشحالی برای من به‌حساب می‌آید. ممکن بود من در فصل برنامه‌ریزی یا آماده‌سازی یک جشنواره وارد کانون شوم، ولی در گل کار وارد شده‌ام و از بدو ورود شاهد این شور و هیجان هستم. به نظرم نقطه‌ی شروع حرکت کانون فعالیت‌های کتاب‌محور مخصوصا قصه‌گویی است و نه پویانمایی، فیلم یا غیره. من در نقطه‌ای وارد کانون شده‌ام که مبنای حرکت اولیه‌ی آن است و سرمایه‌گذاری کانون در این بخش خیلی پایه‌ای است. این تجربه آن‌قدر به من انگیزه داد که در ارتباط با صداوسیما و سایر مراکز آموزشی تلاش کردم خانواده‌ها و بچه‌ها را از مسیر ترویج فرهنگ قصه‌گویی با کانون آشنا کنم. در همین چند روز هم دوستان خوب کانون تعداد زیادی کتاب به من معرفی کرده‌اند، اسامی آن‌ها را یادداشت کرده‌ام، بعضی را تهیه کرده‌ام و به دیگران هم توصیه می‌کنم؛ چون معتقدم قصه‌گویی می‌تواند شخصیت آدم‌ها را شکل بدهد.