به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی، کارگاه آموزشی «زاویه دید و شخصیت در داستان کوتاه» با حضور محمداسماعیل حاجی‌علیان، نویسنده و استاد دانشگاه، روز پنج‌شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۴ در مرکز آفرینش‌های ادبی کانون خراسان رضوی برگزار شد.
سمیه سلامی‌راد، کارشناس مسئول آفرینش‌های ادبی استان، در توضیح این برنامه گفت: «این نشست با حضور ۹۰ نفر از اعضای باشگاه سیمرغ از سراسر استان، به‌صورت حضوری و مجازی در دفتر استان برگزار شد و به بررسی ارتباط میان شخصیت و زاویه دید در داستان اختصاص داشت».
سلامی‌راد درباره استاد این نشست افزود: «محمداسماعیل حاجی‌علیان، متولد سنگسر و فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد حفاظت و مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی از دانشگاه هنر است. او بیش از صد داستان کوتاه نوشته که از جمله آن‌ها می‌توان به سی‌ویک روز و پنج انگشت، ساعت دَنگی، قربونی، آدمک چوبی و سوت بلبلی اشاره کرد. حاجی‌علیان تجربه قابل توجهی در حوزه طنز و همکاری با مطبوعات دارد و به دعوت کانون پرورش فکری خراسان رضوی در این کارگاه حضور یافت».
در جریان این نشست دو ساعته، اعضای باشگاه سیمرغ با مفاهیم زاویه دید، شخصیت‌پردازی و ارتباط آن دو در ساختار داستان کوتاه آشنا شدند. حاجی‌علیان در ابتدای کارگاه گفت: «کهن‌الگوهای داستان مشخص‌اند و همه قصه‌ها از این ۳۶ کهن‌الگو تبعیت می‌کنند؛ اما آنچه داستان را جذاب و ماندگار می‌سازد، تفاوت در پرداخت، روایت و جزئیات است. نویسندگی همچون راه رفتن کودک است که بارها زمین می‌خورد تا به پایداری برسد. صبور باشید، چون تنها با تکرار و تجربه به مهارت می‌رسید».
او با تأکید بر نقش خلاقیت در سنین نوجوانی افزود: «ادبیات با بایدها و نبایدها زنده نمی‌ماند، بلکه با شکستن آگاهانه آن‌ها جان می‌گیرد. مهم این است که بدانید چه‌گونه و در کجا باید قاعده را تغییر دهید».
در ادامه، حاجی‌علیان به تشریح انواع زاویه دید از جمله اول‌شخص، دوم‌شخص و سوم‌شخص پرداخت و با مثال‌هایی ملموس، محدودیت‌ها و مزایای هرکدام را برای شرکت‌کنندگان توضیح داد. او با اشاره به تفاوت میان قصه و داستان کوتاه گفت: «صنعت تشخیص در داستان جذاب است، اما نمی‌توان با اتکا به آن، تمام روایت را پیش برد. بهتر است داستان را با صدای یک شخصیت انسانی روایت کنید».
وی در بخش دیگری از سخنانش به مفهوم «فاصله کانونی» در داستان اشاره کرد و افزود: «در روایت اول‌شخص نمی‌توان تمام جزئیات را با دقت توضیح داد، در حالی که سوم‌شخص این ظرفیت را دارد. نویسنده باید با تمرین، زاویه دید و فاصله کانونی را تجربه کند تا بداند روایت از چه جایگاهی بهتر عمل می‌کند؛ زیرا شخصیت نشسته، ایستاده یا درازکش، هرکدام زاویه‌ای متفاوت از جهان را بازتاب می‌دهد».
در پایان این نشست، با اهدای لوح تقدیر با امضای مدیرکل کانون پرورش فکری خراسان رضوی از استاد حاجی‌علیان قدردانی شد. همچنین اعضای نوجوان شرکت‌کننده، فرصتی یافتند تا پرسش‌های خود را مطرح و تجربیات تازه‌ای در زمینه‌ی داستان‌نویسی کسب کنند.
