به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، انجمن نجوم کانون در استان‌های مختلف از اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ۱۴۰۰ با برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی در فضای مجازی به استقبال برگزاری ویژه‌برنامه‌های هفته‌ی جهانی نجوم رفتند.
بر اساس این گزارش کانون استان‌های مختلف، همزمان با این هفته نیز ویژه‌برنامه‌هایی را برگزار کردند که به برخی از مهم‌ترین آنها در این گزارش اشاره خواهیم کرد.
برگزاری نشست‌های علمی در کانون البرز
به همت انجمن نجوم کانون البرز نشست‌های علمی با موضوع‌های مختلف به‌مناسبت هفته جهانی نجوم برگزار شد.
بر اساس این گزارش در اولین نشست «روژان امیری» از اعضا فعال انجمن نجوم به مناسبت هفته جهانی ستاره‌شناسی به صورت مجازی نظریه‌های پیدایش جهان به ویژه نظریه انفجار بزرگ را معرفی کرد.
وی همچنین با پخش نماهنگی به معرفی نظریه‌های علمی پیدایش جهان و چهار نظریه‌ی معروف «بیگ بنگ»، «انفجارهای کوچک»، «حالت پایدار» و «جهان پلاسما» پرداخت.
«درسا امیری» دیگر عضو فعال انجمن نجوم کانون البرز نیز در دومین نشست که با موضوع «مریخ در برابر زمین» برگزار شد با نمایش فیلم‌هایی از مریخ، مشخصات اصلی آن، تفاوت‌ها و شباهت‌های این سیاره با زمین، وجود آب جامد و فشار و اکسیژن کم هوا در سطح مریخ و معرفی این سیاره به عنوان خانه‌ی دوم انسان‌ها، نکاتی را مطرح کرد.
انجمن نجوم کانون البرز ویژه‌برنامه‌های دیگری را نیز برای علاقه‌مندان به مناسبت هفته جهانی نجوم برگزار کرد و در آن خسرو جعفری‌زاده، منجم، مدرس، عکاس نجومی و مدیر باشگاه نجوم تهران با موضوع «رصد زیبایی‌های آسمان شب با چشم غیر مسلح»، به بیان مطالبی در این زمینه پرداخت.
زیبایی‌های آسمان شب را ببینید و از آن لذت ببرید
خسرو جعفری‌زاده منجم و مدرس نجوم در این نشست مجازی ضمن بیان اهمیت توجه به زیبایی‌های آسمان شب از اعضای حاضر در این نشست خواست تلاش کنند با استفاده از مطالعه دقیق منابع و با چشم غیر مسلح و بدون ابزار به آسمان و زیبایی‌های آن بنگرند.
وی همچنین در ادامه در مورد خورشید، ماه، کهکشان‌ها، جایگاه زمین در کهکشان راه شیری و موقعیت استان البرز از نظر نجومی و امکان دیدن برخی اجرام غیر ستاره‌ای مثل سحابی‌ها، سخن گفت.
این منجم خطاب به دوست‌داران نجوم گفت صورت‌های فلکی، هلال ماه و ستارگان را می‌توانید بارها و بارها ببینید و هر بار شگفت‌زده شده و لذت ببرید.
پخش رصد زنده و توضیح در مورد ماه، گودال‌های آن، دهانه‌ی برخوردی و ایستگاه فضایی، از توضیح‌های این کارشناس در رصد مجازی‌ای بود که در ادامه این نشست انجام شد.
ویژه برنامه برخط «مدار فیروزه‌ای» در کانون استان اصفهان
انجمن نجوم کانون پرورش فکری استان اصفهان ویژه برنامه برخط «مدار فیروزه‌ای» را به مناسبت هفته جهانی نجوم برگزار کرد.
این نشست با هدف علاقه‌مند کردن نوجوانان به علم نجوم و سوق دادن و تربیت نسل آینده در راه علم، برگزار شد تا نوجوانان با زمان سنجی و مکان‌یابی که جزو کاربردی‌ترین موضوع‌های زندگی تمامی انسان‌ها و بر پایه دانش نجوم استوار است، آشنا شوند.
نمایش فیلم و اسلایدهای علمی، عکاسی نجومی، معرفی نرم افزارهای پر کاربرد نجومی، برنامه حیات فرازمینی و... از دیگر ویژه برنامه‌های برخط مدار فیروزه‌ای بود.
