به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، نشست تخصصی «صادرات انیمیشن ایران، فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها» با حضور مازیار محمدی‌نژاد مدیرعامل زاگرس فیلم و جمعی از فعالان حوزه انیمیشن، صاحبان آثار و دانشجویان، عصر روز پنج‌شنبه ۱۷ اسفند ۱۴۰۲ در سالن کنفرانس مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.

این نشست در قالب نشست‌های تخصصی سیزدهمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران برگزار شد.

محمدی‌نژاد با اشاره به ناشناخته بودن بازاریابی(مارکتینگ) و فروش بین‌المللی انیمیشن برای شرکت‌های ایرانی گفت: با اینکه سطح دانش و هنر ایرانی‌ها کمتر از سایر کشورها نیست، بازارمان بسیار متفاوت است.

وی در ادامه با بیان سوابقش که شروع آن از صدا و سیما و در سال ۷۶ بود، ادامه داد: در آن دوران با روندهایی کار می‌کردیم که امروز برای ما بسیار آشناست، یعنی طرحی که تایید و تصویب می‌شود و سپس سفارش تولید می‌گیرد. اما پس از آن، وقتی شرکت خود را تاسیس کردم متوجه شدم سبک درآمدزایی در جهان متفاوت از صدا و سیما است. در سال ۹۷ شروع به تجربه کردن با محصولات ام‌وی‌پی (محصولات کوچکی که قابل فروش باشند) کردیم، همان‌طور که می‌دانید ساخت ام‌وی‌پی برای تجارت شرکت‌های تازه‌کار حیاتی است.

این کارآفرین در ادامه با بیان تفاوت‌های صنعت انیمیشن در ایران و جهان مهم‌ترین آنها را نبود قانون حق‌نشر (کپی‌رایت) در ایران، اولویت پروژه‌های سفارشی نسبت به تولیدی، ارجحیت سلیقه پخش‌کننده‌ها بر سلیقه مخاطب، نقص در برندسازی و تداوم و نقص در زیست بوم کسب و کار انیمیشن دانست. وی کپی‌رایت را یک دانش توصیف و لزوم داشتن اطلاعاتی از قبیل پروانه‌ها و قراردادها را بسیار حیاتی عنوان کرد.

مدیرعامل زاگرس فیلم با انتقاد از اولویت کارهای سفارشی نسبت به تولید در شرکت‌های ایرانی بیان کرد: در خارج از کشور دغدغه این است که کارهای تولیدی و نه سفارشی را به‌فروش رسانند. برندسازی نقص دیگری در ایران است. محصولات ایرانی گاهی کیفیت بسیار خوبی دارند اما به خاطر نبود تداوم تولید، اتفاقی در برند سازی‌شان نمی‌افتد. مثل سریال پهلوانان که با آن کیفیت خوب تداوم نداشت. نقص بزرگ دیگر اکوسیستم انیمیشن ایران است. در بازار آمریکای شمالی هزاران شرکت وجود دارند که باهم مانند چرخ دنده‌های ساعت کار می‌کنند و در پیش برد اهدافشان همکاری دارند. ولی در ایران شرکت‌ها مانند جزیره‌های جدا از هم هستند.

محمدی‌نژاد زنجیره ارزش تولید انیمیشن را در ایران به شکل خطی توصیف کرد و گفت: در کشور ما محصولی تولید، از طریق تلویزیون پخش و سپس آرشیو می‌شود. در حالی که در صنایع موفق به شکل یک چرخه به صورت سرمایه‌گذاری، تولید، بازاریابی، توزیع، خرده فروشی، مصرف کننده و دوباره سرمایه‌گذاری است. همچنین در دنیا الگویی متفاوت برای چرخه انیمیشن وجود دارد و شرکت‌ها به سه دسته تهیه‌کنندگان، استودیوها و پخش‌کننده‌ها تقسیم می‌شوند.

وی با اشاره به اهمیت تهیه‌کننده انیمیشن در خارج از کشور بیان کرد: مخاطبان در بازارهای جهانی در تصمیمات و استراتژی‌ها بسیار تاثیر گذارند، چیزی که در ایران وجود ندارد و سیاست‌های تلویزیون آن چیزی است که تصمیمات شرکت‌ها را شکل می‌دهد. تهیه‌کننده از طرفی سرمایه‌گذار و از طرف دیگر خریدار پیدا می‌کند.

این فعال انیمیشن وظیفه بزرگ پخش‌کننده‌ها را برندسازی برای انیمیشن عنوان کرد و گفت: پخش‌کننده کاری مثل انتشارات کتاب می‌کند و برند زمانی ایجاد می‌شود که میلیون‌ها نفر به دنبال آن کشیده شوند. سئو، تبلیغات و غیره از جمله فعالیت‌های پخش‌کننده‌ها است. همچنین وظیفه دیگرشان مدیریت والدین به عنوان تصمیم‌گیران و اینفلوئنسرها است.

محمدی‌نژاد با تاکید بر اینکه ورود موفق به بازارهای جهانی بدون بهره‌گیری از زیست بوم صحیح صنعت امکان‌پذیر نیست، مهم‌ترین نقاط ضعف اکوسیستم انیمیشن ایران را تولید بدون برندسازی و بازاریابی (مارکتینگ)، عدم سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر، انحصار پخش و عدم انتشار گسترده، نبود سیستم مالی صحیح و کمیت پایین تولیدات عنوان کرد.

او با بیان روش‌های کسب درآمد از بازارهای جهانی گفت: فری‌لنسینگ، گرفتن کار تیمی از شرکت‌های خارجی، شرکت افراد شخصی و شرکت‌ها در پلتفرم‌های بازار محور خارجی و فروش آن به مصرف‌کننده و گرفتن درصد از پلتفرم مهم‌ترین راه‌های درآمدزایی در این حوزه هستند. وی فروش حق پخش را یکی از بهترین راه‌های درآمدزایی با ریسک پایین دانست و مهمترین مشتری آنها را شرکت‌هایی با فرم free to air

OTT, FAST, A-VOD, ,T-VOD, Transport عنوان کرد.

این فعال اقتصادی در زمینه انیمیشن همچنین حضور در نمایشگاه‌ها و بازارهای تخصصی، بازاریابی b to b، شبکه‌های اجتماعی تخصصی و ایمیل مارکتینگ را از بهترین روش‌های فروش حق نشر عنوان کرد.

محمدی‌نژاد در ادامه با بیان روش‌های برندینگ، بسته‌بندی را در این زمینه بسیار حائز اهمیت دانست و سپس در مورد اهمیت مدیریت مالی و مدیریت سرمایه گفت: گردش مالی صحیح تضمین‌کننده تداوم در تولید و توزیع انیمیشن و تداوم، مهمترین عامل موفقیت در بازار انیمیشن است.

وی در پایان با ارزیابی راهکارهای پیوستن به بازارهای جهانی گفت: خلق کل زیست بوم در یک شرکت تقریباً غیر ممکن است راه دیگر پیش‌رو پیوستن به زیست بوم بین‌المللی (فریلنسینگ و برون سپاری) و آخرین مسیر ایجاد زیست بوم در داخل کشور و صادرات خروجی آن است. مسیر آخر روشی است که معاونت علمی دولت هم به دنبال آن است. به نظر من هم این روش سودآورترین راه است. وی در خاتمه صحبت‌هایش ابراز امیدواری کرد معاونت علمی بتواند شرکت‌های ایرانی را به هم وصل کند تا به صورت یک زیست بوم واحد درآیند.