1- طراح این اثر فاخر ، قسمت سرو نوک پرنده را به گونه ای ترسیم کرده است که تداعی یک پرنده نورس می کند . جوجه ای که نوک خویش را همچنان گشوده و در دمدمه های اتکا به خویشتن ، عادت وابستگی به مادر را از دست نداده است . این قسمت از طرح آنچنان ماهرانه ترسیم شده است که هیچ بیننده ای تصور یک پرنده بالغ را به ذهن خود راه نمی دهد.
2- خطوط مورب و متوالی پایین طرح دو موج از یک دریاست ؛ نمادی گرافیکی از یک اقیانوس . شاخه ای از یک درخت نیست ، تپه ای از یک کوهستان نه ، پشته ای از یک صحرا هرگز ، بلکه موجی از یک دریاست . چه تفاوتی میان شاخه تپه و پشته از سویی و امواج دریا از دیگر سو وجود دارد. شاخه عضوی از درخت و درخت نمادی مستقل اما کوچک از جنگل است .
تپه و پشته نیز در کوهستان و صحرا چنین حالتی دارند و این پرنده بنا نیست از یک عضو کوچک از اعضای عالم کثرت به آسمان بال بگشاید بلکه بناست از دریای وحدت به آسمان وحدانی بال گشایی کند . موج همان دریاست و دریا همان موج . کثرتی در میانه نیست . این پرنده می خواهد از دریا به آسمان پرواز کند . از دریای تمدن واحد ایران و اسلام ؛ و برای نشان دادن این خاستگاه عظیم ، شاخه ، تپه و پشته حقیر و کوچک به نظر می رسند این پرنده باید از دریا بال بگشاید و دامن ایران نه شاخه که اقیانوس عظیم و بی کرانی در تمدن بشری است.
3- کدام پرنده با دریا تناسب دارد . مرغ آبی ، مرغابی و نمونه هایی دیگر از این قبیله . نه گنجشک ، نه زاغ ، نه حتی طاووس که هریک از اینها نقطه ضعف های بزرگی دارند یکی حقیر و کوچک است ، یکی نماد سیاهی و پلشتی و یکی اگر چه در تلؤلؤ طیف های رنگ تو را می فریبد اما پاهای زشت خویش را نمی تواند کتمان کند.
مرغ آبی چه ؟مرغابی چه؟ پرهایی دارد به رنگ بی رنگی ، سفید ، رنگ فرشتگان ، حامل تمام رنگ ها ، رنگ پاکی ، رنگ سادگی ، رنگ کودکی .
زادگاهش کجاست ، دریا ، آب ؛ نماد پاکی ؛ خفتگاهش : همان دریا .
تولد در دریا ، مردن در دریا :
شنیدم که چون قوی زیبا بمیرد کجا عاشقی کرد ، آنجا بمیرد
شب مرگ تنها نشیند به موجی رود گوشه ای دور و تنها بمیرد
هیچ پرنده ای مثل مرغابی ، قو ، مرغ آبی و اعضا ء قبیله اش تا این اندازه پاک و بی عیب به نظر نمی رسد . پس این پرنده کودکی باید درهیات یک مرغابی نموده شود و در این تصویر با یک خطوط گرافیکی هیاتیک مرغابی نمایان می شود تا نمایی از سفیدی و پاکی و طراوت را تصویر کند.
4- در طرح های کهن ایرانی ، آنجا که کاشی یک مسجد ، حاشیه یک کتاب ، یا گنبد یک خانه به تصویر یا اجرا در می آید قوس و انحنا دستمایه و شاخص اصلی است ، طرح هایی بالیده در تمدن درخشان اسلامی ، طرح های اسلیمی .همان ها که روح ما ایرانیان را پرورده و لطیف کرده است .
خط و اشکال شکستۀ هندسی ، اما ، در طرح های مدرن – که با ارائه این طرح همزمانی دارد -بیشتر مورد توجه است
این مرغک بالگشا هر دو عنصر باستانگرایی و مدرنیته را در خود جمع کرده است با خطوط شکسته ، مدرن است و با انحناها ،باستانگرا یا نه . این خطوط زاویه دار در بالای طرح با خطوط منحنی پایین آن بخوبی همنشین شده اند تا تعادلی به چشم و مآلاًذهن ما بدهد از همین روی باید گفت هوشمندانه ترسیم شده اند
5- و نهایتاً اینکه در یک نظره و نگاه این تصویر ، چشم معصوم و پاک کودکانه را می رباید و با خود همراه می کند . به نظر می رسد که کودکان با این نماد ارتباط عمیق و دوستانه ای برقرار می کنند و یقیناً طراح آن بیش از آنکه دست به ترسیم آن ببرد اول کودک درون خود را بیدار کرده است کاری که باید در هر هنری در مواجهه با کودکان از یاد نبرد و بکار بست.
این طرح توفیقی پنجاه ساله بدست آورده است و اکنون که مانند یک امضا در پای هزاران اثر هنری و فاخر حک شده است باید عمر دراز دیگری را تجربه کند.
والسلام
جواد محقق نیشابوری
30 مرداد 1394