ویژه‌برنامه برخط مدار فیروزه‌ای با مشارکت و همکاری مراکز فرهنگی هنری کاشان، دهاقان و خوانسار برگزار شد.
بررسی ماموریت‌های فضایی در کانون استان تهران
نشست انجمن نجوم کانون استان تهران با موضوع «ماموریت‌های فضایی» همزمان با هفته‌ی جهانی نجوم با حضور اعضای انجمن برگزار شد.
در این نشست که با حضور احسان کریمی مدرس و فعال حوزه نجوم برپا شد به موضوع ماموریت‌های فضایی، تاریخچه آنها، آشنایی با فضاپیماهایی که در ۱۰۰سال اخیر ساخته شده‌اند، ویژگی‌های منحصر بفرد فضاپیماها و مقایسه میان توانایی و امکانات فضا پیماها در ارسال گزارش‌های فضایی بحث و تبادل نظر شد.
همچنین در این هفته اعضای مرکز نجوم کانون زعفرانیه تهران با تهیه کلیپ‌های آموزشی به معرفی اصطلاح‌ها و پدیده‌های نجومی در منظومه شمسی پرداختند.
نقد و بررسی فیلم «در میان ستارگان» ((Interstellar با حضور اعضای انجمن نجوم کانون تهران از دیگر برنامه‌های کانون در این استان بود.
به آسمان بیشتر نگاه کنیم، برنامه‌های مشترک نجومی ۴ استان
در هفته‌ی جهانی نجوم از ۲۰ تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۰، کودکان، نوجوانان، اعضای کانون و علاقه‌مندان به این گنبد کبود از چهار استان، گرد هم آمدند و نشست‌های مجازی را با حضور بیش از ۳۰۰ علاقه‌مند برگزار کردند.
استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی، گلستان و زنجان بعد از برگزاری نشست‌ها و جلسه‌های کارشناسی، با انتخاب موضوع‌هایی که مورد علاقه ی منجمان کوچک و بزرگ است، هفته جهانی نجوم را گرامی داشتند.
به این ترتیب موضوع نشست روز بیست‌ویکم اردیبهشت، آشنایی با نرم‌افزارهای نجومی با میزبانی استان زنجان، بیست و دوم اردیبهشت: رصد مجازی، با میزبانی استان گلستان، بیست و پنجم اردیبهشت: ابزارهای ساده‌ی یک ستاره شناس، با میزبانی خراسان شمالی و بیست و هفتم اردیبهشت: بازی‌های نجومی، با میزبانی خراسان رضوی بود.
هم چنین، روز ۲۷ اردیبهشت، به مناسبت روز جهانی خیام، انجمن نجوم خراسان شمالی، رصد ماه را با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، به شکل حضوری در بجنورد برگزار کرد.
هفته جهانی نجوم در کانون زنجان
ویژه برنامه‌های ترویجی نجوم و اخترفیزیک در کانون استان زنجان با توجه به شرایط و ایام ویژه اوج‌گیری بیماری کرونا در کشور به‌صورت مجازی برگزار شد.
بر اساس این گزارش برنامه‌های نجوم شامل اجرای مشترک ویژه‌برنامه از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان‌های خراسان شمالی، زنجان، گلستان و خراسان رضوی بود.
این برنامه به شکل برگزاری نشست‌های عمومی مجازی بود که در آن علاقه‌مندان علم نجوم از میان اعضای کانون استان‌ها شرکت داشتند و مربیان نجوم در ۴ بخش شامل آشنایی با نرم‌افزارهای نجومی، برگزاری رصد مجازی، آشنایی با جعبه ابزار اختصاصی منجمان و نیز بازی‌های نجومی سعی در آشناسازی مشتاقان علم ستاره‌شناسی با وجوه مختلف این علم داشتند.
بخش دیگری از فعالیت‌های مرکز علوم و نجوم کانون زنجان در این هفته با توجه به تقارن هفته جهانی نجوم و آغاز ماه شوال، مقدمات انجام استهلال و رویت هلال ماه‌های قمری مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
همچنین آخرین اخبار از برنامه‌های اعزام انسان به فضا، معرفی فناوری‌های به‌کار رفته در ایستگاه‌های فضایی و نحوه انجام فرود موفقیت‌آمیز در ماموریت‌های اخیر مورد گفت‌وگو و بررسی قرار گرفت.
