نوجوانی، مسیری که باید رکاب زد

نوجوانی، مسیری که باید رکاب زد

کارنامه:

تحصیل کرده ی رشته­ی علوم ارتباطات اجتماعی، شاخه ی رورنامه نگاری، دانشگاه علامه طباطبایی

همکاری با مجله ی امید آینده

مدیر داخلی و عضو هیات تحریریه نشریه ی آینده سازان

همکاری با خانه ی روزنامه نگاران جوان

مدیر پرورشی خانه ی روزنامه نگاران جوان

مدیر داخلی نشریه ی خانه

عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان

مشاور مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

سردبیر نشریه ی دوچرخه، ضمیمه ی روزنامه همشهری

 

کتابخانه های کانون جایی است برای حضور کودکان و نوجوانان، نوجوانانی که گاه فقط در کانون، خود را به رسمیت می شناسند و برای خود اهمیتی مستقل قائل می شوند. چارباغ این بار با "مناف یحیی پور" گفتگو می کند، کسی که سال هاست برای نوجوانان فعالیت می کند.

— آقای یحیی پور چرا حوزه ی کودک و نوجوان؟

زیرا علاقه مند بودم. کیهان بچه ها آن زمان، سه شنبه ها چاپ می شد و من لحظه شماری می کردم تا سه شنبه برسد تا این که وارد تحصیل در رشته ی علوم ارتباطات شدم و بعد از آن هم در حوزه ی کودک و نوجوان و هم در حوزه ی بزرگسال فعالیت داشتم؛ اما گرایش من به سمت کار برای نوجوان بود.

— به نظر شما نشریات نوجوان در فرهنگ و اجتماع ما جایگاه خاص خود را پیدا کرده اند؟

نه متأسفانه. زیرا گاه نشریات کودک، نشریه ی نوجوان هم به حساب می آید و یا گاه با نگاهی بزرگسالانه به نشریه ی نوجوان پرداخته می شود. گاهی هم کاملاً انتظار آموزشی خشک و رسمی از این نشریات دارند، به طور کلی نوجوانی یک دوره ی کم اهمیت تر نسبت به دوره های دیگر تلقی می شود.

— جایگاه نشریات در کانون چگونه است؟

کانون، شاید بیشتر از ده سال است که به چاپ نشریه اقدام کرده است، اما خیلی به شکل نشریه منتشر نمی شود، متأسفانه خرید نشریه برای کتابخانه ها هم عملاً کنار گذاشته شده است و امیدوارم که اتفاقات خوبی بیفتد و نشریات هم مثل کتاب، در کانون جایگاه ویژه و شایسته ی خود را به دست بیاورد. هرچند کانون، معیارها و ملاک هایی برای خودش دارد و اجازه ی حضور هر نشریه ای را در کتابخانه نمی دهد.

— به نظر شما چرا کانون، که سال ها قبل­تر از این که خیلی ها دوران نوجوانی را به رسمیت بشناسند برای این دوران اهمیت قائل بوده تا به حال به این فکر نیفتاده که نشریه ای مختص نوجوانان داشته باشد؟

حدس می زنم که ممکن است این نگاه بوده که نشریات دیگر هست. شاید هم احساس می کردند نشریات دیگر این خلأ را پر می کند. الان هم به طور قطعی نمی توان گفت که خود کانون باید این نشریات را چاپ کند. هر چند اگر کانون بتواند حمایت کننده باشد و چتر وسیعی فراهم کند تا فعالان حوزه ی فرهنگ و هنر را در تولید برای نوجوانان پوشش دهد بهتر از این است که خودش تولید کننده باشد؛ اما در عرصه ی کتاب، نیازهای خاص ایجاب می کرده که کانون خودش وارد چاپ کتاب شود. هر چند این بحث هم بوده که کانون بیشتر وظیفه ی الگوسازی دارد تا تولید. در واقع کانون باید تولید کارهایی را به عهده بگیرد که در توان دیگران نیست یا دشوار است.

