به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، فرهاد فلاح، معاون فرهنگی کانون در نشست مشترک مدیرعامل کانون با معاون زنان و خانواده ریاست‌جمهوری با تأکید بر اهمیت مشارکت خانواده‌ها در تربیت کودک، از گسترش ظرفیت‌های ارتباطی، آموزشی و فناورانه کانون برای پیوند مؤثرتر خانواده با نظام تربیتی کشور سخن گفت.
او در این نشست که با حضور زهرا بهروزآذر معاون زنان و خانواده ریاست‌جمهوری و حامد علامتی مدیرعامل کانون برگزار شد، با اشاره به تجربه بحران‌های اخیر کشور بیان کرد: «در همین شرایط بحرانی، حجم مراجعه خانواده‌ها به کانون افزایش یافته که نشان‌دهنده اعتماد و اهمیت جایگاه کانون نزد والدین است. در برخی مراکز، خانواده‌ها از طریق انجمن اولیا و مربیان یا کمیته‌های محلی فعالانه درگیر شده‌اند. در یک مرکز، ما حتی حدود هزار نماینده داریم که در مباحث کودک و خانواده مشارکت می‌کنند. این مشارکت خانواده‌ها، به‌ویژه در قالب حضور مادر، پدر، پدربزرگ و مادربزرگ، نقش اساسی در ایجاد آرامش، تاب‌آوری و هویت‌بخشی به کودکان دارد.»
خانواده‌های تحصیل‌کرده، اما ناآماده برای تربیت
فلاح افزود: «با وجود پیشرفت سطح تحصیلات والدین، درک تربیتی آنان متناسب با تحولات تربیتی رشد نکرده است. این یک چالش اساسی است که کانون با ایجاد مراکز تخصصی، برنامه‌های آموزشی، و فراهم‌سازی بستر مطالعه و گفت‌وگو، درصدد پاسخ به آن است.»
او گفت: «ما معتقدیم محور اصلی تربیت در کشور خانواده است. بنابراین تمام برنامه‌های تربیتی کانون باید در تعامل و هم‌سویی با خانواده طراحی و اجرا شوند. به همین دلیل در سال‌های گذشته تمرکز ویژه‌ای بر آموزش مهارت‌های زندگی و مهارت‌های فردی کودک از منظر خانواده داشتیم.»
ورود فن‌آوری به برنامه‌های تربیتی
معاون فرهنگی کانون با اشاره به تجربه‌های موفق کانون در استفاده از ظرفیت‌های فن‌آوری برای پیشرفت مشارکت خانواده‌ها اظهار کرد: «یکی از تجربه‌های موفق، نشست زنده‌ای بود که با حضور فضانورد چینی برگزار کردیم. در این برنامه، دو و نیم میلیون نفر، شامل کودکان و خانواده‌هایشان، به صورت هم‌زمان شرکت داشتند. این تجربه نشان داد که فن‌آوری می‌تواند پیوند خانواده با تربیت کودک را تقویت کند.»
تربیت مهارت‌محور، راهکار مقابله با آسیب‌های اجتماعی
فروهر معدنی، مدیرکل آفرینش‌های فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نیز در این نشست در سخنانی با اشاره به اهمیت مهارت‌آموزی برای نوجوانان در مواجهه با چالش‌های اجتماعی، گفت: «هشت مهارت اصلی شامل هوش هیجانی، روابط مثبت، معنویت، امیدواری، خوش بینی، شادی و نشاط، عزت نفس و ابراز وجود، را در قالب بسته‌های آموزشی طراحی کرده‌ایم. برای هرکدام از این مهارت‌ها بین ۸ تا ۱۲ جلسه آموزشی در نظر گرفته شده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های نوجوانان امروز در جامعه ما، ضعف در مهارت‌های فردی و اجتماعی است؛ به همین دلیل نمی‌توانند به‌درستی با مشکلات و فشارهای اجتماعی مواجه شوند. در ادامه همین فرآیند به همت اداره کل آموزش و پژوهش کانون با حضور متخصصان این حوزه و با نگاه تربیتی در حال تدوین کتاب کار چهار مهارت معنا و هدف، فشار روانی، خویشتنداری و مهربانی هستیم.»
