به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بیناللمل کانون، سیلوی برینگاز استاد دانشگاه رویال کالج لندن این نشست را که به بررسی انیمیشن مستند اختصاص داشت با یک پرسش از حاضران آغاز کرد. او از حاضران پرسید: مستند انیمیشن چیست و چه کارکردی دارد؟
پاسخ یکی از دانشجوهای حاضر در جلسه این بود که این نوع از انیمیشن مثل فیلم مستند است با این تفاوت که ما واقعیت را با انیمیشن نشان میدهیم.
پرسش بعدی این بود که آیا برای شما مهم است در فیلم مستند انیمیشن که میبینید هیچ شاهدی یا سندی از واقعیت اتفاق افتاده نیست و آیا تصاویری که میبینید میتوانید به عنوان سند بپذیرید؟ سیلوی برینگاز در اینباره گفت: ایده اصلی که بیشتر مردم درباره انیمیشن مستند دارند این است که به طور حتم یک شاهد یا مدرک یا حتی صدایی از آن واقعیتی که اتفاق افتاده در آن وجود داشته باشد. امروز من میخواهم بگویم این ایده از ضرورتهای ساخت انیمیشن مستند نیست.
این تهیهکننده فیلمهای مستند انیمیشن در ادامه افزود: تصویر فیلم مستند در ذهن مردم این است که باید بیطرفانه و واقعی باشد. صادقانهترین مستندها از ذهن یک انسان رد میشوند. در حقیقت هر نوع عمل بازنمایانهای که در هنر اتفاق افتاده، از فیلتری به نام بازنمایی ذهنی رد میشود. پس چیزی به نام بازنمایی عینی وجود ندارد و در واقع چیزی به نام واقعیت وجود ندارد. واقعیتی که از طریق روایتها میبینیم را هم آدمها ساختند.
سیلوی برینگاز در ادامه گفت: به عنوان مثال مصاحبه خیلی واقعی و آسان به نظر میرسد اما مصاحبهها تدوین میشوند، سوالات از پیش تعیین شده است و بعدا تبدیل به یک مصاحبه یک دست میشود. هیچوقت نمیتوانیم بگوییم بازنمایی بدون مداخله ذهنی افراد است. این موضوعها از فیلتر ذهن فیلمساز رد میشود.
وی در ادامه با اشاره به موضوعهای اخلاقی و حرفهای در مصاحبهها گفت: همیشه در مصاحبههای واقعی این بحث پیش میآید که آیا اخلاق حرفهای در آن رعایت شده و آیا مصاحبه شونده در موقعیت خوبی به این سوالها پاسخ داده؟ اما در انیمیشن مستند این اتفاق رخ نمیدهد و انیمیشنهای مستند تنها در جشنوارهها به نمایش درمیآیند. بنابراین یند بنااین مسوولیتی که فیلمسازهای مستند واقعی روی دوششان دارند در انیمیشن وجود ندارد. ما نمیتوانیم بخشی از گفتمان بزرگتر مستند باشیم و به سوالهایی که درباره مستند است پاسخ ندهیم.
برینگاز سپس با اشاره به این نکته که انیمیشن مستند به یک فرم خشک تبدیل شده و بیشتر برای ناشناس ماندن آدمها از آن استفاده میشود، گفت: ما به عنوان کسانی که مستند میسازیم به این سوالها باید پاسخ بدهیم و باید بتوانیم از این فضا بیرون بیاییم.
در ادامه نشست امیر سحرخیز نویسنده و کارگردان حوزه انیمیشن نظر برینگاز را درباره مستند انیمیشن رایان پرسید. فیلمی که درباره یک فیلمساز بزرگ است که در نهایت در وضعیت بدی میمیرد. سیلوی برینگاز در پاسخ گفت: به نظر من فیلم رایان یک فیلم غیراخلاقی است. رابطه بین فیلمساز و سوژه یک رابطه قدرت است. به هر حال این فیلم میخواهد چیزی بگوید و دو طرف میخواهند در آن بحث برنده باشند. حتی در فیلم پشت صحنه این فیلم هم شما میبینید که یک مقدار از سوژه سواستفاده میشود و این بحث خیلی مهم است.
پس از این صحبتها بخشهایی از مستند انیمیشن رایان به نمایش درآمد و سپس حاضران بخشهایی از پشت صحنه این انیمیشن مستند را هم دیدند. سیلوی برینگاز پس از نمایش این فیلمها گفت: با دیدن این فیلم و پشت صحنهاش شما باید چیزهایی که من درباره اخلاقیات در مستند انیمیشن گفتم را متوجه شده باشید.
امیر سحرخیز البته با این نظر استاد حاضر در جلسه موافق نبود و این نکته را بیان کرد که شاید این فیلم باعث شده باشد تا رایان به خودش بیاید و الکل را ترک کند.
اما سیلوی برینگاز این نقد را رد کرد و گفت: کسی که این فیلم را ساخته شاید متوجه نیست که این فیلم از خودشیفتگی کارگردان میآید و در حقیقت این بیشتر کاریکاتور رایان است تا خود او. ما سعی کردیم به دانشجوهایمان این را آموزش دهیم که مستندهایی بسازند که به جای اینکه از تخیل آمده باشد از واقعیت سرچشمه بگیرد.
پایان نشست با نمایش چند کار دانشجویی همراه بود. مستندهای انیمیشنی که در یک کار دانشجویی در رویال کالج از سوی توسط دانشجویان ساخته شده بودند و سیلوی برینگاز با نمایش آنها دانشجویان را با شیوههای مختلف ساخت مستند انیمیشن آشنا کرد.