— نشریات نوجوان چه دریچه های تازه ای را می تواند به روی نوجوانان، باز کند؟

یکی از ویژگی های این نشریات، حذف آموزش غیر رسمی است و می تواند به رشد اجتماعی نوجوانان کمک کند، می تواند ذوق و سلیقه ی فرهنگی و هنری نوجوانان را رشد بدهد و هم چنین برای اوقات فراغت یک وسیله ی فرهنگی سرگرم کننده باشد ضمن این که این آموزش و دانش افزایی که از طریق نشریات است می تواند به شناختن استعدادهای نوجوانان کمک کند. درواقع مطالعه ی نشریات، گام اول است، گام دوم، ترغیب شدن مخاطب به این که اثری از خودش را برای نشریه ارسال کند؛ همه ی این ها باعث می شود که نوجوانان استعدادها و علاقه مندی های خودشان را بشناسند و خلأهای زندگی خود را به گونه ای سالم تر پر کنند. ضمن این که این نشریات به نوعی می تواند تجربیات را به اشتراک بگذارد.

— چگونه می شود نوجوانان را با فعالیت های مطبوعات، بیشتر آشنا کرد یا به سمت این فعالیت ها سوق داد؟

این کار مربیان عزیز است که خودشان هم معمولاً صاحب مطالعه و به روز هستند که می توانند انگیزه ی فعالیت فرهنگی را در اعضا بالا ببرند. یکی از گام های ساده، اطلاع رسانی است، شناساندن نشریات نوجوان به اعضا و اطلاع رسانی مسابقاتی که در این نشریات برگزار می شود و فرصت هایی که این نشریات در اختیار نوجوانان قرار می دهد.

 چاپ آثار بچه ها بهترین مشوق برای آن هاست. عموماً بچه هایی که اعضای کانون هستند استعدادهای خوبی دارند؛ اما متأسفانه گاهی همه ی آثار خلق شده ی بچه ها در محدوده ی کانون و نشریات داخلی آن باقی می ماند. اگر همکاران کانون بتوانند این ارتباط را برقرار کنند – هرچند در بعضی بخش ها این ارتباط برقرار شده – چه در مدارس و چه در مراکز کانون، نتیجه ی خوبی برای هر دوطرف خواهد داشت، یعنی هم بچه هایی که عضو کانون هستند از این که جاهای دیگر هم آثارشان دیده شود خوشحال می شوند و هم نشریات می توانند فرصتی برای چاپ و ارائه ی آثار نوجوانان مستعد در اختیار آنان قرار بدهد، این آثار می تواند در زمینه ی شعر و داستان باشد یا نقاشی و کاریکاتور و عکس و ..

— نشریات نوجوان چطور می تواند قدرت رقابت با فضاهای مجازی را پیدا کند؟

نشریات نباید خیلی خودشان را وارد عرصه ی رقابت با فضای مجازی بکنند؛ چون حداقل به خاطر جذابیت و کششی که این بازی های رایانه ای دارند شاید نتوان نشریات را در این رقابت برنده فرض کرد؛ در واقع نشریات باید به دنبال این باشند که کارکرد خودشان را داشته باشند. نشریات چاپی می تواند خدماتی ارائه دهند که در ابزار مجازی نیست؛ مطالعه، حداقل هنوز روی کاغذ، راحت تر است. این یک فرصت است؛ نوع مطالبی هم که منعکس می شود می تواند این فرصت را ایجاد کند که ارتباط نزدیک تری با مخاطب برقرار کند، مخصوصاً کارهایی که به ویژه برای کودکان است را می توان در نشریات طراحی کرد. سرگرمی هایی که لازمه اش کار با کاغذ است، کاغذ و تا و یا کاردستی های مختلف.

