با مدیرعامل کانون به عنوان متولی اصلی این جشنواره و نمایشگاه گفت‌وگویی داشته‌ایم درباره‌ی اهدافی که کانون به دنبال آن بوده، و میزان رضایت دست‌اندرکاران از حصول نتایج این جشنواره.

 

 

- هدف از برگزاری این جشنواره به تاثیر اسباب‌بازی در مسایل تربیتی و پرورشی کودکان‌ونوجوانان و روش‌های نوین تعلیم‌وتربیت برمی‌گردد. ما معتقدیم از طریق اسباب‌بازی و بازی هم می‌شود روی شخصیت‌ها تاثیر مثتب یا منفی گذاشت و لازم است شکل‌گیری شخصیت بچه‌ها از طریق بازی و اسباب‌بازی دنبال شود. همیشه برداشت عمومیاز بازی این بوده که سرگرمی و نشاطی است که بچه‌ها با آن وقت می‌گذرانند.

ما معتقدیم می‌شود در سرگرمی و نشاط سازندگی هم باشد؛ هم سازندگی اخلاقی و رفتاری، و هم سازندگی فکری و آموزشی. باید این مساله را هم در تولید و طراحی اسباب‌بازی ترویج کنیم، هم مصرف‌کنندگان را ترغیب کنیم بچه‌هایشان را از طریق بازی و اسباب‌بازی به این سمت هدایت کنند، و حتی مجریان نظام تعلیم و تربیت هم تشویق و ترغیب شوند که اهداف تعلیم‌وتربیتی برای بچه‌ها را با بازی و روش‌های جذاب دنبال کنند.

می‌خواهیم اولا برای مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و دست‌اندرکاران مسایل تعلیم‌وتربیت فرهنگ‌سازی کنیم که این کار شدنی است، و دوما تولیدکنندگان و طراحان را هدایت و حمایت کیم. می‌خواهیم ایده‌پردازان، طراحان و سازندگان را تشویق کنیم. می‌خواهیم بدانند که در نظام جنهوری اسلامی جایی تحت عنوان کانون پرورش فکری کودکان‌ونوجوانان سازوکاری را فراهم می‌کند که آن‌ها وارد این عرصه شوند، ‌هدایت شوند، و ابتکارات‌شان به جریان بیفتد، و همچنین برای محصولات‌شان بازار و تبلیغات خواهد بود. این‌ها هدف اصلی از برگزاری جشن‌واره برای فرهنگ‌سازی ، جلب افکار عموم نسبت به نوع بهره‌برداری و استفاده از این نوع کالاها، و حمایت از تولیدکنندگان و طراحان است. بر این اساس برنامه‌هایی داشتیم که شامل بخش نمایشگاهی و بخش علمی است. در بخش علمی سمینارهایی مختلفی برگزار کردیم که شامل طراحی، ایده‌پردازی و نوآوری؛ تولید و استانداردهای تولید؛ و ترویج کالای اسباب‌بازی بین مردم و اقتصاد آن است. صاحب‌نظران، تولیدکنندگان و طراحان در این جشنواره دور هم نشستند و در مورد این موضوعات گفت‌وگو کردند. در واقع قصدمان این است که با جشنواره‌ای که چهارپنج روز طول می‌کشد جریان جدیدی در کشور ایجاد کنیم. علاوه بر سمینارها، کارگروه‌های آموزشی هم در موضوعات مختلف برگزار کردیم و نشست‌های علمی هم داشتیم. بخش دوم هم خود نمایشگاه است که در چهار سالن مختلف برگزار می‌شود. عروسک‌های بومی و محلی را که از دل فرهنگ‌های مختلف ما تشکیل شده بود، طی سال‌های قبل جمع‌آوری کردیم و نمایشگاه عروسک‌های بومی و محلی را برگزار کردیم. طراحان اسباب‌بازی را در سالن دیگری که مخصوص طراحی‌ها و مدل‌سازی‌های به تولید انبوه نرسیده است دور هم جمع کردیم. سالن دیگر مخصوص اسباب‌بازی‌های تاییدکیفیت‌شده‌ی تولیدکنندگان داخلی است، و اسباب‌بازی‌های وارداتی مورد تایید کانون هم در سالن دیگری نمایش داده می‌شوند. مردم از مواردی که در این چهار سالن مختلف نمایش داده می‌شود به خوبی استقبال کردند.

