به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، چهره‌های شاخص و مطرح عرصه نمایش عروسکی کشور در این دوکارگاه تلاش کردند بخشی از تجربه‌های هنری خود را به نوجوانان شرکت‌کننده در جشنواره منتقل کنند و البته بر لزوم ارایه آموزش‌های تخصصی به این نوجوانان تاکید کردند.
در کارگاه نخست که رضا قمرزاده معاون فرهنگی کانون و رییس جشنواره و حسین‌علیجانی دبیر جشنواره نیز حضور داشتند مریم سعادت، حسن دادشکر و زهرا صبری سه عضو گروه داوری جشنواره و از پیش‌کسوتان عرصه نمایش عروسکی با بچه‌ها به گفت‌و‌گو پرداختند و به سوال‌های آنان پاسخ دادند.
علاقه در کنار استعداد، شرط بازیگری
بر همین اساس مریم سعادت در پاسخ به پرسشی مبنی بر استفاده از موسیقی در چه بخشی از نمایش توضیح داد: موسیقی مانند دیالوگ، دکور و عروسک است و هرجا که احساس می‌کنید که نمایش نیاز به موسیقی دارد از آن استفاده کنید نه فقط به دلیل قشنگ بودن آن.
او که با ایفای نقش در سریال قصه‌های تابه‌تا به چهره محبوبی در بین نوجوانان تبدیل شده است به سوال یک نوجوان دربارهی علاقه به بازیگری پاسخ داد و گفت: همه دوست دارند بازیگر شوند اما تنها علاقه کافی نیست پیگیری و استعداد هم لازم است. من خیلی به این حرف اعتقاد ندارم که کسی بگوید من بازیگری را آموختم بچه‌ها اگر به این کار علاقه داشته باشند علاوه بر آموزش و تحصیل در آموزشگاه‌های معتبر باید از استعداد هم برخوردار باشند.
زهرا صبری کارگردان نمایش‌های عروسکی نیز در این نشست به یکی از مربیان کانون گفت: در جشنواره تنها به امتیاز آوردن و برنده شدن فکر نکنند بلکه انتخاب یک متن و اجرای یک نمایش خوب اهمیت بیشتری دارد و البته نگاه یک کارگردان می‌تواند به پختگی متن کمک کند.
نمایش‌های عروسکی تلویزیون، تکراری و بدون خلاقیت
بر اساس این گزارش حسن دادشکر دیگر عضو گروه داوری جشنواره نیز بخش بیشتری از این نشست را به خود اختصاص داد و در پاسخ به همان سوال چگونگی استفاده از موسیقی در نمایش عروسکی، به انتقاد از برنامه‌های نمایشی تلویزیون و نمایش‌های فرهنگ‌سراها پرداخت.
او افزود: برخلاف آن‌چه که در این برنامه‌ها و نمایش‌ها به یک عادت تبدیل شده است که می‌گویند «دست،دست» موسیقی باید دراماتیک باشد و به پیشبرد درام کمک کند. پس از پایان یک نمایش در فرهنگسرای شهرداری از مادر یک بچه پرسیدم نمایش چه طور بود؟ گفت خوب. پرسیدم یعنی چه؟ گفت شاد بود این یعنی موسیقی بازاری سوار بر کار شده است.
به اعتقاد وی موسیقی باید کلام و روابط بین شخصیت‌ها در این گونه از نمایش تقویت کند چرا که در نمایش عروسکی می‌توان با موسیقی، حرکت عروسک را تشدید کرد.
این کارگردان شاخص نمایش‌های عروسکی در انتقاد از برنامه‌های تلویزیونی به بچه‌ها توصیه کرد که برای ساخت نمایش‌های عروسکی از تلویزیون الگو نگیرند چرا که بیشتر این برنامه‌ها تکراری است و هیچ خلاقیتی در آن وجود ندارد الگوی شما باید آثار فاخر باشد و از کپی‌کاری و صداسازی‌های مشابه مانند همان تقلید صدای مار رابین‌هود در بیشتر برنامه‌ها و نمایش‌ها خودداری کنید.
دادشکر دربارهی شیوه انتقال حس بازیگر به عروسک - که سوال یک دختر نوجوان عضو کانون بود - توضیح داد: عروسک باید مانند ما روی صحنه زندگی کند و هر حرکت آن بر اساس منطق نوشته شود. انتقال حس به عروسک مستلزم توجه به رابطه عمل و عکس‌العمل است و بازیگر باید معنای پشت نوشته را ابتدا به شخصیت و بعد به تماشاگر منتقل کند.
