در آستانه راهاندازی مرکز تخصصی تئاتر کودک کانون خراسان رضوی گفتوگویی با سیدجواد اشکذری رئیس انجمن نمایش استان داشتیم. وی از کارگردانان و منتقدین به نام مشهد است و از مهمترین فعالیت های اجرایی و مدیریتی او میتوان به «عضویت کانون ملی منتقدان تئاتر کشور»، «ریاست شورای مشاوران جوان اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی خراسان رضوی»، «عضویت شورای سیاستگذاری تئاتر مشهد و خراسان، اشاره کرد.
خواندن این مصاحبه را به شما توصیه میکنیم.
سلام و سپاس از اینکه فرصت مصاحبه را به ما دادید لطفا به عنوان اولین سوال اشاره کوتاهی به تاریخچه هنر نمایشی و زمینه رشد آن در ایران داشته باشید.
در مورد تاریخچه تئاتر که بسیار بحث مفصلی میباشد و برای آن باید به کتابها و مقالهها رجوع کرد. اما به طور مختصر باید گفت تئاتر ایران یک تئاتر وارداتی و تاثیر گرفته از تئاتر غرب است. در مشهد نیز تئاتر قدمت ۱۰۶ - ۱۰۷ ساله دارد که از قفقاز تأثیر پذیرفته است. بعد از تهران میتوان گفت مشهد قطب تئاتر ایران است. و اگر بخواهیم که تئاتر رشد داشته باشد باید به سه ضلع تئاتر یعنی: نمایشگر، تماشاگر و مدیریت توجه کنیم و بر این اساس امکانات سختافزاری تئاتر را ارتقا دهیم و با ایجاد فضای مناسب، افزایش سالنهای تئاتر و به کارگیری مدیریت کاربردیتر شرایط رشد آن را فراهم آوریم.
وضعیت تئاتر کودک در ایران را در مقایسه با سایر کشورها در چه سطحی میدانید؟
کار کودک اگر برای کودک باشد ارزشمند است، ولی متاسفانه در بعضی موارد مشاهده شده که صرفاً به بُعد درآمدزایی آن توجه شده است. تئاتر کودک بسیار مهم و همچنین بسیار حساس و این حساسیت از این حیث میباشد که کودک قرار است آینده جامعه را بسازد و ما از طریق تئاتر میتوانیم وطن دوستی، پیروی از ارزشهای انقلاب و... بیاموزیم. در حال حاضر نسل موجود، نسلی هست که با تکنولوژی رشد میکند، در دنیای مجازی غرق شده و با کامپیوتر بزرگ میشوند، باید تئاتری بسیار قوی برای این نسل ساخته و پرداخته شود. و در مقایسه با کشورهای چون فرانسه باید بگویم، تئاتر کودک و حتی تئاترهای خیابانیشان با پژوهشگری و حرفهای جدید همراه است در حالی که ما کمتر به این قضیه توجه کردهایم. کار کودک نباید بدون روانکاوی انجام پذیرد. تئاتر کودک در تئاتری شدن کودک در آینده بسیار موثر است و نمایش بعضی از کارهای ضعیف، باعث میشود کودک از هنر دور شود.
بهعنوان فعال حوزه هنر، نفوذ تئاتر و تاثیرش روی کودک نسبت به دیگر برنامه های آموزشی چگونه میدانید؟
تئاتر هنر فرهنگسازی است و هیچ هنری مثل تئاتر در این زمینه کاربرد نخواهد داشت، میبینیم که بازیگری بسیار با روحیهی بچه ها مانوس است، این را از بازیهای آنان میتوان درک کرد. برای مثال دختران وقتی خالهبازی میکنند برای خود محدودهای به نام خانه انتخاب میکنند و حتی پوشش خاصی برای خود در نظر میگیرند. این همان بازیگری و کارگردانی است و حتی ما شاهدیم که از موسیقی در بازیهای خودشان بهره میبرند
تئاتر کودک هم میتواند تاثیر مثبت داشته باشد هم تاثیر منفی و اگر در تئاتر کودک به خوراک فکری توجه نشود نتایج بسیار مخربی خواهد داشت. تئاتر میتواند نسلی را تربیت کند و مملکتی را پویا سازد و همه نهادها باید برای کودکان و نوجوانان متحد شوند و همکاری کنند.
برای اینکه خانوادههای ما تاثیر تئاتر را در تربیت کودکان خود باور کنند و آن را در سبد فرهنگی خانواده قرار دهند چه پیشنهادی دارید؟
در حال حاضر وضعیت استقبال خانوادهها از تئاتر خیلی بهتر شده و این فرهنگسازی دارد انجام. برای خانوادهها دسترسی به تئاتر باید آسان باشد تا استقبال بیشتری صورت گیرد در تئاتر برنامهریزی و مدیریت باید بسیار دقیق باشد و فعالیتهای آن ثابت و مستمر باشد چرا که در این صورت خانوادهای در سال اول ۶ بار در تئاتر شرکت کند و در سال دوم ۱۰ بار شرکت خواهد کرد. وظیفه مسئولین فرهنگی حمایت از تئاتر میباشد و قطعا باید حمایت و هدایت شود و مناطق محروم نیز مورد توجه قرار گیرد.
خاطره از زمان کودکی خودتان و تئاتر بیان کنید:
در بدو رفتن به مدرسه، به کانون پرورش فکری کودکان نیز میرفتم و در جشنوارههای آن زمان شرکت داشتم و در اوایل انقلاب تئاترهای محلی اجرا میکردیم و بسیار تاثیرات مثبتی داشت و کانون فعالیتهایش در طول سال بود و همچنین در سال ۶۷ کارهای عروسکی انجام می دادیم که با شور و اشتیاق فراوانی همراه بود. دوران حضور در کانون و انجام کارهای هنری برایم پر از خاطره است.