حالا، به همت مرکز تئاتر کانون پرورش فکری برنامه‌هایی در دست اجراست که قرار است این دو را به هم پیوند بزند و نتیجه‌اش طرحی است به نام «کتاب– تئاتر» که زمزمه‌های آغازش از اواخر سال گذشته بلند شد و این روزها آن‌طور که محمدرضا کریمی صارمی مدیر مرکز تئاتر کانون پرورش فکری خبر می‌دهد، 5 اثر نمایشی در حال تولید در قالب این طرح است.
کریمی صارمی در مورد آغاز و نقطه‌ی عطف این پروژه گفت: وقتی در مدیریت مرکز سینمایی هم بودم طرح «کتاب-فیلم» را اجرا کردیم و بیش از 50 فیلم‌نامه‌ی خوب و موفق در همین راستا تولید شد که جریان خوبی را چه در داخل و چه در خارج ایجاد کردند. وقتی به مرکز تئاتر کانون هم آمدم، احساس کردم که جای چنین طرح یا به اصطلاح «کتاب–تئاتر»هایی در این‌جا خالی است.
وی ادامه داد: در حال حاضر سه‌هزار جلد کتاب در کتاب‌خانه‌های کانون پرورش فکری وجود دارد که می‌شود از میان‌شان نمایش‌نامه‌های بسیار خوبی تولید کرد. پس چرا از چنین ظرفیتی استفاده نکنیم؟ به خاطر وجود همین ظرفیت بود که طرح کتاب–تئاتر پیشنهاد شد و خوش‌بختانه مورد استقبال هم قرار گرفته و در حال حاضر کارگردان‌ها در بخش‌های مختلف در حال تولید نمایش‌نامه‌های اقتباسی بر اساس آثاری هستند که در کتاب‌خانه‌های کانون وجود دارد.
وی در خصوص اهداف اجرای طرح کتاب–تئاتر در کانون توضیح داد: اولا با استفاده از نمایش‌نامه‌هایی که در قالب این طرح تولید می‌شود می‌توانیم تریلی سیار کانون را که امسال قرار است به سراسر ایران سفر کند، تغذیه کنیم. همچنین به دنبال سلامت موضوعی تئاترهایی هم که مخاطب کودک و نوجوان دارد بودیم. یعنی می‌خواستیم نمایش‌نامه‌هایی تولید شود که سلامت موضوعی داشته باشد و همچنین بچه‌ها بتوانند با آن ارتباط خوبی برقرار کنند. بنابراین سراغ کتاب‌هایی رفتیم که در کتاب‌خانه‌های کانون با استقبال بهتری مواجه بوده‌اند و این ظرفیت را هم داشتند که به شکل نمایشی دربیایند. از طرف دیگر قطعا نمایش‌نامه‌ای که در این طرح تولید می‌شود می‌تواند در بحث تئاتر مدرسه هم به ما کمک کند.
صارمی در پاسخ به این سوال که این آثار بر چه اساسی انتخاب شده‌اند، گفت: در فاز اول طرح کتاب-تئاتر سراغ کتاب‌های کانون رفتیم و با بررسی‌هایی که کارشناسان انجام دادند، قرار شد از کتاب‌ها یا شخصیت‌های آثاری برای تولید نمایش‌نامه استفاده کنیم که ظرفیت تبدیل به ژانر نمایشی داشته باشند. چون واقعا بعضی از کتاب‌ها علی‌رغم این‌که کتاب‌های خوب و پرمخاطبی هم هستند ولی امکان ارایه شدن به صورت نمایش‌نامه را ندارند و باید در کتاب‌خانه‌ها در دسترس کودکان و نوجوانان باشند. البته در فاز بعدی هدف‌مان این است که سراغ کتاب‌هایی که در خارج از کانون تولید شده‌اند نیز برویم، منوط به این‌که ناشر و مولف این مجوز را برای تولید نمایش‌نامه از روی اثرشان به ما بدهند.
