به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، روز بیستم تیر 1395 مرکز آفرینشهای فرهنگی هنری کانون تهران شاهد حضور جمعیت انبوهی از علاقهمندان به هنر سینما و دست اندرکاران و یاران قدیمی این هنرمند برجسته ایرانی بود تا آیین بدرقه - بنابه خواسته او - در کانون برگزار شود.
کیارستمی کارگردان شاخص و جهانی سینمای ایران کار فیلمسازی خود را از سال 1349 در کانون و در نخستین سالهای تاسیس این نهاد فرهنگی آغاز کرد و خلق دهها عنوان اثر برجسته و شاخص سینمایی اعم از فیلمهای کوتاه و بلند در این سالها به سینمای کانون و ایران در سطح جهان اعتبار بخشید.
کیارستمی در عین حال به روایت برخی از یاران قدیمی و مسوولان کانون برای ساخت فیلم دیگری در کانون اظهار تمایل کرده بود که بیماری به او مهلت نداد و روز 15 تیر در پاریس جان به جان آفرین تسلیم کرد.
در این میان مراسم بدرقه این هنرمند شهیر ایرانی حدود ساعت 8:30 صبح در ضلع شمالی مرکز آفرینشهای فرهنگیهنری کانون در خیابان حجاب تهران در حالی آغاز شد که جمعیت انبوهی در حیاط این مجموعه و برخی نیز در بیرون از محوطه از طریق نمایشگرهای بزرگ شاهد برگزاری مراسم بودند.
کیارستمی یعنی هنر متعالی ایران
پرویز پرستویی بازیگر نامآشنای سینمای ایران به عنوان مجری این مراسم ابتدا در جایگاه قرار گرفت و از حاضران خواست به احترام کیارستمی و شادی روح او نظم مراسم را رعایت کنند.
او بارها در خلال برگزاری این آیین به تجلیل از کارگردان فقید سینمای ایران پرداخت و گفت: امروز گردهم آمدهایم تا عزیزی را بدرقه کنیم که سالهای سال تلاش کرد و برای ما خاطراتی را به جا گذارد. هنرمندی که نزدیک به نیم قرن تلاش او، خلق آثاری است که میراث فرهنگی جهان ایرانی است. او تنها یک فیلمساز و شاعر نیست یک تصویرگر و عکاس نیست. او همه اینها هست اما فقط همه اینها نیست. کیارستمی یعنی هنر متعالی سرزمین پهناور ایران.
طراحی الفبای تازه در سینمای جهان
دومین سخنران این مراسم ابراهیم حقیقی گرافیست و طراح، حرف زدن دربارهی دوستی را که 45 سال از همکاری و دوستی عمیقش با او میگذرد، بسیار سخت دانست و تصریح کرد: کیارستمی به ما آموخت که فیلم میتواند پر از مهر و دوستی باشد و قلبهای تمام جهان را به هم پیوند دهد. کیارستمی الفبای تازهای برای سینمای جهان طراحی کرد. اشخاصی مانند او افرادی استثنایی هستند که هنر را تکان میدهند.
مرد فعالی که خودش را کامل نشناخت
سیفالله صمدیان عکاس و مستندساز هم با بیان اینکه نمیخواهد صندوق خاطرات سه دهه دوستی خود با کیارستمی را باز کند اما به پخش یک فایل تصویری از این کارگردان طی روزهای گذشته در فضای مجازی و برداشتهای صورت گرفته از این سخنان واکنش نشان داد و گفت: در این فیلم از او میپرسند کدام اثر خود را بیشتر دوست داری که بیشتر بدرخشد؟ و او بدون هیچ تعارفی بیان کرد؛ «میخواهم خودم زندگی را ادامه دهم.»
وی افزود: معتقدم کیارستمی هم، خودش را کامل نشناخت. او مرد بسیار فعالی بود و در 24 ساعت روز 20 ساعت کار میکرد و 4 ساعت باقیمانده را به کارهای خود فکر میکرد.
صمدیان به بیان خاطرهای از ملاقات با «ژیل ژاکوب» در آخرین روزهای مدیریتش بر جشنواره کن اشاره و از او نقل قول کرد: «سینمای ایران یک معدن است و خون سینما در رگ سینماگران آن جاری است. اگر از من بپرسند چه آرزویی داری میگویم میخواهم دوباره سر کلاس آموزش سینما بروم و استادم عباس کیارستمی باشد.»
