تاثیر فضای خارج از مدرسه بر گفتمان کودکان

آموزش و یادگیری تنها محدود به فضای مدرسه نیست و بسیاری از گفتمان‌ها و شخصیت و تفکر بچه‌ها در خارج از مدرسه، در جامعه و شبکه‌های اجتماعی شکل‌ می‌گیرد.

این بخشی از تحلیل مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از فضای نظام رسمی و غیررسمی تعلیم و تربیت است که با دانشجو، معلمان دانشگاه فرهنگیان درمیان گذاشت و به آن‌ها توصیه کرد مساله‌ی تعلیم و تربیت را با چنین نگرشی دنبال کنند چراکه مخاطب ما بچه‌ها هستند و تنها در ساعت‌های مشخصی جسم و فکر آن‌ها در اختیار ماست.
به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، علیرضا حاجیان‌زاده در این نشست تلاش کرد تا دانشجویان و معلمان را با ظرفیت‌های کانون آشنا کند و به آن‌ها توضیح داد همان‌طور که آموزش و پرورش با سازوکارهایی در راستای برنامه درسی‌، ازجمله کتاب درسی‌ و منابع آموزشی، تدریس معلم و ارزشیابی تحصیلی، آموزش رسمی کشور را به عهده دارد، کانون نیز در کنار آن، متولی آموزش غیررسمی و غیرمستقیم در خارج از مدرسه و زمان‌های فراغت بچه‌ها است.
حاجیان‌زاده در ادامه عواملی چون صداوسیما، سینما، خانواده، فرهنگ عمومی جامعه، مجامع مذهبی، مساجد، کتاب‌خانه‌ها، آموزشگاه‌های آزاد، محافل دوستانه، شبکه‌های ماهواره‌ای، فضای مجازی، بازی‌های موبایلی و اینترنتی، ارتباط با گروه‌های هم‌سال و تشکل‌های دانش‌آموزی را در فرایند تعلیم و تربیت غیررسمی تاثیرگذار عنوان کرد و در عین حال یادآور شد که بچه‌ها برای حضور در کانون آزادند و می‌توانند از بین سایر نهادهای فرهنگی دست به انتخاب بزنند.
مدیرعامل کانون در ادامه به برخی ویژگی‌های مهم کانون که به اعتقاد وی عامل موفقیت این نهاد تلقی می‌شود اشاره کرد و حس اختیاری بودن حضور در کانون در کنار فعالیت‌های متنوع و متناسب با ذائقه بچه‌ها، دارا بودن مربیانی توانمند، مهربان و دوست‌داشتنی و توجه به ارزش‌های دینی، انقلابی را از جمله این ویژگی‌ها برشمرد.
وی در ادامه مشارکت‌ دادن بچه‌ها را در فعالیت‌های گروهی از جمله ویژگی‌هایی عنوان کرد که در فعالیت‌های کانون مورد توجه است تا از این راه از منزوی شدن آن‌ها جلوگیری و بچه‌ها در یک فضای اجتماعی سالم و جذاب تربیت ‌شوند. به  گفته‌ی او تاثیرگذاری اخلاقی کانون با روش‌های مورد علاقه کودکان و به دور از نصیحت‌های کلامی و ظاهری است.
فضای فیزیکی و معماری داخل مراکز کانون همراه با رنگ‌آمیزی مناسب و دلپذیر این مراکز، اشتیاق کودکان و نوجوانان به فعالیت‌های کانون، خوش‌نامی در افکار عمومی و داشتن اعتبار در سطح ملی و مطرح بودن در سطح بین‌الملل به عنوان نهادی شناخته شده در دنیا از دیگر ویژگی‌های کانون بود که حاجیان‌زاده در این نشست به آن اشاره کرد.
مدیرعامل کانون در عین حال مهم‌ترین و برجسته‌ترین ویژگی کانون را مورد اعتماد و عنایت بودن مقام معظم رهبری خواند و یادآور شد که کانون همواره رهنمودهای مفید و راهبردی ایشان را نصب‌العین قرار می‌دهد.
بخش دیگر صحبت‌های مدیرعامل در جمع دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان به رویکرد تعلیم و تربیت کانون مبتنی بر دو عنصر دانایی و توانایی اختصاص داشت و او تاکید کرد: تقویت تفکر و مهارت‌افزایی یا به تعبیری پرورش فکر و شکوفایی استعدادها - که در اساس‌نامه‌ی کانون هم قید شده است - هم‌چون بال‌هایی هستند که در کنار هم می‌توانند انسان‌ها را پرواز بدهند چراکه دانایی بدون مهارت و در مقابل، توانایی بدون پشتوانه‌ی علمی نمی‌تواند تاثیرگذار باشد.
به اعتقاد حاجیان‌زاده تقویت دانایی در کانون از طریق کتاب‌خوانی و توسعه‌ی سواد خواندن و با روشی کاملا فرآیندی و شیوه‌هایی مانند قصه‌گویی، یا اجرای تئاتر و 42 فعالیت فرهنگی‌هنری کانون دنبال می‌شود و بچه‌ها در این رویکرد با گرایش به کتاب‌خوانی به تقویت مهارت‌های خواندن، نوشتن، بیان خوب و تحلیل‌گرایانه و مهارت گوش کردن می‌پردازند و همین مهارت‌ها در آینده آن‌ها را به چهره‌هایی مطرح در عرصه‌های علمی، دانشگاهی و هنر و ادبیات تبدیل می‌کند.
مدیرعامل هم‌چنین بر اهمیت بازی و سرگرمی به عنوان یک موضوع مغفول واقع‌ شده در نظام تعلیم و تربیت تاکید کرد و یادآور شد: در کلاس‌های مدرسه می‌توانیم بسیاری از آموزش‌ها را به شکل بازی به بچه‌ها یاد دهیم همان کاری که کانون با تولید بازی‌ها و سرگرمی‌های سازنده فکری انجام می‌دهد.
وی درباره‌ی فضای مجازی و فن‌آوری‌های نوین نیز توضیح داد و افزود: با توجه به نیازهای روز جامعه کانون به این عرصه نیز وارد شده است.
حاجیان‌زاده در پایان با اشاره به یکی از بندهای تفاهم‌نامه‌ی امضا شده بین کانون و دانشگاه فرهنگیان گفت: طبق این تفاهم‌نامه دانشجویان این دانشگاه می‌توانند دوره‌های کارورزی خود را در مراکز کانون بگذرانند تا از نزدیک با روش کار کانون با بچه‌ها بیشتر آشنا شوند.
دکتر معصومه بیات، رییس دانشکده باهنر دیگر سخنران این نشست نیز فلسفه‌ی وجودی و حلقه‌ی وصل این برنامه را تعلیم و تربیت بیان کرد و گفت: این نقطه‌ی اتصال باعث شده که ما در این امر بیشتر کند و کاو و تفکر کنیم و بیشتر سخن بگوییم چرا که از ابتدای تاریخ بشر این مسئله موضوعی نبوده که به فراموشی سپرده شود.
وی در ادامه افزود: همه‌ی ما به بحث تعلیم و تربیت می‌پردازیم اما در وهله‌ی اول باید خود را بسازیم و بعد از این به ساختن جامعه بیاندیشیم.
به اعتقاد بیات دانشجو معلمان می‌توانند نقش‌پذیری را به نقش‌آفرینی تبدیل کنند و برای این نقش‌آفرینی نیاز به ابزارهای جدیدی دارند.
همایش «آشنایی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان با ظرفیت‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» در مرکز آموزش عالی شهید باهنر برگزار شد.