به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، نشست تخصصی «زوال دوران کودکی» از سلسله نشست‌های تخصصی عملی، فرهنگی، ادبی و هنری «فراسو» با حضور محمود گلزاری، روانشناس و مدرس دانشگاه، کارشناسان و مربیان کانون و دیگر علاقه‌مندان بعد از ظهر روز ۳۰ دی ۱۳۹۸ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری کانون برگزار شد.
گلزاری با اشاره به این که امیدوارم با توجه به اتفاق‌های غم‌انگیزی که در کشور افتاد، حال درونی‌تان خوب بوده باشد گفت: نیل پستمن در یکی از معروف‌ترین کتاب‌هایش «زندگی در عیش، مردن در خوشی» که توصیه می‌کنم آن را بخوانید، به مسائلی که تلویزیون در زندگی انسان‌ها ایجاد کرده است مانند دور شدن انسان‌ها از کتاب خواندن می‌پردازد. آنهم درست زمانی که هنوز شبکه‌های اجتماعی به وجود نیامده بودند. تفاوت تلویزیون با کتاب این است در تلویزیون شما با تصویرهای به شدت گذرا مواجه می‌شوید و ذهن نمی‌تواند بر مطلبی متمرکز شود. حتی صحبت‌های به ظاهر علمی، ولی در کتاب شما می‌توانید به عقب بازگردید. زیر جمله‌ها خط بکشید و در آن‌ها تعمق کنید.
او ادامه داد: نکته دومی که در کتاب «زندگی در عیش و مردن در خوشی» به آن اشاره می‌شود آن است که تلویزیون با احساسات و هیجانات ما بازی می‌کند. نیل پستمن می‌گوید خوب است که شما با یک اتفاق خوب از ته دل بخندید و برای یک اتفاق بد گریه کنید. ولی تلویزیون نگاه دیگری به هیجانات دارد، زمانی که شما می‌خواهید برای یک صحنه عاطفی در سریالی گریه کنید، یک‌دفعه تبلیغی پخش می‌شود که شما را می‌خنداند. بنابراین شما نمی‌دانید در آن لحظه باید چه احساسی داشته باشید.
گلزاری با اشاره به اینکه کتاب دیگر پستمن «زوال دوران کودکی» است گفت: او در این کتاب به مراحل کودکی نگاه داشته است که موضوع بحث امروز ماست. البته من مباحث دیگری هم در رابطه با این موضوع که در این کتاب نیست مطرح خواهم کرد.
او با طرح این پرسش که تعریف کودک چیست بیان کرد: کودک، بزرگسال کوچک شده‌ای نیست. کودک ذاتاً از نظر ویژگی‌های روان‌شناسی متفاوت است یعنی ابعاد رشدی و تحولی کودک متفاوت است. ابعاد رشد هر انسانی در مراحل مختلفی از جمله جسمی، شناختی، هیجانی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی متفاوت است. هر مرحله با مرحله قبل و بعد از خودش از نظر کیفی تفاوت دارد. نکته من این است که کودک، مینیاتور شده بزرگسال نیست. بلکه دنیای متفاوتی دارد.
گلزاری ادامه داد: از نظر کیفیتی هم کودک دنیای دیگری دارد که البته طبیعی است. در رشد هیجانی هم اینطور است، ترس‌های کودکان در هر مرحله‌ای متفاوت است. بنابراین کسانی که با کودک کار می‌کنند، باید تفاوت این هیجانات را بدانند.
او درباره اهمیت آگاه بودن به مراحل رشد کودک گفت: آگاه بودن از مراحل رشد به ما کمک می‌کند که او را جلوتر از مرحله رشدش آموزش ندهیم و باعث می‌شود نگران نشویم از مساله‌ای که فکر می‌کنیم هنوز به آن نرسیده است.
گلزاری با بیان اینکه مجموعه‌ی چند مرحله شاید یک سن خواهد شد، توضیح داد: بحث مهم روان‌شناسی، مراحل رشد و تحول انسان است. در حال حاضر کتاب‌های خوبی در حوزه دانش روان‌شناسی تولید شده است. اوج و سیطره دوران رشد، مراحل کودکی است. کودک متفاوت است، نه فقط با بزرگسال. هر کودکی یا به تعبیری هر انسانی در هر مرحله‌ای از رشد با انسانی در مرحله دیگر متفاوت است. این موضوع خیلی برای پدر و مادرها راهگشاست.
او ادامه داد: شروع مطالعه مراحل رشد انسان با دوران نوجوانی در روان‌شناسی آغاز شد و بعدها مطالعه دوران کودکی به آن اضافه شد. آگاهی از مراحل رشد از مسائل ضروری همه پدران، مادران و مربیان است. اگر آن را بلد نباشیم یا مطابق آن سن عمل نمی‌کنیم، تکلیف زیادتر از او می‌خواهیم، یا تکلیف پایین‌تر تعریف می‌کنیم و او را در سنی تثبیت می‌کنیم. گاهی توقع‌های نامناسب داریم، برای اینکه نمی‌دانیم از این مرحله گذشته‌اند. پس زوال دوران کودکی با این تعبیری که گفتم ناآگاهی به این جنبه‌هاست. در حالی‌که مسئولیت جدی تربیت فرزندان با ما بزرگ‌ترهاست.
گلزاری خداوند را مربی عالم دانست و گفت: خداوند رب‌العالمین است. «رب» یعنی مربی. در کتاب مفردات که دانشمند لغت‌شناس، راغب اصفهانی نوشته است رب به معنای تربیت‌کننده معنی شده است. خداوند می‌فرماید، مرحله به مرحله شئی را پرورش دهید تا به تمامیت خود برسد. بنابراین هیچ تربیتی بدون مرحله به مرحله رفتن و به تمامیت رسیدن انجام نمی‌شود.
این روانشناس ادامه داد: روان‌شناسان بررسی کرده‌اند، هر چند سال که مراحل رشد آن به‌هم نزدیک‌تر است را مرحله رشد نام‌گذاری کرده‌اند. اولین مرحله دوران جنینی است از انعقاد نطفه تا تولد، مرحله بعدی دوران نوزادی است که از بدو تولد تا دو سالگی را در برمی‌گیرد، دوران خردسالی از دو تا ۶ سالگی است و آخرین مرحله که کودکی است از ۶ تا ۱۲ سال است.
او با اشاره به دوران جنینی گفت: دوران جنینی، دوران مهمی است. ادبیات عرفانی ما هم معتقد است که حرکت انسان از قبل از تولد شروع می‌شود. یادتان نرود مرحله‌ها ویژگی چندگانه رشد نزدیک بهمی دارند.
گلزاری درباره رشد اجتماعی کودک توضیح داد: هر جا در روان‌شناسی کلمه اجتماعی را ببینید، یعنی دیگری. وقتی می‌گوییم رشد اجتماعی، یعنی چه ارتباطی با دیگران دارد که تقریباً بعد از ۶ سالگی آغاز می‌شود. بنابراین اگر کودک شما تا ۵ سالگی فردگرایی دارد و با کودکان دیگر بازی نمی‌کند، نباید نگرانش بشوید.
او با تقسیم‌بندی توجه به کودک در قرن‌های مختلف و اشاره به ویژگی‌هایی که کودکان در قرن‌های ششم تا بیست و یکم با آن‌ها شناخته می‌شدند، این جلسه را به پایان برد.
پس از پرسش و پایان این نشست، اعلام شد که جلسه تخصصی بعدی با حضور محمود گلزاری ۲۸ بهمن ۱۳۹۸ برگزار خواهد شد.