بخش بعدی فعالیت‌ها در سامانه کارگاه‌های برخط عمومی کانون انجام شد. مباحثی چون نحوه ورود به دنیای نجوم برای مبتدیان، معرفی کتاب‌های عمومی و تخصصی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با موضوع نجوم و نحوه عضویت در خبرنامه‌ها و مجله‌های نجومی در این کارگاه‌ها از سوی مربیان مرکز ارایه شد.
همچنین با معرفی پیشرفت‌های اخیر نجوم در کشور ایران همچون مساله تکمیل طرح رصدخانه ملی ایران بحث‌هایی پیرامون شعار امسال هفته جهانی نجوم با عنوان «نجوم ۱۴۰۰، افق پیش رو» نیز در گروه اعضای کلاس‌های نجوم و اخترفیزیک پیشرفته انجام گرفت تا نظرات اعضا کانون پیرامون این مساله در کنار نگاه جهانی به آن مطرح شود.
ویژه برنامه هفته نجوم در کانون استان قزوین
به مناسبت هفته نجوم، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان قزوین ویژه‌برنامه آموزش مجازی «شگفتی‌های آسمانی» را با حضور اعضای نوجوان برگزار کرد.
در این برنامه که با هدف ترغیب و تشویق اعضا به فراگیری دانش نجوم و انس با دانستنی‌های آسمان برگزار شد، محمدجواد صوفی مربی کتابخانه سیار و مدرس نجوم کانون استان قزوین درباره نقش یادگیری حرکت و جایگاه ستارگان در زمان سنجی، مکان‌یابی و دیگر ضروریات حیات بشری با اعضا گفت‌وگو کرد.
وی با تاکید بر این که بررسی و کاوش درباره دانستنی‌های آسمان، همیشه با جذابیت و شگفتی‌های تازه همراه است، با معرفی چند کتاب درباره نجوم، از اعضای نوجوان کانون دعوت کرد تا با افزایش آگاهی خود درباره ستارگان با نظام بی بدیل آفرینش بیشتر آشنا شوند.
نمایش فیلم و تصاویر آموزشی درباره دانش نجوم از بخش‌های دیگر این برنامه بود.
رصد مجازی کانون گلستان با مشارکت استان‌های خراسان شمالی، زنجان و خراسان رضوی
همزمان با فرارسیدن هفته جهانی نجوم، انجمن نجوم کانون پرورش فکری استان گلستان با همکاری استان‌های خراسان شمالی، زنجان و خراسان رضوی، اقدام به برگزاری ویژه برنامه‌ای با عنوان «رصد مجازی» کرد.
سکینه بشارت‌نیا مسوول انجمن نجوم کانون گلستان، هدف از برگزاری این نشست مجازی را گرامی‌داشت هفته جهانی نجوم و جلب توجه نوجوانان به جذابیت‌های این علم عنوان کرد.
در این نشست، محمدحسن حاج‌حسینی مدرس کارگاه‌های نجوم با استفاده از نرم‌افزار استلاریوم ماهواره‌های موجود در آسمان شب را برای اعضا نمایان کرد و در مورد کارکرد انواع ماهواره‌ها و ستاره‌ها و فیزیک توضیح داد.
وی همچنین ضمن تشریح انواع دوره‌های زندگی انسان‌ها، نقش ستاره‌ها و صورت‌های فلکی، تاریخچه، کاربرد و... آنها را در زندگی انسان‌ها توضیح داد.
«سفر به سیارات دیگر» در کانون گیلان
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان گیلان ویژه‌برنامه «سفر به سیارات دیگر» را برخط برگزار کرد.
این ویژه‌برنامه همزمان با هفته جهانی نجوم و به منظور هم‌افزایی و ارتقای آگاهی‌های علمی کودکان و نوجوانان در ارتباط با علم ستاره‌شناسی برنامه‌ریزی و به‌مرحله‌ی اجرا گذاشته‌شد.
مرتضی صومی، کارشناس ارشد تاریخ نجوم نیز میهمان این برنامه بود که پیرامون هفته نجوم و نقش این نام‌گذاری در جلب‌نظر مخاطبان و بسط و گسترش این علم در کشور سخن گفت.
مرتضی صومی در این نشست به تبیین ویژگی‌های سیارات، کهکشان‌ها و ابعاد عالم پرداخت که مورد توجه میهمان برنامه قرارگرفت و وی ضمن اشاره به فواصل اجرام آسمانی، آماری از سیاره‌های فراخورشیدی و منظومه‌های دیگر سیارات ارایه‌داد.