وی با اشاره به نقش مؤثر این آموزش‌ها در پیش‌گیری از آسیب‌های اجتماعی افزود: «این کتاب و بسته‌های مرتبط در بسیاری از مراکز مورد استفاده قرار گرفته و نتایج بسیار خوبی به همراه داشته‌اند. می‌توان گفت این برنامه‌ها، به‌ویژه در حوزه پیش‌گیری از آسیب‌های اجتماعی، به یکی از نمادهای موفق کانون تبدیل شده‌اند. ما همچنین یک فراخوان نوآورانه برگزار کردیم تا مشارکت خانواده‌ها را افزایش دهیم. در این فراخوان، بیش از هزار خانواده شرکت کردند و ایده‌های زیادی در حوزه تربیت کودک و نوجوان ارائه شد. این ایده‌ها پایش شده و قرار است نمونه‌های برتر برای بهره‌برداری سایر همکاران و مربیان ارسال شود.»
معدنی ادامه داد: «با توجه به ارتباط گسترده مراکز ما با خانواده‌ها و مخاطبان، توانسته‌ایم مشارکت قابل توجهی را جذب کنیم و خانواده‌ها در بسیاری از موارد، بازوان اجرایی ما شده‌اند. در دوران جنگ اخیر نیز، دوره‌های آموزشی برای مربیان و خانواده‌ها برگزار کردیم تا بتوانند به‌درستی با کودکانی که درگیر شرایط بحرانی هستند، تعامل کنند.»
مدیرکل آفرینش‌های فرهنگی کانون با اشاره به جمعیت قابل‌توجه مخاطبان دختر در کانون گفت: «ما اکنون حدود 3هزار نفر از مخاطبان‌مان را دختران تشکیل می‌دهند. از ظرفیت این جمعیت نیز به‌خوبی استفاده کرده‌ایم. مثلاً بسیاری از خانواده‌ها، به دلیل شرایط جنگی، مجبور شدند در پارک‌ها و محل‌های خاصی مستقر شوند؛ مربیان ما در کنار آن‌ها حضور یافتند و مراجعه آن‌ها را پاسخ دادند. این اقدام‌ها تنها بخشی از برنامه‌هایی است که در ۱۲ روز ابتدایی جنگ انجام دادیم.»
او همچنین از آغاز دوره تربیت مربی پس از پایان این ۱۲ روز جنگ خبر داد و افزود: «۳۱ مربی از استان های مختلف، با حضور استادان در مرکز تربیت مربی آموزش دیدند. تا دو سال پیش، تعداد اعضای فعال ما در این حوزه حدود ۲۵۰هزار نفر بود که اکنون به ۵۷۰ هزار نفر رسیده است. این رشد نشان می‌دهد که ما توانسته‌ایم با حفظ مخاطب قدیمی، مخاطبان جدیدی هم جذب کنیم.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «چهار تا پنج روز پس از دوازدهم تیر، ویژه‌برنامه‌ای با عنوان کودکان عاشورایی به یاد شهیدان جنگ ۱۲ روزه برگزار کردیم. در این برنامه، بیش از ۶۰۰هزار کودک، نوجوان و خانواده حضور یافتند که این حجم از مشارکت، نشان‌دهنده ظرفیت عظیم فرهنگی و تربیتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.»
خانواده‌های مادرانه، محور فعالیت‌های تربیتی و اجتماعی در محله‌ها هستند
زینب عاشری، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان البرز، نیز با بیان اینکه «با افتخار هم مادر کودک هستم و هم مادر نوجوان»، گفت: «استان البرز دارای گروه‌های مادرانه بسیار فعالی است که تلاش کرده‌ایم این گروه‌ها را با خدمات کانون پیوند دهیم. این همکاری باعث شده کانون بتواند از ظرفیت‌های این گروه‌ها استفاده کرده و به‌طور مؤثر به معرفی خود در محله‌ها بپردازد. تنها در میان مادران البرزی بیش از 1هزار و 300 عضو فعال داریم و در حدود ۲۰ محله فعال، گروه‌های مادرانه حضور دارند که این گروه‌ها به‌طور مستقیم مدیریت فعالیت‌های ویژه کودکان را در همان محله‌ها بر عهده دارند.»
او افزود: «در طرحی که اجرا کردیم، با شعار مادر یک مربی، تلاش کردیم دست مادرها را پر کنیم و از طریق مربیان کانون به آن‌ها آموزش دادیم تا بتوانند در مساجد و محله‌های خود برای بچه‌ها برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برگزار کنند. این طرح به‌صورت پایلوت در استان البرز انجام شده و امیدواریم در دیگر استان‌ها نیز اجرایی شود.»
