رضا موزونی در گفتوگو با ادارهکل روابط عمومی و امور بینالملل کانون گفت: قصهگویی به عنوان یک واسطهی تربیتی در مسیر روزگار توانسته است نقش خود را در انتقال مفاهیم تربیتی ایفا کند و در روزگار جدید هم توانسته است محبوب دنیای کودکان باشد.
مدیرکل کانون کرمانشاه افزود: به اعتقاد من قصهگویی در ایران هنوز جایگاه جدی و کلیدی خود را پیدا نکرده و آنگونه که شایسته است به آن پرداخته نشده، گرچه گاهی در برخی از مهدهای کودک و فرهنگسراها هم قصهگویی صورت میگیرد اما به جرأت میتوان گفت که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به کمک مربیان توانمند خود، چراغ قصهگویی را در ایران روشن نگه داشته است.
وی یادآور شد: کانون سالهاست در حوزه چاپ کتابهای قصه برای کودکان گامهای خوبی برداشته و در این فرآیند در طول نیم قرن فعالیت کتابخانهها و مراکز فرهنگی و هنری خود، همواره بر این موضوع تاکید داشته است.
داور هجدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی ادامه داد: قصهگویی یکی از فعالیتهای پایه و کلیدی کانون است که هر سال جشنوارهای را که برآیندی از یک فرآیند پیوسته در کتابخانههاست برگزار میکند و به راستی که ایران میتواند به پشتوانهی تاریخ و فرهنگ خود به عنوان پایگاه اصلی قصهگویی باشد.
موزونی در مورد معیارهای داوری در این دوره اظهار داشت: معیارهای اصلی تغییری نکرده است اما آنچه اهمیت دارد این است که قصهگوها باید به طور ذاتی قصهگو باشند و این فعالیت را دوست داشته باشند، با قصههایشان زندگی کنند و تنها برای جشنواره قصه نگویند.
وی اضافه کرد: اگر کسی قصهگو نباشد و فقط بهعنوان اینکه فعالیتی انجام داده باشد قصهای بگوید، حتی اگر تمام معیارها را هم رعایت کند؛ قصهاش به دل بچهها نمینشیند و بر همین اساس است که مادر بزرگ یا پدر بزرگی که ممکن است از هیچ کدام از اصول قصهگویی آگاهی نداشته باشند قصهشان دلنشین است.
قصهگوی برگزیده دورههای پیش جشنواره در ادامه خاطرنشان کرد: در هر حال اگر بخواهیم در این حوزه سخن بگوییم یکی از اصلیترین معیارهای قصهگویی انتخاب قصه و استفاده به موقع از زبان بدن، لحن، تعلیق، صدا، چشم و هماهنگی این اعضا با واژهها و بار عاطفی جملههاست.
وی در مورد آثار این دوره نیز گفت: مربیان کانون با اصول و شیوههای قصهگویی آشنایی بیشتری دارند و توجه خاصی به پیام قصهها دارند اما قصهگویان آزاد معمولا در انتخاب قصهها مشکل دارند و بیشتر آنها در آخر به نتیجهگیری مستقیم میپردازند و در مجموع ورود و پایانبندی موفقی ندارند.
موزونی همچنین در مورد ارزیابی خود از روند برگزاری جشنواره یادآور شد: من از دومین جشنواره قصهگویی، خودم به عنوان قصهگو حضور داشتهام و اتفاقاً برگزیدهی جشنواره دوره دوم و نیز سوم بودهام، چندین دوره نیز میزبان جشنوارههای منطقهای و در جشنواره هفدهم در سال 1393 میزبان و دبیر اجرایی مرحله نهایی آن بودم.
وی با اشاره به روند رو بهرشد جشنواره افزود: در بحث اجرایی اوایل کار محدود و تنها در سطح مربیان کانون قصهها بدون ابزار اجرا میشد اما به تدریج بخش قصهگویی با ابزار هم به آن اضافه شد، قصهگویان بخش آزاد و غیر کانونی به جشنواره راه یافتند و با استقبال خوب افکار عمومی و افزایش رغبت مربیان روبهرو بودیم و این رشد موجب شد تا جشنواره در سطح بینالمللی برگزار شود به گونهای که امروز شاهدیم کشورهای زیادی متقاضی شرکت در این رویداد فرهنگی هستند.