صومی در ادامه، ویژگی‌های سیارات منظومه شمسی و اقمار آن را محور صحبت‌های خود قرارداد و با نمایش تصاویری از فضاپیمای هویگنس، و مریخ نورد و استقامت، به برنامه‌های آتی انسان برای سفر به ماه، مریخ و زمان‌بندی این سفرهای اکتشافی پرداخت.
شرح و توضیح اصطلاح‌های نجومی و پاسخ‌گویی به پرسش‌های حاضران، ازدیگر مباحث این نشست برخط بود که با نمایش کلیپ فعالیت‌های علمی مراکز فرهنگی هنری و سخنان مدیرکل کانون استان گیلان همراه شد.
مدیرکل کانون گیلان نیز در این نشست، ضمن تبریک هفته جهانی نجوم، از اهمیت و جایگاه این علم سخن‌گفت و ستاره‌شناسی را دریچه‌ای رو به خداشناسی و فرصتی برای تفکر در خلقت و عظمت خداوند دانست.
اسفندیارضیائی افزود: فرصت اندیشه در آفریده‌های پروردگار، هدیه‌ی افزایش دانش و آگاهی‌های علمی است و اکتشافات جدید، نقشی سازنده در تقویت روحیه معنوی انسان دارد.
ویژه برنامه‌های روز و هفته نجوم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان گیلان با توجه به‌همه‌گیری ویروس کرونا، از ۲۰ تا ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ در بستر فضای‌مجازی برگزارشد و مربیان و اعضای این مجموعه با اشتراک‌گذاری کلیپ و تولید محتوای مناسب، بخشی از ظرفیت‌های علمی خود را به‌نمایش‌گذاشتند.
بررسی تولد و مرگ ستارگان در کانون لرستان
همزمان با هفته نجوم و درادامه کارگاه‌های مراکز کانون لرستان، اجرای نشست تخصصی نجوم با حضور اعضا و مربیان برگزارشد.
این نشست تخصصی با موضوع: «ستارگان چگونه به دنیا می‌آیند و چگونه می‌میرند؟» با حضور راضیه گلمرادی‌فرد در انجمن نجوم استان لرستان برگزارشد.
گلمرادی در خصوص روند تحول ستاره از تولد، زندگی و مرگ، مطالبی را بیان داشت و اثبات برابری جرم و انرژی را توسط دانشمندان با ذکر مثال توضیح داد.
وی افزود: ستاره‌های جوان زیادی درمیان گازهای سرد کیهان (عمق آسمان) در حال شکل گرفتن و تولد هستند و اختر شناسان این ستاره‌ها را به موجودات زنده تشبیه می‌کنند که تولد، زندگی و مرگ را طی میلیون‌ها سال سپری کرده‌اند.
مدرس کارگاه و مسئول انجمن نجوم لرستان با اشاره به سحابی‌ها، متراکم شدن توده‌ها و تولد ستاره‌ها، اظهار داشت: بجز اجرام درخشانی که درآسمان شب دیده می‌شوند، ابرهای گازی و توده‌های غبار بسیاری در اثر انفجار اولیه در کیهان پخش شده‌اند.
گلمرادی اضافه کرد: با متراکم شدن گازهای یک جِرم جدید بوجود می‌آید و براثر جاذبه زیاد، روند تولد یک ستاره آغاز می‌شود.
درادامه، روند زندگی ستارگان و چگونگی تابش ستارگان مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت و درباره‌ی پایان زندگی یک ستاره، مطالبی با ذکر مثال تشریح شد.
گرامی‌داشت هفته نجوم در انجمن نجوم کانون پرورش فکری مازندران
برنامه هفته نجوم و روز حکیم عمر خیام در انجمن نجوم کانون پرورش فکری مازندران برگزار شد.
نشست مجازی انجمن نجوم کانون پرورش فکری مازندران با حضور آنیا صمدی‌قدیم، اخترفیزیک‌دان و پژوهش‌گر موسسه تحقیقاتی «ماکس پلانک آلمان» و جمعی از علاقه‌مندان به نجوم و دیگر گروه‌های نجومی کشور به صورت مجازی از سوی این کانون برگزار شد.