وی افزود: در حال حاضر تولید 5 کتاب تئاتر در دست اجراست که قرار است این نمایش‌نامه‌ها تا تاریخ 25 شهریورماه آماده‌ی ارایه شده باشند و بعد از انجام بازبینی‌های لازم برای این‌که ببینیم کار از نظر محتوایی مناسب مخاطب کودک و نوجوان هست یا نه، قراردادهای لازم برای تولید این نمایش‌ها بسته خواهد شد.
وی این نوید را نیز داد که این آثار نمایشی در صورت تایید شورای انتشارات کانون در قالب کتاب نیز منتشر خواهند شد. به گفته‌ی وی ماه محرم و صفر امسال قرار است یک اثر مناسبتی با حال و هوای عاشورایی در فاز اول این طرح روی صحنه برود و این امیدواری وجود دارد که همزمان با تولید اثر نمایشی، نمایش‌نامه‌ی کار نیز در قالب کتاب و در همان تاریخ آماده‌ی عرضه به مخطبان شود.
«آهو و پرنده»، «کلوچه‌های خدایی»، «دن کیشوت و ماجرای شیران»، «سکه‌ی طلا» و «اسب سفید و دره‌ِ سبز» عنوان 5 کتاب-تئاتری است که در حال حاضر در دست تولید است. در زمستان سال گذشته همزمان با برگزاری هفدهمین جشنواره‌ی کتاب کودک و نوجوان، اولین کتاب-تئاتر با نام «ماهی رنگین‌کمان» بر اساس کتاب «ماهی رنگین‌کمان» و «غار هیولاهای دریا» نوشته‌ی مارکوس فیستر به نمایش‌نامه تبدیل شده و با کارگردانی احمد تیموری در سالن آسمان مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری خیابان تهران روی صحنه رفته بود.
کانون تئاتر را به مدرسه می‌برد
تا سال گذشته دانش‌آموزهای ابتدایی و راهنمایی که به مدرسه می‌رفتند برای درس خواندن قرار بود سر کلاس درس بنشینند و با معلمی طرف باشند که بر اساس متدهای کلاسیک آموزشی به آن‌ها درس بدهد. حالا شاید این وسط معلمی خلاقیتی هم نشان می‌داد و ابزار کارش را کمی متفاوت می‌کرد ولی قطعا «درس خواندن با تئاتر» آرزویی بود که این روزها کانون درصدد است که برای بچه‌های دهه‌ی 80 آن را برآورده کند. دانش‌آموزانی که امسال از اول مهر به مدرسه می‌روند شاهد ورود گروه‌های تئاتری به مدارس‌شان خواهند بود تا فارسی و علوم و اجتماعی و تاریخ و هنر و حتی حساب و کتاب و جدول ضرب و... را در قالب نمایش ببینند و بیاموزند.
صارمی با اشاره به این‌که طرح «تئاتر-مدرسه» از ابتدای سال تحصیلی جدید کلید می‌خورد و مدارسی هستند که قرار است از اول مهر میزبان گروه‌های نمایشی کانون شوند، گفت: ما در این حوزه با خلاء‌های زیادی مواجه بودیم. از یک طرف گروه‌های تئاتری هستند که می‌توانند در مدارس به اجرا بپردازند و ظرفیت‌شان نادیده گرفته شده و از طرف دیگر مدیرانی هم هستند که نگران ادبیات نمایش‌هایی هستند که قرار است دانش‌آموزشان آن را ببیند و بشنود. این نکته را هم باید در نظر بگیریم که بچه‌ها با تئاتر به دلیل همین حالت رودررویی که دارد، خیلی خوب ارتباط برقرار می‌کنند و بر همین اساس بود که طرح تئاتر-مدرسه را ارایه کردیم.
مدیر مرکز تئاتر کانون پرورش فکری افزود: در طرح تئاتر-مدرسه به دنبال ایجاد تنوع در مراکز تعلیم و تربیت بودیم. تئاتر ابزار بسیار خوبی برای تفهیم بهتر سرفصل‌های درسی‌ای است که بچه‌ها با آن‌ها مشکل دارند و می‌شود از ظرفیت تئاتر در این حوزه به خوبی استفاده کرد.