 هر چند به نظر من نشریات باید از اینترنت و فضاهای مجازی به نفع خودشان استفاده کنند. نشریات می توانند مخاطب اینترنتی خودشان را هم پیدا کنند. نشریات نباید اینترنت را رقیب خود بدانند بلکه باید از این فضاهای مجازی به نفع خود استفاده کنند.

— چه نکات مثبتی مطالعه ی نشریه برای مخاطب می تواند داشته باشد که مطالعه ی کتاب این مزیت ها را ندارد؟

در نشریه، مطالب کوتاه تر و متنوع تر است. هم قدرت انتخاب بیشتری به مخاطب می دهد و هم در فرصت کمتری می تواند مطالب را بخواند. غیر از اینکه نوع پرداخت مطالب در نشریه به روزتر است درحالی که کتاب معمولاً فارغ از این زمان بندی هاست. حتی داستان یا شعری که درنشریه است تناسبی با فصل یا روز دارد؛ اما کتاب چنین انتظاری را برآورده نمی کند. ما یک شعر پاییزی را تابستان چاپ نمی کنیم. گزارش ها و گفتگوها به روز است. همه ی این ها می تواند مزیت هایی باشد که مطالعه ی نشریه ی مثبت، بر کتاب دارد. نشریه، امکان نقد را به خواننده می دهد. گاهی تعامل و گفتگویی بین خوانندگان و نشریه صورت می گیرد که این اتفاقات در کتاب، کمتر می تواند صورت بگیرد.

— به نظر شما نشریه های الکترونیکی می تواند جای نشریات کاغذی را بگیرد؟

چه این اتفاق بیفتد چه نه، خیلی نباید نگرانش باشیم، اگر به جایی برسیم که مطالعه ی نشریات روی صفحات نمایش به همان راحتی مطالعه ی کاغذ باشد چه اشکالی دارد؟ اگر نه، قطعاً نشریات کاغذی هم باقی خواهند ماند و آن نیازی را که باید جواب می دهند.

— چاپ نشریه چه مشکلات و سختی هایی دارد ؟

کار نشریه حتی برای کودک و نوجوان که کمتر خبری یا سیاسی است استرس و فشار روانی دارد. اولین مساله این است که منوط به زمان خاصی است در واقع یک روز خاص یا ساعت، این نشریه باید آماده شده و به توزیع سپرده شود. معمولاً این زمان، خیلی قابل پس و پیش کردن نیست گاهی فقط در حد چند ساعت؛ برای همین فشار زیادی را همکاران تحمل می کنند تا نشریه به موقع چاپ شود.

 اگر مشکلی در یک بخش، پیش می آید نمی توان آن را به وقت دیگری موکول کرد. در تهیه ی مطالب هم همین گونه است. کتاب معمولاً مجال آزادتری دارد برای چاپ. زمان مفصل تری برای آماده شدن دارد و منعطف تر؛ اما تهیه ی مطلب در نشریه این گونه نیست، مخصوصاً خبرهای اجتماعی و مطالبی که به نوعی به مسائل روز می پردازد. باید همکار خبرنگار در ساعت و روز خاصی بر سر قرار حاضر شود و گاه این ارتباط، با دشواری همراه می شود یا مشکلی پیش می آید. گاهی باید از زندگی شخصی بگذرد چون باید به فلان قرار گزارش یا مصاحبه برسد یا این که بتواند یک جایگزین مناسب برای خودش پیدا کند تا کار کامل شود. همه ی این ها فشاری است که اگر یک بار باشد، شاید خیلی محسوس نباشد اما وقتی هر هفته و هر ماه است کار دشواری می شود و شاید برای همین روزنامه نگاری جزء مشاغل سخت است.

— آینده ی نشریات نوجوان را چگونه می بینید؟

امیدوار و خوشبین! انشاءالله رشد می کنند. با حضور دانش آموختگان کودک و نوجوان.

آقای یحیی پور سپاسگزارم که در گفتگوی ما شرکت کردید.

 

گفتگو از: زینت السادات فاطمی

منبع: فصلنامه ی چارباغ کانون استان اصفهان