بحران هویت دخترانه و ورود کانون به موضوع‌های اجتماعی
مدیرکل کانون البرز به بحران هویت دخترانه و نیاز به تربیت جنسی و جنسیتی اشاره کرد و گفت: «یکی از بحران‌های جدی امروز، مسئله تربیت جنسی و هویت دخترانه است. ما باید در این حوزه قدم‌های جدی برداریم تا دختران ما از اینکه دختر هستند رضایت داشته باشند و احساس ارزشمندی کنند. در این راستا، به‌صورت سالم و هدفمند وارد این موضوع شدیم و یک طرح مشترک با قرارگاه تحول اجتماعی استان البرز تعریف کردیم.»
او ادامه داد: «قرارگاه تحول اجتماعی که در سطح کشور و زیر نظر معاونت اجتماعی استانداری فعالیت دارد، نقش مهمی در این همکاری ایفا کرده است. در استان البرز، دکتر کاظمی، معاون امور اجتماعی استاندار البرز، پشتیبانی این طرح را برعهده دارد. اکنون این طرح از سطح استانی فراتر رفته و به یک طرح ملی تبدیل شده است. در این طرح، هر محله یک دبیر دارد که به‌طور مستقیم با حاکمیت محلی در ارتباط است. به‌عنوان مثال، دبیر محله ماهدشت اخیراً با امام جمعه منطقه همکاری داشته و طرح‌های مرتبط با کودک و نوجوان را مدیریت کرده است. یکی از اقدام‌های مهم این دبیران، ایجاد میز تخصصی کودک و نوجوان در محله‌هاست که کانون با آن‌ها همکاری گسترده‌ای دارد.»
ایجاد بانک اطلاعات فعالان حوزه کودک و نوجوان
عاشری یکی دیگر از اقدام‌های مهم کانون البرز را ایجاد بانک اطلاعات فعالان حوزه کودک و نوجوان عنوان کرد و گفت: «زمانی که وارد استان البرز شدم، متوجه شدم هیچ آمار دقیقی از فعالان این حوزه وجود ندارد. این کمبود اطلاعات یکی از مشکلات اصلی بود که ما با کمک همکارانم شروع به ساماندهی آن کردیم. اکنون بانک اطلاعاتی جامعی در این زمینه در حال شکل‌گیری است.»
تمرکز بر خانواده‌محوری در کنار پدران
او با تأکید بر اینکه نگاه اصلی کانون البرز، خانواده‌محوری است، اظهار کرد: «بیشتر فعالیت‌های ما در حوزه مادر و کودک انجام می‌شود و بسیاری از این فعالیت‌ها با عشق و به‌صورت جهادی آغاز شده‌اند. مردم استان البرز بیشتر به‌صورت گروه‌های زنانه و مادرانه در مدیریت این فعالیت‌ها حضور دارند و همین موضوع باعث پیوند قوی بین کانون و خانواده‌ها شده است.»
عاشری در ادامه توضیح داد: «البته برنامه‌هایی ویژه پدران هم داریم. مربیان ما به‌صورت گردشی نشست‌هایی با پدران در مراکز مشخص، مانند مصلی شهر یا یکی از مراکز کانون، برگزار می‌کنند. اردوهای خانوادگی شبانه، برنامه‌های حوزه نجوم و رصد آسمان، فرصت‌هایی برای ایجاد نشاط اجتماعی و خانوادگی هستند. در حاشیه این برنامه‌ها، با بازی و فعالیت‌های تعاملی، نکته‌های تربیتی به خانواده‌ها منتقل می‌شود.»
نقش مادران در مدیریت اجتماعی
مدیرکل کانون استان البرز در پایان خاطرنشان کرد: «همان‌طور که آقای علامتی اشاره کردند، خانواده اصلی‌ترین محور تربیت است. ما در استان البرز با محوریت مادران تلاش کرده‌ایم فعالیت‌ها را به‌صورت منسجم پیش ببریم. حتی دبیر جمعیت استان هم یک خانم است و همین باعث شده فعالیت‌های حاکمیتی و مردمی در استان با رویکردی مادرانه و مؤثر مدیریت شود.»
در این نشست، لزوم حمایت روانی از کودکان در شرایط بحرانی، پیوند مؤثرتر خانواده‌ها با نظام تربیتی و بهره‌گیری هدفمند از فناوری در فرآیند آموزش مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین دو طرف بر همکاری‌های مشترک برای ارتقاء توانمندی خانواده‌ها در مواجهه با تحولات اجتماعی و تربیتی تأکید کردند.