کارشناس این برنامه که برای دومین بار در نشست این انجمن حضور یافت با بیان شعار هفته نجوم «نجوم ١٤٠٠ افق پیشرو» به تعریف نجوم آماتوری و نجوم آکادمیک و حوزه و محدوده فعالیت هر کدام پرداخت.
آنیا صمدی در عین حال ارتباطات میان نجوم آماتوری و حرفه‌ای برای دریافت و تحلیل داده‌های نجومی اشاره کرد و به بیان دیگر مسایل این حوزه همچون: ورود به عرصه‌ی نجوم (حرفه‌ای و آماتوری) مرز نجوم حرفه‌ای و آماتوری دانشگاه‌های فعال در رشته نجوم و کیهان شناسی و معرفی کتاب های نجومی را تشریح کرد.
ویژه‌برنامه «آسمان می‌گوید» در کانون استان مرکزی
کانون استان مرکزی به مناسبت هفته‌ی جهانی نجوم ویژه‌برنامه‌ای را با عنوان «آسمان می‌گوید» برنامه‌ریزی کرده که بر اساس آن از روز ۲۸ اردیبهشت به مدت ۱۰ روز پرداختن کارگاه‌های برخط عمومی و تخصصی نجوم در این استان برگزار خواهد شد.
بر اساس این خبر در این کارگاه‌ها قرار است به بحث نجوم و شگفتی‌های آسمان با رویکرد نشانه‌های قدرت خداوند در خلقت با استفاده از آیات قرآن درباره نجوم پرداخته شود.
برگزاری نشست مجازی «زمین سیاره آبی» در کانون هرمزگان
همزمان با هفته نجوم نشست مجازی «زمین سیاره آبی»، از سری نشست‌های علمی زمین نقطه آبی با حضور بیش از ۶۰ نفر از علاقه‌مندان به فعالیت نجوم برگزار شد.
در این نشست که به همت مرکز تخصصی علوم برگزار شد، محمد امین پاسلارزاده دبیرکل آکادمی فیزیک و نجوم بندرعباس و کارشناس رصدخانه آفرینش کانون مطالبی پیرامون جایگاه زمین در منظومه شمسی و کهکشان راه‌شیری و قرارگیری آن در مدار حیات بیان کرد.
سپس پاسلارزاده از نحوه پیدایش سیاره زمین و مقایسه آن با بقیه سیاره‌ها سخن گفت و با نمایش اسلایدهایی این تحول مهم عالم هستی را تشریح کرد.
بخش بعدی این نشست ۹۰ دقیقه‌ای پاسخ به بنیادی‌ترین پرسش انسان یعنی «آیا ما در کیهان تنها هستیم؟»، بود.
این کارشناس علم نجوم با توجه به گستردگی عالم هستی احتمال وجود حیات در مکانی جز سیاره زمین را ممکن و دور از انتظار ندانست.
از دیگر بخش‌های جذاب این نشست مقایسه فاصله‌ها در کیهان و چند مثال از سفر به ماه با سرعت های متفاوت از جمله سفر با پای پیاده، ماشین، هواپیما، جت و... بود.
پاسلارزاده افزود: امروزه به همت پیشرفت تکنولوژی انسان ظرف مدت ۸ ساعت می‌تواند به نزدیک‌ترین جرم آسمانی به خود یعنی کره ماه سفر کند.
در ادامه این نشست شبیه‌سازی آسمان با استفاده از نرم‌افزار نجومی استلاریوم صورت پذیرفت و اعضا شرکت‌کننده در این نشست در سفری مجازی به سیاره زحل(ارباب حلقه‌ها) سفر کردند و از منظره این سیاره گازی به سیاره زمین (نقطه آبی) نگاه کردند.
پایان بخش این نشست مهیّج پاسخ‌گویی به سوال‌های شرکت‌کنندگان این نشست از سراسر استان بود.
یادآوری می‌شود مرکز تخصصی علوم کانون بندرعباس دارای امکاناتی همچون رصدخانه و آسمان نما است و رصدخانه آن به یک گنبد ۴ متری و تلسکوپ قدرتمند ۱۱ اینچی با ۳ موتور اصلی و با قابلیت کنترل از راه دور مجهز شده است. این تلسکوپ به صورت خودکار قابلیت رویارویی بیش از ۴۰هزار جرم آسمانی با بزرگ‌نمایی‌های متفاوت را دارد.