اتفاق دیگر این بود که شرایطی فراهم کردیم برای یک کار بزرگ؛ در نمایشگاه غرفه‌ای به انجمن «سلامت و هنر» اختصاص دادیم تا از این طریق مردم اسباب‌بازی‌هایی استفاده شده ولی سالم را در اختیار بچه‌های بیمار قرار بدهند. با بیمارستان‌های کودک هماهنگ کردیم که اتاق اسباب‌بازی درست کنند و اسباب‌بازی‌ها هدیه شود تا بچه‌های بستری شده با آن‌ها بازی کنند.باز هم استقبال مردم خیلی خوب بود، مقدار زیادی اسباب‌بازی تحویل دادند، و حتی بعضی‌ها اسباب‌بازی نو از غرفه‌های دیگر خریدند و تحویل دادند. اتفاقی انسان‌دوستانه در این‌جا سامان داده شد که ان‌شالله ادامه‌اش بدهیم تا با مدیریت صرف کانون ارتباطی بین مردم با خود مردم تشکیل شود. بحث دیگر موضوع اطلاع‌رسانی جشنواره است. شبکه‌های مختلف تلوزیونی آمدند، گزارش تهیه کردند و این گزارش‌ها خیلی خوب در صداوسیما منعکس شده است. شهرداری هم با ما همکاری کرد و تابلوهایی در سطح شهر نصب کرد تا مردم از جشنواره با خبر شوند؛ چراکه یک طرف کار ما با مردم است و تلاش می‌کنیم که در جریان قرار بگیرند.

از طرف شورای عالی انقلاب فرهنگی تکلیفی برعهده‌ی ما است که کار نظارت بر تولید و واردات اسباب‌بازی را انجام بدهیم. شورای نظارت بر اسباب‌بازی از طرف شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست مدیرعامل کانون تشکیل شده و دبیرخانه‌ی آن هم در کانون است. کار ما در این شورا یکی تایید تولیدات داخلی است که به آن‌ها هولوگرامی به عنوان نشان استاندارد می‌دهیم و یکی هم کنترل واردات اسباب‌بازی از گمرکات. بر اساس استانداردهایی که در این شورا طراحی شده، ناظران ما در گمرکات حضور دارند و فقط به اسباب‌بازی‌های مورد تایید اجازه‌ی ورود می‌دهند. با این رویکرد جدید می‌خواهیم صنعت اسباب‌بازی را در کشور به نحوی سامان‌ بدهیم که خانواده‌ها با طیب خاطر بیشتری از بازی و اسباب‌بازی برای فرزندان‌شان استفاده کنند و حتی نظام تعلیم‌وتربیت ما بتواند کارش را تعدیل کند و علاوه بر آموزش سنتی، بازی و سرگرمی را هم به مدارس ببریم.

این‌ها اهداف ما است و احساس می‌کنیم به عنوان اولین جشنواره خیلی خوب پیش رفتیم. امیدواریم این کارها را تا جشنواره‌ی بعدی مستمر ادامه دهیم و این‌طور نباشد که فقط چهار روز فعال باشیم. دبیرخانه‌ای برای این کار تشکیل خواهد شد و طرحی را تحت عنوان سامان‌بخشی اسباب‌بازی و صنعت اسباب‌بازی در کشور دنبال خواهیم کرد. ارتباط‌ نزدیک‌مان را با شورای فرهنگ عمومی ادامه می‌دهیم که از طرف شورای عالی انقلاب فرهنگی مامور پشتیبانی از این کار کانون‌ است. این نکته را هم اضافه کنم که مقام معظم رهبری نسبت به موضوع اسباب‌بازی و عروسک رهنمودهای ویژه‌ای داشتند که هم به کانون و هم به شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کردند. ایشان انتظار دارند حوزه‌ی اسباب‌بازی و عروسک‌های بومی سامان‌دهی شود که امیدوارم بتوانیم گزارش مبسوطی خدمت ایشان ارایه کنیم.

 

 

- هنوز برنامه‌ی جامعی طراحی نشده که قابل اعلام باشد ولی برگزاری جشنواره یک ایستگاه از مسیری است که داریم طی می‌کنیم. مساله‌ی ما سامان‌بخشی جریان تولید و صنعت اسباب‌بازی در کشور است.

 اول باید مولفه‌های این کار را تعریف کنیم؛ مثلا استانداردهای اسباب‌بازی خوب و مناسب از جهت کیفیت ساخت، زیبایی‌شناختی، نیازهای مربوط به سن و جنس بچه‌ها، و محتوای آموزشی و فرهنگی؛ و یا شرایط ایجاد پیوست فرهنگی بین ، اسباب‌بازی با کتاب و دیگر محصولات فرهنگی. این‌ها موضوعاتی است که باید از جهت تئوریک روی‌شان کار کنیم. بخش عمده‌ی از آن‌ها هم کار شده ولی لازم است در قالب جزوات استاندارد تدوین شود تا طراح، تولیدکننده یا واردکننده‌ی اسباب‌بازی بداند که باید کارش را در این قالب انجام بدهد. بخشی که باید روی آن سرمایه‌گذاری کنیم پشت‌وانه‌ی فکری این جریان است.

بخش دوم نظارت بر اتفاقاتی است که دارد می‌افتد. باید جریان نظارت بر این اتفاقات در طول سال را ایجاد و قوت و ضمانت اجرایی نظارت را تقویت کنیم. الان تکلیف نظارتی به عهده‌ی کانون است اما جامعیت آن از جهت ضمانت‌های اجرایی باید تکمیل شود.

