به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان فارس در ۱۶ تبر ۱۴۰۳، سی و یکمین جلسه انجمن شعرسروناز به مناسبت روز ادبیات کودک و نوجوان با حضور اعضای انجمن به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
راضیه احمدی کارشناس آفرینش های ادبی در این باره گفت: این جلسه با حضور معصومه مرادی، دانشجوی دکتری ادبیات دانشگاه شیراز، پژوهشگر و شاعر کودک و نوجوان برگزار شد.
وی افزود: اعضای شاعر با خواندن اشعار خود از راهبری و راهنمایی مهمان برنامه بهره بردند.
معصومه مرادی شاعر کودک و نوجوان در نقد اشعار نوجوانان به محورهایی همچون توجه به مضمون و محتوا در شعر، انتخاب موضوعات به روز و توجه به مسایل دینی و مذهبی که نشان دهنده بلوغ اجتماعی خوب این نوجوانان شاعر بود؛ اشاره کرد وگفت: نکات مهمی مانند نقش موسیقی در شعر، انتخاب وزن مناسب، موسیقی درونی و بیرونی شعر، استفاده از آرایه های ادبی، تقویت زبان از طریق استفاده از واژگان مناسب و امروزی از واجبات شعر امروز است.
مرادی بر اهمیت ایجاد تصاویر تازه از طریق ارتباط های منطقی و تداعی های ذهنی در خلق تصاویر شاعرانه تاکید کرد و گفت: موضوع دیگر مورد بررسی باورپذیری شعر و خوانش شعر است.
وی افزود: تفاوت شعر سپید و متن و تاکید بر موسیقی درونی شعر و ایجاد ایجاز شاعرانه از نکات لازم در هنگام بازنویسی شعر است.
این شاعر کودک و نوجوان دربخش دوم این نشست که به نقش ادبیات کهن در نوآوری های شعر امروز اختصاص داشت؛ گفت: از لحظه تولد انسان، ادبیات خلق شده است. حس عاشقانه بدون کلام در بشر اولیه اولین گام های شعر است. حتی لالایی ها هم گونه ای از شعر بوده است. شعر بر پایه احساس است. در ایران از دوره مادها آثاری از شعرهای کهن و داستان های کهن داریم؛ که اگرچه به صورت شفاهی بوده و در آثار شاعران بعد از این دوران وجود داشته است؛ اما همین ادبیات کهن در حال حاضر به ما کمک کننده است.
وی گفت: شناخت شاعران قبل از خود و توجه به زمانها و تفاوت فرهنگها و هویت‌ها یکی از نکات بارز در شناخت شعر کهن است. بعضی از باورها در گذر زمان تغییر کرده است؛ و اگر شاعر نتواند معنای کلام کهن را بفهمد، فرهنگ کهن را بشناسد؛ و به بیان ساده تر نتواند ارتباط بگیرد؛ شعر را خوب متوجه نمی‌شود.
مرادی گفت: کشف نمادها می تواند لذت شعر را بیشتر کند. دراسطوره ای مثل آرش شاعر به نمادها می پردازد و کلمات هم گونی چون تیراندازی، فداکاری، شجاعت، وطن‌دوستی و... مفاهیمی است که در شعر از طریق کلمه آرش قابل انتقال است. تیر در این داستان می تواند شبکه های ارتباطی معنایی ایجاد می کند. شناخت گذشته و باورهای مردم می تواند شعر را استوارتر کند؛ و فضای زیباتری را در اختیار شاعر بگذارد.
وی افزود: ایجاز در کلام و انتقال مناسب مفاهیم می تواند؛ از طریق کلمات شاعرانه ای که انتخاب می شود؛ تاثیر گذار باشد. واژه ها در بستر زمان داستان های مختلفی دارند. مثلا لاله در نماد شهید شده‌است؛ اما همین لاله در گذر زمان تغییر کرده و به شبکه های معنایی متفاوتی تبدیل شده است. کسانی که ادبیات کهن را می خوانند؛ می توانند این شبکه ها را شناسایی و استفاده کنند.
ما با ترکیب کلمه های کهن می توانیم تصاویر جدید خلق کنیم. مثلا ابن سینا یکی از دغدغه مندان زبان فارسی است؛ که با واژه سازی های جدید به گسترش زبان فارسی کمک کرده است. پس شاعران امروز باید از قابلیت‌های زبان استفاده کرده و به واژه های جدید برسند.
مرادی افزود: در کنار دریافت معناهای تازه باید به تمرین تصاویر شاعرانه بپردازیم. موسیقی کلام از طریق زبان شاعران کهن است؛ که به شاعر امروز کمک می کند تا به فهم بهتری از موسیقی شاعرانه برسد. سیر مطالعاتی به شاعران امروز کمک می کند تا فضای بهتری را برای شعر در اختیار داشته باشند. خواندن شعر و فهم آن به شاعران کمک می کند تا نوآوری را در کلام ایجاد کنند. کارکرد کلمه ها و فهم چینش مناسب آنها نیز به شاعر کمک می کند؛ تا زبان شاعرانه تری را پیدا کند؛ اما زیاده روی در استفاده از این ظرفیت‌ها مخاطب را سر در گم کرده و فرصت لذت بردن از شعر را از مخاطب می گیرد.
این شاعر کودک و نوجوان گفت: ادبیات کهن باورها را ساخته و شاعر را به اندیشه های جدید وارد می کند. مضمونهای غیرتکراری نیز از طریق تعمق در شعر کهن به دست می آید. سعدی و خیام و... و. توانسته اند اندیشه های خود را در قامت لباسی مناسب بپوشانند. شاعر با مطالعه این آثار می تواند به آن اندیشه ها لباس نو پوشانده و فضاهای جدیدتری را خلق کند. همچنین خیال شاعرانه و استفاده از آن اندیشه ها می تواند به شاعر کمک کند؛ تا افق های جدیدتری را پیش روی خود بگشاید.
مرادی در پایان سیر مطالعاتی آثار کهن و امروزی را در راستای رشد فردی و ادبی بسیار مهم دانست؛ وگفت: تمرکز بر ادبیات کهن به نوجوان امروز کمک می کند؛ تا دنیا را بهتر بشناسد؛ و مسیر را با قدرت ادامه دهد.
