به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، مرکز شماره ۲۱ کانون استان تهران میزبان کارگاهی یک روزه با عنوان «کارگاه ساخت کتاب‌های حسی و لمسی» بود. در این کارگاه که با حضور ۲۵ مربی از ۵ مرکز فراگیر استان تهران تشکیل شد، این مربیان با شیوه‌های ساخت کتاب‌های تصویری برای کودکان کم‌بینا و نابینا آشنا شدند.
براین اساس، میترا ناظم مربی مسئول مرکز ۲۱ کانون این کارگاه را گامی موثر برای تجهیز کتاب‌خانه‌های فراگیر خواند و به کمبود منابع برای کودکان با نیازهای ویژه اشاره داشت: «آخرین به‌روزرسانی کتاب‌های حسی و لمسی در سال ۱۳۸۰ رخ داده بود. اگرچه در سال ۹۷ کتاب‌های بریل زیادی به دست ما رسید با این‌حال جای خالی کتاب‌های لمسی- حسی احساس می‌شد. به همین دلیل این کارگاه با مشارکت آموزشگاه بادبادک و با هدف خلق کتاب‌هایی برای این کودکان شکل گرفت تا براساس آن مربیان مراکز فراگیر که پیش‌تر به زبان‌های اشاره، بریل و دیگر توانمندی‌های لازم تسلط داشتند، این بار با ساخت این دست کتاب‌ها آشنا شوند.»
وی به ویژگی این کتاب‌ها اشاره داشت: «همان‌طور که می‌دانید برای خلق چنین کتاب‌هایی به مواد متنوع و متعددی نیاز است و سازنده‌ی یک کتاب باید تسلط کامل بر کارایی و معنای هر ماده داشته باشد. استفاده از چوب، سمباده، تلق به جای شیشه، نمد و... در این نوع کتاب‌ها مرسوم است و در این کارگاه بیشتر درباره‌ی گروه سنی مخاطبان، چالش‌ها و نیازهای آن‌ها صحبت شد. پس از یک مقدمه‌ی کوتاه در گروه‌های دونفره کتابی انتخاب و تبدیل به کتاب حسی- لمسی شد.»
این مربی مسوول با اشاره به حضور ۸۸ عضو نابینا و ۶۰ عضو ناشنوا در این مرکز تاکید کرد: «با توجه به این‌که تولید این کتاب‌ها دستی و محدود است، به نظر می‌رسد اگر هر مرکز فراگیر کانون بتواند اقدام به تولید کتاب کند و آن را به اشتراک بگذارد می‌تواند بخشی ازخلاء موجود را حل کرد. با این حال با توجه به نیاز موجود اگر قرار باشد با توجه به کمبود این نوع کتاب‌ها در ایران مربیان دست به تولید انبوه بزنند، علاوه بر تامین مواد اولیه، مربیان کانون نیازمند آموزش‌های حرفه‌ای دراین حوزه هستند. برگزاری کارگاه یک روزه تنها یک مقدمه برای انجام این امر تلقی می‌شود.»
خلق کتاب حسی – لمسی نیازمند برگزاری پودمان است
طاهره بشیر از مربیان فراگیر شرکت کننده در این کارگاه به تحلیل این برنامه‌ی یک روزه پرداخت و گفت: «کتاب حسی- لمسی نیازمند استانداردهای دقیق و نظارت‌های کارشناسانه است. به همین دلیل تصور من این است که کارگاهی که برگزار شد بیشتر برنامه‌ای انگیزشی بود و نباید به تولیدات آن اکتفا کرد. این کارگاه فرصتی بود تا مربیان در این زمینه خود را محک بزنند، به همین دلیل تصور می‌کنم خلق این آثار حرفه‌ای نه تنها نیازمند آموزش بلکه نیازمند برگزاری پودمان‌های مدون است.»
وی به کمبود منابع در این حوزه پرداخت و افزود: «من تنها دو گروه حرفه‌ای در خلق این نوع کتاب‌ها را می‌شناسم. نخست گروه بادبادک و دیگری کارگروه شورای کتاب کودک و تصور می‌کنم به دلیل نبود مرجع دیگری در این زمینه می‌توانیم تعامل‌های جدی‌تری با این دو مرکز داشته باشیم. در این زمینه نیز هر چند سال نیازمند به روزرسانی هستیم، همان‌طور که دانسته‌های ما در مورد خط بریل و زبان اشاره نیازمند به‌روزرسانی است.»
این مربی به کاربرد این محصولات پرداخت و یادآور شد: «نکته‌ی مهمی که می‌شود به آن پرداخت جذابیت این دست کتاب‌ها برای سایر مخاطبان است. به دلیل تنوع بافت و عروسکی‌بودن برخی شخصیت‌ها، دیگر مخاطبان هم از این آثار لذت می‌برند. اما در کشور ما به دلیل در اقلیت‌بودن کودکان کم‌بینا و نابینا تولید محصول برای آن‌ها کم است. از این رو تصور می‌کنم اگر بتوانیم کالاهای چدمنظوره تولید کنیم، امکانات بیشتری در دسترس کودکان با نیازهای ویژه قرار خواهد گرفت.»
در ادامه‌ی این کارگاه لیلا شعبانی کارشناس فرهنگی مراکز فراگیر کانون با اشاره به پویایی حس لامسه در کودکان نابینا، ضرورت تولید کتاب لمسی – حرکتی را هم طراز با کتاب‌های بریل خواند و گفت: «ضرورت تولید کتاب لمسی- حرکتی از ضرورت کتاب‌خوانی کودکان و نوجوانان پدید می‌آید. ما می‌دانیم که حس لامسه‌ی این مخاطبان قوی است و ضروری است به این نیاز توجه کنیم.»
وی با اشاره به برپایی نمایشگاهی از کتاب‌های حسی- لمسی که در حاشیه‌ی کارگاه ساخت کتاب‌های حسی و لمسی» برگزار شد، عنوان کرد: «با همکاری گروه بادبادک نمونه‌کتاب و نمونه بازی‌هایی به نمایش در آمد. در ابتدای این کارگاه بازدیدی از این نمایشگاه داشتیم و ایده‌های جدیدی به ذهن مربیان جهت اجرایی کردن در مراکز فراگیر شکل گرفت.»
گفتنی است در این کارگاه کتاب‌هایی با تکیه بر متضادها و مخالف‌ها تولید شد.
در بخش نمایشگاهی نیز کتاب‌هایی به نمایش درآمد که به موضوع‌هایی همچون حروف الفبا و سرگرمی‌های علمی آموزشی تکیه داشتند.
به همت مرکز فراگیر شماره ۲۱ کانون، این امکان فراهم آمده بود تا خانواده‌ها و کودکان نیز از بخش نمایشگاهی دیدن کرده و با کتاب‌های ارائه شده آشنا شوند.
