به گزارش روابط عمومی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، خالق صاحب نام قصههای مجید در ششمین نشست ترویج خواندن با موضوع داستانهای اجتماعی در کتابخانهی مرجع کانون خاطرنشان کرد که من به عنوان یک نویسنده هرگز خود را نمیبخشم که با نوشتههایم بچهها را غمگین کنم و در تمامی آثارم اگرچه شخصیتهای آن با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکنند اما به خوانندگان امید دادم و تلاش کردم آنها را به سمت یاس و نومیدی سوق ندهم.
وی در عین حال تاکید کرد که واقعیتهای اجتماع هم باید به کودکان و نوجوانان منتقل شود جهان امروز جهان فقر، بیعدالتی، مرگ و جنگ است و این به بچهها آسیب وارد میکند ولی ما نباید با آثارمان بچهها را بترسانیم چرا که با دلهره، بزرگ میشوند و در آینده نمیتوانند در مقابل هر عامل یا فاجعهای مقاومت کنند.
خالق کتاب مربای شیرین معتقد است که جهان امروز مانند خانهای بدون سقف میماند که ما می خواهیم درهای آن را ببندیم و از هر نفوذی جلوگیری کنیم در حالی که بچهها با دارا بودن امکانات نوین رسانهای تمامی خبرها و اتفاقات خوب و بد دنیا را میبینند و ما متاسفانه در عرصهی ادبیات تالیفی دنیای قشنگ و شیرین را از آنها میگیریم و به آنها تلخی هدیه میکنیم.
مرادی کرمانی تصریح کرد: عرصهی تالیف ادبیات کودک و نوجوان به این دلیل که بچهها خودشان را در این آثار نمیبینند عرصهای فقیر است و دنیای این کتابها با آنچه که آنها در تلویزیون، ماهواره و دیگر رسانهها میبینند متفاوت است ما چه بخواهیم چه نخواهیم این رسانهها، خود را به محیط خانواده تحمیل کردهاند و به نظر من تقابل آنها با آثار تالیفی ما باعث رویگردانی بچهها از ادبیات و سینما میشود و آنها بیشتر به سوی آثار ترجمهای میروند.
وی بار دیگر تاکید کرد آثار تالیفی باید در عین مطرح کردن مشکلات جامعه و خانوادهها این وقایع تلخ و ناگوار را با زبانی شیرین و حتی با استفاده از قالب طنز برای بچهها بیان کنند.
نویسنده کتاب خمره با ذکر مثالی از حضورش در یکی از مدارس شاهد گفت: در این مدرسه فرزندان شهدا انشاهای خود را خطاب به پدران شهید خود قرائت کردند و من به شدت تحت تاثیر آن قرار گرفتم اما به نظر من باید به این بچهها روحیه هم بدهیم چرا که این نسل، آینده کشور را در دست خواهد گرفت.
مرادی کرمانی توضیح داد که در 8 سال جنگ عراق بر علیه ایران پدران این بچه ها در شرایطی سخت از میهن و دین خود دفاع کردند و عزیزترین سرمایهی خویش یعنی جانشان را فدا کردند و به اعتقاد من این حماسهای بزرگ است که میتوان به جای تاکید بر جنبههای مرثیهای آن به بعد حماسی آن بیشتر پرداخت.
صحبتهای این نویسنده مشهور _ که آثارش ازگسترهی مرزهای ایران فراتر رفته است _در بخش دیگری از این نشست به راههای ترویج کتابخوانی اختصاص یافت و او با اشاره به تجربهی حضورش در مدارس ترکیه و انتشار آثارش در این کشور بر نقش آموزش و پرورش برای گسترش این امر مهم تاکید کرد.
نویسنده کتاب بچههای قالیبافخانه توضیح داد که در ترکیه که جامعهای بسیار شبیه به ایران دارد تقریباَبا همان مسایل و مشکلات اجتماعی، امکانات و کتابخانههای بزرگی در مدارس راهاندازی شده است و بچهها با کمک معلمان خود کتابخوان میشوند.