داور این دورهی جشنواره، حضور قصهگویان جشنواره رضوی، برپایی یلدای قصهگویی، مشارکت پدربزرگها و مادربزرگهای قصهگو و از همه مهمتر ورود بخش پژوهش و برپایی کارگاههای آموزشی در این دوره را نشان از روند رو به رشد این جشنواره عنوان کرد.
مدیرکل کانون کرمانشاه در مورد دسترسی قصهگویان به منابع مورد نیاز خاطرنشان کرد: در زمینه منابع چاپی خوشبختانه کتابهای زیادی در مراکز فرهنگیهنری کانون وجود دارد همچنین ادبیات کلاسیک ایران که سرشار قصهها و حماسههاست و نیز فرهنگ عامه ایران در هر استانی با رنگ و شکل و طعم خاص خود میتواند منابع خوبی برای قصهگویان باشد.
وی در ادامه تصریح کرد در سالهای اخیر انتشارات کانون، قصههای محلی ایران در هر استان را طی یک پروژهی چند ساله شناسایی و جمعآوری کرد که مربیان آنها را بازگو کردند و پس از ویرایش و بازنویسی به صورت دو زبانه در مجلدهایی تولید و به کتابخانهها ارسال شده است.
موزونی با بیان اینکه مطالعه نشریههایی مانند پژوهشنامهی کانون و یا ماهنامههای ادبیات کودک دانشگاه شیراز که نقدها و مقالههای خوب و قابل تاملی دارد، به علاقهمندان در این حوزه بسیار کمک میکند، افزود: گرچه دسترسی به فرهنگ کاملی از قصههای ایران کاری دشوار است اما در سالهای اخیر کانون حرکتهایی را در این حوزه آغاز کرده است ضمن اینکه چاپ کتابهایی چون «قصهی ما مثل شد» از آقای محمد میرکیانی - که در تلویزیون انیمیشنهای آن پخش میشود - را نباید دور از نگاه داشت.
وی در مورد چگونگی بهرهگیری از فنآوریهای نوین در قصهگویی نیز ابراز داشت اینکه ما تلاش کنیم تبلت و رایانه را از بچهها بگیریم، تلاش بیهودهای است چرا که آشنایی با رایانه و تبلت نیاز دنیای امروز بچههاست و حذف آن هم امکان ندارد. موزونی ادامه داد: ما میتوانیم از ظرفیتهای این فضا استفاده کنیم و فرصتسازی کنیم، یکی از این راهها تولید قصههای صوتی کوتاه و پویانماییهای خوب بر اساس قصهها است.
به گفته موزونی «گرچه امروز خانوادهها هم به این نتیجه رسیدهاند که تبلت و رایانه با تمام جذابیتهایش چه آسیبهایی میتواند داشته باشد، اما ترویج قصهگویی به ویژه قصههایی نزدیک به فضای ذهنی کودکان میتواند رغبت آنها به این حوزه را افزایش دهد.»
وی با اشاره به لذتبخشی به عنوان عنصر اصلی در قصهگوییها گفت: باید تلاش کنیم در فضاهای آموزشی و در کلاسهای درس، زنگ قصهگویی داشته باشیم و حتی فضایی ایجاد کنیم که خود بچهها قصه بگویند.
داور جشنواره هجدهم در مورد انتخاب قصهها گفت: به اعتقاد من قصه، قصه است. نباید میان قصههای کهن و نو مرز مشخص کنیم چرا که قصههای کهن به ویژه متلها بار عاطفی، فراز و فرود و هیجان دارند همه چیز به اندازه مطرح میشود و حتی به عشق، نگاهی متعادل دارد.
وی با بیان اینکه قصههای کهن دریچههای آشنایی کودکان با هویت مردم ایران در گذشتههای دور است، یادآور شد: قصههای جدید هم - به شرطی که پیام انسانی در خود داشته باشد - خوب است اما قابلیت روایی شدن آن به سلیقهی قصهگو هم بستگی دارد.
برگزیده دورههای پیش جشنواره قصهگویی در پایان با بیان اینکه برای برگزاری جشنواره رنجهای زیادی به دوش عوامل اجرایی است اظهار داشت: جشنواره قصهگویی کانون قصهای است دوست داشتنی با پایانی که خود، آغاز قصهی دیگری است و قهرمانانش مربیان، کارشناسان و کسانی هستند که در نقش خود در قصه محو میشوند، برایشان آرزوی توفیق داریم.
هجدهمین جشنواره بینالمللی قصهگویی از 27 تا 30 بهمن در مرکز آفرینشهای فرهنگیهنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار میشود.