خلق سینمایی که پیش از او وجود نداشت
آیین بدرقه عباس کیارستمی در کانون با پخش فیلمی از پیام آیدین آغداشلو نقاش سرشناس ایرانی ادامه یافت و او در این فیلم با بیان اینکه عمر کیارستمی یک عمر ساده نبود همانطور که او یک هنرمند عادی نبود. به دو وجه تاثیرگذاری این سینماگر شاخص اشاره کرد.
به اعتقاد وی وجه نخست این تاثیرگذاری جنبهی شخصی فعالیت یک هنرمند در عرصه سینما بود اما وجه دیگر آن این است که کیارستمی نوعی از سینما را ساخت که پیش از او وجود نداشت. جهان سینمای او تبدیل به یک سینمای جدید شد. کیارستمی نه بیرونی ماند و نه دور دست بود و بر سینمای جهان تاثیر گذاشت.
آغداشلو ادامه داد: نمیتوان آثار او را بدون نگاه به همه جنبههای هنری وی نگاه کرد. میراث کیارستمی گرانبهاست و کمتر هنرمندی است که در روزهای آخر عمر خود اینقدر راضی باشد.
این هنرمند تصریح کرد: کیارستمی حق دارد بگوید که کارش را انجام داده است چراکه آمده بود کارش را در این دنیا انجام دهد. او در لحظات آخر زندگی خوشحال بود چون حاصل عمل و زندگی او تا مدتها باقی خواهد ماند و ادامه دارد.
فروزش: کیارستمی بر سینمای جهان تاثیر گذاشت
ابراهیم فروزش کارگردان سینما و مدیر امور سینمایی کانون در سالهای دور نیز غم و اندوه از دست دادن کیارستمی را طاقت فرسا دانست و گفت: عزیزی را از دست دادهایم که نبودنش جبرانناپدیر است. او یکی از پایهگذاران مرکز سینمایی کانون پرورش فکری بود و بدعتگذار سینمایی بود که بازیگرانش مردم کوچه و خیابان بودند.
فروزش افزود: کیارستمی بر سینمای دنیا تاثیر گذاشت و مولفی شناخته شده در جهان است و در فهرست 10 سینماگر دنیا قرار گرفت. درگذشت او ضایعهای برای سینما است و او افتخار سینمای ایران است.
اصغر فرهادی: کیارستمی جهان را زیبا میدید
اصغر فرهادی نیز در این مراسم و از طرف خانواده سینما این روزهای تلخ را تسلیت گفت و از این که امروز چنین جمعیتی برای این سینماگر بزرگ آمدهاند، قدردانی کرد.
سخنان این کارگردان سینمای ایران خطاب به کیارستمی بیان شد و او گفت: آقای کیارستمی باورم نمیشود امروز در این جمع ایستادهام تا در مقابل سفر بی بازگشتتان این جملات را به زبان بیاورم و شما را بدرقه کنم. این روزها درباره شما بسیار گفتهاند و گفتهایم. اما من اینجا ایستادهام تا صمیمانه از شما سپاسگزاری کنم. از شما سپاسگزارم که نام این سرزمین را در جهان به نامی دلنشین و با احترام تبدیل کردید.
فرهادی ادامه داد: از شما سپاسگزارم که با همه سنگاندازیهای سیاستمدارانه و نادیدهگرفتنها، دل از این سرزمین نبریدید و از شما سپاسگزارم که راه ناهموار و سنگلاخ سینمای این مرز و بوم را برای حضور در خارج از ایران هموار کردید که اگر امروز اشتیاقی برای دیدن فیلمهای ایرانی است برای تلاش شما بوده است.
کارگردان فیلم فروشنده در پایان افزود: سپاسگزارم نه به این خاطر که زیباییهای جهان را دیدید بلکه به این دلیل که جهان را زیبا میدیدید. از شما خواهش میکنم که پیغام ما را برسانید که تو اگر در تپش باد خدا را دیدی همت کن و بگو ماهیها حوضشان بیآب است.
ایوبی: سوگوار آیینهایم
حجتالله ایوبی رییس سازمان سینمایی نیز در این آیین یادآور شد: عباس کیارستمی به ظاهر میرود اما این تماشا پایان نمیپذیرد. کیارستمی نام ایران را در جهان و درسینمای جهانی طنینانداز کرد.
وی ادامه داد: «کیارستمی مرد آرام فرهنگ و هنر و همه چشم بود. او مردی از سرزمین خورشید بود. او به تماشا خواند انسان را و شمسگونه فریاد زد و چشمها و اندیشهها را روشن کرد.