بخش سوم امکانات حمایت از طراحان و تولیدکنندگان است. این حمایت می‌تواند معنوی باشد مثل: هولوگرام‌ها، تبلیغات، معرفی، ایجاد شرایط جلب مشتری، برگزاری دوره‌ای نمایشگاه‌ها (حتی می‌توانیم بین دو جشنواره نمایشگاه داشته باشیم)،‌ و تعامل با آموزش‌وپرورش. همین‌طور می‌تواند مادی باشد مثل: تهیه وام‌ها و تسهیلاتی تا تولیدکنندگان بتوانند با پشتوانه‌ی مالی بهتر و با قدرت و قوت بیشتر کار تولیدشان را انجام بدهند.

بخش فکری کار، بخش هدایت کار و بخش نظارت و حمایت کار باید در کنار هم قرار بگیرد و در طول سال جریان داشته باشد. آن‌وقت بعد از این که یک دوره با این پشتوانه جشنواره را برگزار ‌کنیم قطعا قوی‌تر خواهد شد. این جشنواره‌ی اول فقط یک شروع است، اگر بخواهیم سال آینده جشنواره‌‌ی دومی داشته باشیم باید یک سال فعالیت پشتش باشد و بعد از آن قطعا جشنواره‌ی قوی‌تری خواهیم داشت.

 

 

- نسل سوم ویژگی‌های جدیدی از نظر ظاهری دارد: مفاصلش حرکت می‌کند، و بچه‌ها راحت‌تر می‌توانند با آن بازی کنند؛ و چشم‌ها به شکل طبیعی چشم نزدیک‌تر شده است. می‌دانیم که بچه‌ها به خاطر شرایط سنی بیشتر با تخیلات خودشان زندگی می‌کنند و با عروسک به عنوان موجود زنده ارتباط می‌گیرند. این عروسک صرفا اسباب‌بازی نیست، با او حرف می‌زنند، بغلش می‌کنند، و به عنوان یک دوست و یک موجود زنده با آن ارتباط دارند. ما باید کاری کنیم که بچه‌ها این عروسک را دوست بدارند، چه از نظر شکل و شمایل و چه از نظر راحتی بازی. این‌ها ظاهر قضیه است که باید رعایت شود.

نکته‌ی دوم که برای ما خیلی اهمیت دارد جنبه‌ی فرهنگی است تا بچه بتواند از عروسک تاثیر فرهنگی هم بگیرد. این تاثیر هم می‌تواند در پوشش عروسک باشد؛ مثل این‌که پوشش خوبی با جنبه‌ی ملی، بومی و محلی برایش ایجاد کنیم. خود بچه‌ها می‌توانند خلاقیت به خرج دهند و با کمک بزرگ‌ترها برای عروسک‌شان لباس طراحی کنند و بدوزند. این می‌تواند سرگرمی سازنده‌ای برای بچه‌ها باشد که هم فعالیتی یاد می‌گیرند و هم فکرشان به کار می‌افتد. مساله‌ی دیگری که به پی‌گیری آن خیلی علاقه‌مندم این است که تحت عنوان خانواده‌ی داراوسارا جریان جدیدی برای تحکیم خانواده ایجاد کنیم. شاید حتی لازم باشد عروسک‌ها دیگری به عنوان پدر، مادر یا پدربزرگ داراوسارا بسازیم. شاید هم به جای عروسک فیلمی بسازیم تحت عنوان خانواده‌ی داراوسارا. می‌توانند سفر ، صله‌ی رحم، و دیدوبازدید داشته باشند و فضای صمیمی و گرم خانواده‌ها را ایجاد کنند. حتی شاید با یک فیلم بشود این فرهنگ را ترویج داد و اگر عروسک‌های آن هم ساخته نشد با همین دو عروسک داراوسارا برای آن پشتوانه‌ی فرهنگی ایجاد کرد. کارهای زیادی می‌شود کرد، به دوستان گفتیم ایده‌های جدید را بررسی کنند تا بتوانیم جریانی فرهنگی در کنار داراوسارا ایجاد کنیم.

 

 

- صنعت تولید عروسک هنوز در ایران ایجاد نشده است. ما خیلی امتحان کردیم، به تولیدکنندگان مختلف سفارش دادیم ولی از جهت ظاهر، کیفیت، جنس، بو (نمونه‌هایی که به ما دادند بوی نفت می‌داد)، و بهداشت مشکل داشتند. صرفا بحث ساخت یک عروسک نیست و ما باید همه‌ی این‌ها را در نظر بگیریم. متاسفانه هنوز در ایران امکان این کار ایجاد نشده است ولی تلاش می‌کنیم که بتوانیم این شرایط را ایجاد کنیم. طرح‌هایی هم داریم که صنعت و تکنولوژی تولید اسباب‌بازی را در کشور ایجاد کنیم. البته یک مشکل دیگر این است که این‌جا دست‌مزدها بالا است و هزینه‌ی تولید بالا خواهد رفت. مثلا تولید یک کالا در چین به اضافه حمل‌ونقل‌اش ارزان‌تر از تولید در ایران است. با این حال سیاست ایران در خودکفایی است و اقتصاد مقاومتی هم این است که بتوانیم خودکفا شویم. کانون تولیدکننده نیست، طراح و ایده‌پرداز است، اما ما به سهم خودمان داریم فکر می‌کنیم که چطور می‌توانیم شرایط تولید در ایران را فراهم کنیم.