اقدام پژوهشی ( پژوهش در عمل) یکی از انواع فعالیت‌های پژوهشی است که به جای تاکید بر یافته‌های پژوهشی دیگران بیشتر بر تجارب فردی خود فرد اتکا دارد و او را از وضعیت و مسئله و چالشی که با آن روبروست، به سوی وضعیت مطلوب هدایت خواهد کرد.
پژوهشگر در این نوع پژوهش،ابتدا به توصیف وضع موجود می‌پردازد؛یعنی شرایط موجود در محل کار را توضیف کرده و سپس مسئله مورد نظر را بیان می‌کند،
مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌توانند نسبت به فضای کتابخانه‌ای که در آن فعالیت دارند، موضوع و مسئله‌ی حیطه‌ی کاری خود در بخش فرهنگی، هنری و ادبی و یا ارتباط با اعضا و خانواده‌ها و دیگر مسائل را ریزبینانه و با دقت بررسی کرده و مسئله و دغدغه‌ی اصلی خود را پیدا کنند.
پس از کشف مسئله، اقدام پژوه، اهداف کلی وجزئی از انجام اقدام پژوهی را ذکر کرده سوالات اقدام پژوهی را منطبق با هداف طرح می‌کند.
بعد از این مرحله مربی به عنوان اقدام پژوه، شروع به نوشتن شواهد اولیه می‌کند، یعنی باید به دقت به مشکل یا مسئله توجه کرده وتمام نکاتی را که در این رابطه احساس می‌کند، می بیند و می‌شنود، بدون تعصب وسوگیری یادداشت کرده و برای سهولت کار این اطلاعات را دسته بندی می‌کند تا راه حل‌ها را بهتر بشناسسد.
پس از طرح شواهد اولیه نویسنده‌ی اقدام پژوه، به دنبال راه حل‌های احتمالی خواهد رفت و با بررسی آنها چند راه حل کاربردی را انتخاب کرده ودر راستای حل مسئله محیط کار خود شروع به برنامه ریزی واجرا می‌کند.
بعد از اجرای راهکارها با مشاهده دقیق دوباره به ثبت مشاهدات وتغیرات رفتاری ایجاد شده پرداخته و اصطلاحا بخش شواهد دو و تمام تغیرات رفتاری ایجاد شده را توصیف می‌کند.
سپس به مرحله ارزشیابی می‌رسد که آیا راهکارهای ارائه شده توانسته است مسئله را حل کند یا نه؟
اگر حل نشده بود اقدام پژوه باید راه حل‌های دیگری به کار بگیرد، ا از وضعیت نا مطلوب به حالت مطلوب برسد.بعد از ارزشیابی به بحث ونتیجه گیری خواهد رسید که البته این نتایج با توجه به شرایط فردی و مسئله‌ای که تنها دغدغه اقدام پژوه بوده، قابل تعمیم نیست.
مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باید به مسائل حوزه کاری خود توجه کرده و ضمن شناخت دقیق در مورد راه حل‌های احتمالی تا رسیدن به وضعیت مطلوب تلاش کنند در این صورت بی شک اقدام پژوهی می‌تواند یکی از قالب‌های موثر پژوهش در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باشد.
معصومه ترکاشوند/ کارشناس آموزش و پژوهش کانون البرز