این مسوول ادامه داد: ما امروز سوگوار آینه هستیم آینهای که جام جهاننمای ما شد. چشمهایی که او را ندیدند و گوشهایی که او را نشنیدند.
ایوبی ادامه داد: در پایان به خانواده «عباس کیارستمی» مبارک باد میگویم چرا که کیارستمی به آرزویش یعنی جاودانگی رسید.
داریوش شایگان: عباس دنیا را از درون خود میدید
داریوش شایگان نویسنده و فیلسوف مشهور ایرانی سخنران دیگر این آیین بود که با اشاره به همصحبتی دوهفتهای اش در ایتالیا با کیارستمی عنوان کرد: در این مدت فهمیدم آن کسی که باید شنونده باشد من هستم و باید از او بیاموزم از کسی که فرزند اصیل و خلف این آب و خاک بود و برای یاد گرفتن نیازی به انباشته اطلاعات نداشت. این رفتار او من را یاد لئوناردو داوینچی میانداخت که میگفت نیازی به خواندن نداشت. عباس دنیا را از درون خود میدید و با ابزار تجربه اسرار طبیعت را کشف میکرد.
وی افزود: عباس چیزها را نمیدید بلکه آنها را رادیوگرافی میکرد و به دنبال جوهره حقیقت بود. تمام شخصیت فیلمهای او دنبال سیر و سلوک و حرکت بودند. تاثیر عجیب عباس در جهان به دلیل حساسیت شاعرانهاش بود. یکی دیگر از صفات او فروتنی بود. او بار گران این شهرت را تحمل کرد و هرگز خود را در دام این نام قرار نداد.
مسعود کیمیایی: نام کیارستمی به بلندای تاریخ باقی میماند
مسعود کیمیایی که بهشدت از درگذشت دوست و همکار قدیمیاش متاثر بود در سخنان کوتاهی گفت: وسعت وجودی عباس کیارستمی آنقدر است که نمیتوان درباره آن بهطور کامل حرف زد. معتقدم نور خداوندی در هنرمندان است و این نور در بین هنرمندان مظلوم بیشتر است. کیارستمی آنقدر ماندگار است که نام او به بلندای تاریخ باقی میماند.
احمد کیارستمی: از برنامهریزی کانون سپاسگزاریم
احمد پسر عباس کیارستمی نیز، به نمایندگی از سوی خانوادهاش گفت: از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای برنامهریزی خوبی که انجام دادند و از خانه سینما تشکر میکنم. کانون شرایطی پیش آورد که من از وجود پدری مانند کیارستمی بیشتر استفاده کنم و با هنر وی مواجه شوم. از برادرم بهمن نیز تشکر میکنم که این چند ماه تلاش بسیاری کرد.
جمعی از نمایندگان مجلس از جمله محمدرضا عارف و مصطفی کواکبیان و حسین فریدون نیز به نمایندگی از سوی رییس جمهوری در این مراسم حضور داشتند.
ادامه این آیین قرائت نماز بر پیکر عباس کیارستمی به امامت حجتالاسلام سیدمحمود دعایی بود و پس از آن، پیکر این هنرمند فقید برای خاکسپاری به لواسان منتقل شد.
حضور پرشمار چهرههای مطرح فرهنگیهنری و سینمایی از ویژگیهای این آیین بود از دیگر چهرههای که در این مراسم حضور داشتند میتوان به رخشان بنیاعتماد، علی رفیعی، حسین پاکدل، عاطفه رضوی، حسن پورشیرازی، حبیب رضایی، باران کوثری، رخشان بنی اعتماد، مازیار میری، امیرحسین علم الهدی، محمدرضا مویینی، جهانگیر کوثری، مریلا زارعی، ابراهیم مختاری، همایون اسعدیان، بهمن فرمان آرا، جواد مجابی، بیتا فرهی، رویا نونهالی، نیکی کریمی، اصغر فرهادی، داریوش فرهنگ، محمدرضا کریمی صارمی، شهرام مکری، لیلی گلستان، سیف الله صمدیان، علیرضا تابش، علیرضا رضاداد، فرهاد توحیدی، منوچهر شاهسواری، علیاکبر صادقی، احمد مسجدجامعی و علیرضا حاجیانزاده مدیرعامل فعلی و محسن چینیفروشان مدیرعامل اسبق کانون اشاره کرد.