وی در پاسخ به این سوال که موضوعات نمایشی بر چه اساسی انتخاب شده، گفت: قرار یا هماهنگی خاصی با وزارت آموزش و پرورش در این راستا نداشته‌ایم، ولی کارشناسان آموزشی کلیدواژه‌هایی را در اختیارمان گذاشته‌اند و کتاب‌های درسی هم به دست کارگردان‌ها رسیده تا خودشان از نزدیک آن‌ها را مطالعه کرده و با موضوعات و محورها آشنا شوند.
او ادامه داد: در حال حاضر 15 نمایش در قالب طرح تئاتر-مدرسه در حال تولید است که باید تا 20 مردادماه آماده‌ی اجرای اولیه باشند. از 20 تا 25 مرداد بازبینی‌ها انجام شده و هر گروه نمایش، ده روز وقت دارد تا برای اجرای اولیه‌ی کار آماده شود و امیدواریم که همه‌ی این آثار تا 20 شهریورماه آماده باشند. البته به شرط این‌که امکانات بیش‌تری در اختیارمان قرار گیرد می‌توانیم تا پایان سال 50 نمایش از این مجموعه را آماده‌ی اجرا کنیم.
یکی از ایرادهایی که به نمایش‌های کودکان وارد می‌شود، طول زمانی نامتناسب آن‌ها است؛ کریمی صارمی در همین حال گفت: هرکدام از این نمایش‌ها 20 تا 30 دقیقه زمان می‌برد و قرار است در قالب گروه‌های 3 تا 6 نفره اجرا شوند. با این طرح از یک طرف خیال اولیای مدرسه از سلامت ادبیات نمایشی که دانش‌آموزان با آن مواجه اند راحت می‌شود و از طرف دیگر امیدواریم که بتوانیم دی‌وی‌دی این نمایش‌ها را نیز برای بچه‌های مناطق محروم که امکان دیدن این تئاترها را از نزدیک ندارند، آماده کنیم و البته که بحث حمایت از کارگران‌ها و گروه‌های تئاتری هم از جمله اهداف این طرح مد نظرمان بوده است.
انسان و کامپیوتر از فارسی پنجم، تاریخ هنر از سال چهارم، کلوچه‌ی بیچاره از فارسی پنجم، حکایت‌های ایرانی از فارسی دوم، انتظار از فارسی پنجم، خدا با ما حرف می‌زند از فارسی چهارم، قدم یازدهم از فارسی چهارم، ستاره‌ی آسمان از نجوم چهارم و پنجم، آهو و پرنده، طوطی و بازرگان و انسان نخستین و تمدن اجتماعی و... از جمله درس‌هایی هستند که دستمایه‌ی 15 اثر اولیه‌ی طرح «تئاتر-مدرسه» قرار دارند.
تریلی سیار، در جاده‌های ایران
یکی دیگر از برنامه‌های مرکز تئاتر کانون پرورش فکری در ماه اخیر، آغاز دور تابستانه‌ی سفرهای تریلی سیار کانون است که تفاوت عمده ای با سفرهای قبلی‌اش دارد: چون این بار قرار نیست فقط میهمان یک شهر یا استان خاص شود بل‌که تا پایان سال به تک‌تک استان‌های ایران سر خواهد زد تا برای بچه‌ها نمایش اجرا کند.
کریمی صارمی در این زمینه هم گفت که برنامه‌های فصل بهار تریلی سیار کانون بعد از اجرا در خراسان رضوی و جنوبی، کرمان، یزد، فارس و اصفهان به پایان رسیده و از 20 تیرماه برنامه‌های تابستانی و حضور در 7 استان دیگر آغاز خواهد شد و با توجه به این‌که در سفر بهاره‌ی تریلی به دلیل بارندگی شدید و سیل نتوانستیم استان گلستان را تحت پوشش قرار دهیم، در سفر تابستانی تریلی به این استان نیز خواهد رفت.
امسال هرچه به پایان تابستان نزدیک‌تر می‌شویم، باید منتظر اخبار تازه‌تری از این مرکز باشیم.
گزارش از مستانه تابش
