زهرا نجفیاین هنرمند پیشکسوت می‌گوید انیمیشن ایران تنها با عشقِ فیلم‌سازان می‌تواند به جایگاه خوبی برسد و درهمین زمینه پیشنهادهایی برای جوانان دارد.
فکر می‌کنم مدتی پس از آن‌که شما انیمیشن ساختن را کنار گذاشتید، جشنواره پویانمایی تهران آغاز شد بنابراین هیچ‌وقت اثری از شما در جشنواره داوری نشده است اما خودتان همواره در کنار دوسالانه پویانمایی بوده‌اید.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پیش از انقلاب جشنواره‌ای داشت که شروع آن با فیلم‌های زنده و فیلم‌سازان مشهوری مانند عباس کیارستمی، مسعود کیمیایی، امیر نادری و سهراب شهیدثالث بود. پس از مدتی کانون به فکر افتاد که انیمیشن به سبک ایرانی تولید کند و مرا که به عنوان نقاش و گرافیست در نیروی هوایی خدمت می‌کردم به کانون آوردند و از من خواستند که انیمیشن بسازم. آن زمان اصلاً نمی‌دانستم فیلم انیمیشن چه چیزی هست! اما آن‌قدر جسور بودم که ساخت انیمیشن را شروع کردم. اولین کار من «هفت شهر» و فیلم دومم «گلباران» نام داشت که در جشنواره کانون پیش از انقلاب جایزه گرفت. سپس این فیلم در جشنواره‌ای در فنلاند جایزه گرفت و پشت سر هم به جشنواره‌های مختلف خارجی رفت و گل کرد.
آخرین فیلم من پیش از انقلاب «زال و سیمرغ» بود و بعد از انقلاب انیمیشن‌سازی را کنار گذاشتم زیرا می‌خواستم نقاشی را ادامه دهم. البته حدوداً ۱۰، ۱۲ سال پیش کاری را با آقای کامیاران انجام دادم که نامش «ائتلاف» بود. اما خیلی زود متوجه شدم فضای کامپیوتری را دوست ندارم.
از این مقدمه که بگذریم باید تاکید کنم آقای کریمی‌صارمی بسیار خوب جشنواره را اداره می‌کنند و حق بزرگی بر گردن انیمیشن ایران دارد.
چرا پس از انقلاب ساخت انیمیشن را ادامه ندادید؟ دیگر ساخت انیمیشن برایتان لذت‌بخش نبود؟
پس از انقلاب که تقریباً تا چند سالی انیمیشن ساخته نمی‌شد، اگر هم ساخته می‌شد هنرمندان برای خودشان می‌ساختند چون جشنواره‌ای نبود که آثار دیده شود اما اینکه چرا دیگر انیمیشن نمی‌سازم به دلیل سبک زندگی من است. مثلا تقریباً هر چند سال یک‌بار تکنیک‌های نقاشی‌ام را تغییر می‌دهم و سراغ تکنیکی می‌روم که در آن کمتر کار کرده‌ام و با اینکه ساخت انیمیشن برایم هیجان‌انگیز است اما دوست ندارم خودم را تکرار کنم. ساخت انیمیشن با کامپیوتر را هم دوست ندارم زیرا به نظرم مصنوعی است.
هنوز انیمیشن می‌بینید و کارها را دنبال می‌کنید؟
کم‌وبیش انیمیشن می‌بینم. سال‌ها داور انیمیشن بوده‌ام و می‌دانم که در حال حاضر بچه‌های انیمیشن خیلی خوب کار می‌کنند اما به نظرم این روزها ساخت انیمیشن بیشتر به سمت تجاری‌سازی رفته است. می‌دانم باید هم‌پای جهان پیش برویم اما امیدوارم آن‌هایی که کارهای تجاری می‌سازند حداقل برای ساخت فیلم‌های کوتاه هنری وقت بگذارند.
هنوز در ایران برخی فکر می‌کنند انیمیشن در ایران مختص کودکان است. به همین دلیل این سوال را از بزرگی چون شما پرسیدم.
قطعاً انیمیشن فقط برای کودکان نیست. پدر من در ۷۵ سالگی آن‌چنان انیمیشن نگاه می‌کرد و می‌خندید که هیچ‌وقت آن را فراموش نمی‌کنم. تماشای انیمیشن که سن و سال ندارد. از یک‌سالگی تا ۹۰ سالگی می‌توانید انیمیشن ببیند. رک و راست بگویم، وقتی ما انیمیشن کار می‌کردیم اصلاً به کودکان فکر نمی‌کردیم بلکه می‌خواستیم اثر هنری خلق کنیم و هرکسی می‌توانست مخاطب آن باشد و دوستش داشته باشد.
وسوسه نشدید که دوباره انیمیشن ساختن را تجربه کنید؟
بدون شک تمام این جشنواره‌ها آدم را غلغلک می‌دهد که دوباره فیلم‌سازی کند، اما من همچنان دوست دارم نقاشی را ادامه دهم.
به نظر شما جشنواره پویانمایی تهران چه جایگاهی بین انیمیشن‌سازان دارد؟
این موضوع بسیار مهم است که وقتی انیمیشنی ساخته شد نمایش هم داده شود و مردم آن را ببینند چون فیلم‌های بی‌کیفیت و آبکی بدون شک نمی‌توانند به جشنواره راه پیدا کنند پس راه پیدا کردن یک فیلم به جشنواره خودش جایزه‌ای برای هنرمند است.
وضعیت و کیفیت انیمیشن ایرانی را چطور می‌بینید و به نظرتان توانسته‌ایم به جایگاه خوبی در انیمیشن برسیم؟
وقتی فیلم‌های انیمیشن زاگرب و اروپای شرقی یا کارهای خوب والت دیزنی را می‌بینیم خیلی زود متوجه می‌شویم که ما هنوز در ابتدای راه هستیم و باید بیشتر از این‌ها تلاش کنیم تا به آن نقطه برسیم و فقط هم عشق می‌تواند کاری کند که به آنجا برسیم.
نسل ما «انیمیشن» را دوست داشت و وقتی فیلم می‌ساختیم اصلاً به پولش فکر نمی‌کردیم. یادم هست چند بار برای رسیدن فیلمم به جشنواره دو، سه روز اصلاً نخوابیدم چون عشق واقعی وجود داشت.
قبول دارید زندگی جوانان امروزی با دوران شما تفاوت‌هایی دارد؟
مخالف این نیستم که برای زندگی کردن، فیلم تجاری یا تبلیغاتی بسازند اما می‌توانند ضمن اینکه به کسب درآمد فکر می‌کنند کمی هنری‌تر باشند و همیشه به دوستانم توصیه می‌کنم که فیلم هنری بسازند.
برای جامعه انیمیشن ایران چه آرزویی دارید؟
فقط خوشبختی و آزادی. امیدوارم هر هنرمند ایرانی موفق باشد. افتخار می‌کنم زنده هستم و کارهای خوب انیمیشن‌سازان ایرانی را می‌بینم.
