بهگزارش روابطعمومی ادارهکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان فارس، کودکان و نوجوانان عضو مرکز شماره دو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان صفاشهر، در ۲۰ مرداد ۱۴۰۴، در فضایی آمیخته با شگفتی و کنجکاوی، در کارگاه علمی «آزمایشگر کوچک» شرکت کردند؛ برنامهای که با هدف نزدیککردن مفاهیم علمی به زبان ساده، تقویت مهارتهای تجربی و تحریک خلاقیت فکری، طراحی و اجرا شد.
در جریان این کارگاه، اعضاء با یک آزمایش ساده اما شگفتانگیز علمی روبهرو شدند؛ که توانست نگاه آنها را به دنیای علم تغییر دهد.
ترکیب معمولی آب و نشاسته ذرت، که در ظاهر چیزی فراتر از یک مایع سفیدرنگ نبود، ناگهان با واکنشی خلاف انتظار مواجه شد. این ترکیب در هنگام اعمال فشار، رفتاری شبیه به اجسام جامد از خود نشان میداد؛ و در حالت سکون یا لمس آرام، همچون مایعی روان جریان مییافت. این پدیده، که در دنیای علم به عنوان «مایع غیرنیوتونی» شناخته میشود، فرصتی فراهم آورد؛ تا کودکان با یکی از موضوعات پیچیده فیزیک به شیوهای تجربی و قابل درک مواجه شوند.
هدف اصلی این برنامه، ارائه آموزش علمی به زبانی ملموس و قابل لمس برای گروه سنی کودک و نوجوان بود؛ رویکردی که در آن، مشارکت فعال اعضاء جایگزین شیوههای آموزشی صرفاً تئوریک شد.
مربیان حاضر در کارگاه، با استفاده از زبان ساده و مثالهای کاربردی، مکانیزم علمی پدیده را توضیح دادند؛ و علت تغییر رفتار این ماده را هنگام فشار یا آرامش شرح دادند. به گفتهی آنها، در این نوع سیال، ذرات نشاسته در حالت ضربه یا فشار فرصت کافی برای جابهجایی پیدا نمیکنند، در نتیجه ساختاری موقتی و سفت به وجود میآید؛ که باعث میشود جسم، حالت جامد به خود بگیرد؛ درحالیکه هنگام لمس آرام، ذرات با آزادی بیشتری حرکت میکنند؛ و ماده رفتاری شبیه مایعات عادی دارد.
این کارگاه بخشی از رویکرد جدید کانون در راستای آموزش غیرمستقیم و بر پایهی تجربه است؛ سیاستی که در سالهای اخیر مورد توجه مراکز تربیتی قرار گرفته است؛ و تلاش دارد با فاصلهگرفتن از قالبهای سنتی آموزش، زمینهی رشد خلاقیت، پرسشگری و درک عمیق مفاهیم علمی را در میان نسل جدید فراهم آورد.
آموزش از مسیر تجربه، ضمن ایجاد انگیزه در کودک، باعث ماندگاری بیشتر مطالب در ذهن او میشود؛ و زمینه را برای ورود آگاهانهتر به دنیای علم فراهم میکند.
شواهد عینی و بازخوردهای اعضاء نیز موید این موفقیت بود؛ بسیاری از کودکان پس از پایان کارگاه، خواستار تکرار آن شدند؛ و برخی حتی دربارهی اجرای مجدد آزمایش در خانه سؤالهایی مطرح کردند. این علاقه و کنجکاوی، خود بیانگر تحقق یکی از اهداف اصلی این رویداد بود.
کارگاه «آزمایشگر کوچک» نهتنها به انتقال مفاهیم علمی پرداخت؛ بلکه فرصتی فراهم آورد؛ تا کودکان در محیطی امن و پویا، تجربه علمی داشته باشند، خلاقیت خود را بیازمایند؛ و با همسالانشان درباره یافتههای خود گفتوگو کنند.
چنین تجربههایی، که یادگیری را از حالت خشک و محفوظ خارج میکنند، در واقع زمینهساز شکلگیری نسلی پژوهشگر، آگاه و علاقهمند به علم خواهند بود.