به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، در این نشست سیدحسین رضوی‌خراسانی و مسعود جوادیان از مولفان کتاب‌های تاریخی برای کودکان و مولفان کتاب‌های درسی حضور داشتند.
ابتدا مسعود جوادیان از نویسندگان کتاب‌های تاریخی و درسی برای کودکان گفت: درس تاریخ در برنامه رسمی بیشتر کشورهای دنیا در دو قرن گذشته وجود داشته است. هرچه بیشتر از دانش تاریخی برخوردار باشیم به کارمان می‌آید.
جوادیان بیان کرد: در گذشته عموم مردم به شاهنامه‌خوانی، قصه‌خوانی در کوچه و بازار و یا قهوه‌خانه‌ها می‌پرداختند و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها متل‌هایی می‌گفتند که برخی مرتبط با تاریخ بود. پادشاهان هم مورخانی در اختیار داشتند که اطلاعات ضروری تاریخ را برای‌شان بیان می‌کردند.
وی افزود: درواقع تاریخ به شکل‌های مختلف در زندگی اجتماعی ما حضور و بروز داشته است تا اینکه شکل دیگری به خود می‌گیرد و پژوهش‌ها به تاریخ سروسامان می‌دهد. در اینجا تاریخ اجتماعی، اقتصادی، فلسفه تاریخ و... از سوی صاحب‌نظران مطرح و کم‌کم کشور ما هم از این روش متأثر می‌شود.
این نویسنده تصریح کرد: از طرفی دولت‌ها همیشه درس تاریخ را لحاظ کردند و علی‌رغم روند جهانی شدن هنوز بحث ملیت و علاقه‌مندی به میهن در جامعه‌های گوناگون وجود دارد. این نکته برای دولت‌مردان دارای اهمیت است که شهروندان‌شان علاقه‌مند به زندگی در آینده و زندگی در میهن‌شان باشند.
جوادیان با بیان اینکه یکی از سختی‌های نوشتن تاریخ برای بچه‌ها این است که چه قدر زمان را درک می‌کنند گفت: تاریخ اساسا یعنی زمان و سپس مکان و ملیت. در تاریخ با دهه، سده و هزاره سرکار داریم و یکی از چالش‌های اصلی در نوشتن همین مسأله زمان است. این درحالی است که بچه‌های زیر ۱۰ و ۱۱ سال زمان بالای ۲۰۰ سال را متوجه نمی‌شوند.
وی حافظه لغت‌های بچه‌ها و حوصله و ظرفیت آنها را از دیگر نکته‌های مهم در یادگیری تاریخ عنوان کرد.
این نویسنده ادامه داد: کتابی که برای کودک نوشته می‌شود باید روان، به زبان ساده و در حجم اندک و مصور باشد. همچنین برای سن‌های پایین باید از پدیده‌های ملموس استفاده شود.
جوادیان در پایان گفت: کتاب کودک و نوجوان مشارکت و مباحثه و همنشینی مدام نویسنده، تصویرگر و ناشر را از ابتدای کار تا پایان نیاز دارد و به نهادهای پشتیبان‌کننده نیازمند است.
ضرورت بیان تاریخ با توجه به ویژگی‌های کودکان
سپس سیدحسین رضوی‌خراسانی از نویسندگان کتاب‌های تاریخی و درسی برای کودکان با اشاره به قدیمی‌ترین مکتوبات تاریخی اظهار کرد: تاریخ مسیری طولانی داشته و امروز تاریخ‌نویسی حتی برای اهل تاریخ هم سخت است.
وی افزود: تاریخ شرح زندگی اجتماعی انسان است که با ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و همه ابعاد زندگی انسان سروکار دارد.
رضوی‌خراسانی اظهار کرد: محور تاریخ‌نگاری سیاست و جنگ است که به مرور با ورود اندیشه‌های تاریخی در دوره رنسانس تغییر می‌کند و تحولات تاریخی رخ می‌دهد.
این نویسنده در ادامه مثال‌هایی از کشورهای مختلف و نحوه مواجهه آنها با تاریخ و تغییر نگاه به اتفاقات تاریخی بیان کرد.
وی تصریح کرد: خط‌شناسی، نسخه‌شناسی و... مواردی است که در گذشته وجود داشته و امروز تاریخ‌دان با مجموعه‌ای از این موارد مواجه است.
رضوی‌خراسانی سپس به منابعی اشاره داشت که در حوزه تاریخ ایران نوشته شده که بیشتر آنها ازسوی اروپایی‌ها به نگارش درآمده است.
این پژوهش‌گر تاریخ اظهار کرد: در دوره مظفرالدین شاه درس تاریخ اهمیت پیدا می‌کند و کم‌کم تاریخ‌نگاری در ایران وارد مرحله جدیدی می‌شود.
وی بیان کرد: وقتی در یک سطح کلان نگرش ما تنگ‌نظرانه است درک درستی از مفاهیم تاریخی نخواهیم داشت. تاریخ همه فرهنگ و گذشته و متعلق به همه مردم است. هرچه ابزارها بیشتر و دقیق‌تر و پرسش‌های بنیادین مطرح شود دستاوردهای بیشتری در تاریخ خواهیم داشت.
این نویسنده با تأکید بر اینکه نوشتن برای کودک بسیار مهم و حساس است، بیان کرد: باید ذهن کودک، روان‌شناسی کودک و جهان کودک را بشناسیم. جهان کودک جهان تمایزهاست و تعصب‌ها در جهان کودک معنا ندارد. بنابراین باید بدانید برای کسی می‌نویسید که این تعصب‌ها را نمی‌شناسد.
وی در ادامه به بیان این نکته پرداخت که میان خواننده تخصصی تاریخ با کسی که خواندن تاریخ را تخصصی دنبال نمی‌کند تفاوت وجود دارد و باید به این مسأله توجه داشت.
رضوی‌خراسانی در پایان گفت: همان‌طور که داستان گفتن برای کودک ضروری است گفتن از تاریخ هم ضرورت دارد ولی در مورد کودک باید ویژگی‌های کودکی او را درنظر گرفت.
نشست «تاریخ برای کودکان، فرصت‌ها و چالش‌ها» روز دوشنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۲ در کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به صورت حضور و برخط برگزار شد.