مرادی کرمانی دعوت از نویسندگان مشهور و برگزاری جلسات نقد و بررسی اثر با حضور نویسنده، معرفی کتابها و خواندن داستانها در مدارس را از جمله برنامههای مدارس ترکیه برای ترویج کتابخوانی عنوان کرد.
نویسنده کتاب تنور در پایان گفت اگر چه آموزش و پرورش ایران تعدادی از داستانهای من را در کتابهای درسی آورده است اما به نوعی خود ما را از برنامهی دعوت به مدارس کنار گذاشتهاند و به نظر من باید حضور نویسندهها در مدارس پررنگتر شود.
میهمان دیگر این نشست لیلا مکتبیفرد مدرس دانشگاه بود که از زاویهای دیگر داستانهای اجتماعی را مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد و غیبت طبقهی متوسط شهری در کتابهای کودکان و نوجوانان را از مهمترین مشکلات این آثار برشمرد.
وی افزود بخش عمدهای از جامعهی ما را طبقهی متوسط شهری تشکیل میدهد که در مجتمعهای مسکونی امروزی زندگی میکنند، والدین آنها تحصیل کردهاند و از فضاهای مدرن شهری بهره میگیرند اما کتابی برای این بچهها منتشر نمیشود که آنها خودشان را در آن ببینند و با شخصیتهای آن احساس همذات پنداری داشته باشند.
مکتبیفرد در این زمینه به نتایج تحقیقی استناد کرد که به تازگی بر روی 400 داستان منتشر شده ایرانی در دهه 60 خورشیدی انجام شده است و بر اساس آن مشخص شده است که به عنوان مثال در بیشتر آثار، خبری از فضاهای شهری مانند بوستانها، سینما، باغوحش، سالن تئاتر، موزه و کتابخانههای عمومی به چشم نمیخورد این در حالی است که به گفتهی وی بسیاری از نویسندگان بیشتر به فضاهای روستایی توجه نشان میدهند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود از کمتوجهی به موضوعهایی مانند طنز اجتماعی و واقعگرا همچنین خشونت نسبت به کودکان در آثار تالیفی این حوزه نیز انتقاد کرد.
به اعتقاد این محقق تقویت رفتارهای مثبت اجتماعی کودک به شیوهی غیر مستقیم از جمله اثرات داستانهای اجتماعی برای کودکان و نوجوانان به شمار میرود.
مکتبیفرد در ادامه تعدادی از رمانهای موفق اجتماعی را به عنوان نمونه به حاضران معرفی کرد.
این مدرس دانشگاه نیز بخش دیگری از سخنان خود را به شیوههای ترویج خواندن اختصاص داد و گفت: مقاومت در برابر اصرار بچهها به استفاده از بازیهای رایانهای و رسانههای مدرن و بازیهای برِخط (آنلاین) کار بیهودهای است چرا که دنیای ما در حال فاصله گرفتن از متن و نزدیک شدن به تصویر و مظاهر آن یعنی رسانههاست.
وی با اشاره به این که باید نگاه و تلقیمان را از مفهوم خواندن و مطالعه تغییر دهیم افزود: دیگر نمیتوان به بچهها با این همه رسانه گفت که بنشینند و کتابهای چاپی بدون تصویر و با کیفیت پایین را مطالعه کنند. ظهور خبرخوانها(ریدرها) و کتابخوانهای اینترنتی و تبلت و انواع و اقسام ابزار نوین را نباید به عنوان رقیب کتاب تلقی کرد بلکه باید آن را ابزاری کمکی در خدمت کتاب و ترویج کتابخواندن قرار داد.
تاکنون شش نشست در کتابخانهی مرجع کانون با موضوع ترویج خواندن برگزار شده است.
این نشستها ماهی یک بار با حضور صاحبنظران و مدرسان دانشگاه در عرصهی ادبیات و هنر کودک و نوجوان برپا میشود.