او همچنین دربارهی نحوه انتخاب مواد مناسب برای ساخت عروسک تاکید کرد: بارزترین خصلت عروسک نمایشی حرکت آن است و برای این کار باید طرح فنی داشته باشیم. به نظر من مهم نیست که از چه موادی استفاده می کنیم و برای آن قانونی وجود ندارد اما اگر شیوه‌های اجرای تئاتر و کارگردانی را بشناسید آن‌گاه عروسکی را که می‌خواهید به دست بگیرید متناسب با آن شیوه درست می کنید. برخی ابتدا عروسک را می‌سازند بعد در حرکت دادن آن دچار مشکل می‌شوند.
جشنواره‌ها برای کنار هم بودن است
در پایان همین نشست معاون فرهنگی کانون هم به اظهار نظر پرداخت و از نمایش عروسکی به عنوان ابزاری برای تربیت جامعه نام برد.
رضا قمرزاده با اشاره به درخواست نوجوانان برای به صحنه بردن نمایش‌های زنده در کانون خاطرنشان کرد: برای این که کار تئاتر در برنامه‌های کانون قرار بگیرد نیازمند ایجاد زیرساخت و بسترهای مناسب هستیم.
وی یادآور شد جشنواره‌ها برای کنار هم بودن است و نباید فراوانی آن باعث جشنواره‌زدگی شود این را باید مدیریت کنیم.
نمایش‌های کتاب‌خانه‌ای ساده‌انگاری نیست
دومین کارگاه آموزشی هفدهمین جشنواره نمایش عروسکی کانون را فرزاد زیدی‌نژاد کارشناس شاخص این عرصه و از هنرمندان و مربیان تخصصی نمایش عروسکی کانون استان لرستان اداره می‌کرد.
او در این کارگاه به بحث نمایش سایه‌ای، چیستی و چرایی آن پرداخت و به مربیان و نوجوانان شرکت‌کننده در جشنواره توضیح داد که نمایش سایه‌ای دنیای گسترده‌ای دارد و می‌توان از آن به خوبی در کانون استفاده کرد.
این کارگردان نمایش‌های عروسکی یادآور شد به برخی از دوستان وقتی می‌گوییم کار کتاب‌خانه‌ای، ساده‌انگاری را مدنظر قرار می‌دهند در حالی‌که این‌طور نیست یک کار خوب می‌تواند با امکاناتی که در اختیار ما و بچه‌هاست به‌خوبی در کتاب‌خانه انجام شود چرا که در کانون هم نیروی انسانی و هم فکر و خیلی امکانات دیگر وجود دارد.
زیدی‌نژاد با بیان این‌که برخی از شیوه سایه‌ای به عنوان اتاق تاریک نام می‌برند شیوه‌ای از اجرای این گونه از نمایش‌ها را به بچه‌ها آموزش داد که بدون تاریک کردن فضا و با نور معمولی کتاب‌خانه می‌توان نمایش را برای اعضا‌ی کانون اجرا کرد.
در این نشست شیوه ساخت عروسک با تلق‌های رنگی نیز به بچه‌ها آموزش داده شد و مدرس این نشست تصریح کرد: با امکانات بسیار ساده می‌توان کارهای بزرگی انجام داد و نمایش‌هایی را به روی صحنه برد که از دید دیگران ممکن است بسیار عجیب به نظر بیاید ولی برای ما ساده است چون پشت آن فکر قرار دارد.
در این کارگاه برای بچه‌ها عروسک رنگی ماه که سایه آن نیز سیاه هست با استفاده از مقوا و تلق‌های رنگی و در مدت زمان کوتاه ساخته شد.
در نهایت با استفاده از منبع نور خورشید که از پنجره می‌تابید نمایشی ساده اجرا شد و مدرس نشست به بچه ها گفت: با هر ابزاری می‌توانیم ایده را خلق کنیم به نظر من ما نباید در خدمت سیستم باشیم بلکه این سیستم است که در خدمت ما قرار می‌گیرد شما باید به این سمت حرکت کنید که هر چه در اطراف ماست یار ماست کافی است که آن را در جای مناسب استفاده کنیم و ما بدون اتاق تاریک نمایش سایه‌ای اجرا کردیم.
این کارشناس حوزه تئاتر عروسکی به پرسش‌های نوجوانان دربارهی چگونگی وصل کردن میله‌ها به شخصیت‌های سایه‌ای هم پاسخ داد و یادآور شد: در این زمینه با یک ابزار خیلی ساده مانند گیره یا یک دکمه فشاری می‌شود این کار را انجام داد.
او در ادامه این گیره را با یک مفتول سیمی و چسب کاغذی به عنوان موادی قابل دسترس در کتاب‌خانه‌های کانون، درست کرد.
هفدهمین جشنواره نمایش عروسکی کانون روزهای 6 تا 8 مهر 1395 به میزبانی کانون مازندران در ساری برگزار شد.
