به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، دکتر بهزاد دارابی به کاربردهای روان‌شناختی قصه و قصه‌گویی اشاره کرد و کاربرد آن را در زندگی کودکان شهری بسیار مهم خواند.
این مدرس دانشگاه سخنان خود را با پاسخ به نقش قصه در درمان اختلال‌های رفتاری اجتماعی آغاز کرد و گفت: «قطعاً قصه و قصه‌گویی در درمان این موارد موثر است. امروزه آموزش مهارتهای رفتاری آنقدر پررنگ شده‌اند که در قالب کتابهای مدرسه و دانشگاه مثل مهارتهای زندگی و مهارتهای فکری مورد توجه قرار گرفته‌اند. چیزهایی مثل ابراز وجود، توانایی نه گفتن و همدلی کردن قسمت اساسی این آموزش‌ها را در بر می‌گیرد و بسیاری از آنان در قالب داستان و نمایش‌نامه قرار می‌گیرند و به مخاطب عرضه می‌شوند.»
این کارشناس سخنان خود را معطوف به دایره‌ی سنی کودک و نوجوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «به طور مثال اختلال سلوک چیزی است که در کودکی شکل می‌گیرد و فرد، زورگویی و قطب اصلی بودن را تا ابد با خود یدک می‌کشد بنابر این باید این اختلال درمان شود و به مداخله‌ی زودهنگام نیازمند است اما در این جا داستان است که به کمک ما می‌آید. نگاهی داشته باشیم به داستان «عباس قلی خان»، «حسنی نگو بلا بگو» و در همین اواخر شخصیت‌های برنامه‌ی «کلاه قرمزی». در نسل مادربزرگ‌های ما هم کلمه‌ی «قمره وزیر» باب بود که از یک داستان گرفته شده بود. یا حتی قصه‌ی «حسین کرد شبستری» را به یاد بیاوریم.»
قصه عنصری است مداوم. دارابی سخنان خود را این‌طور ادامه می‌دهد: «پیش‌تر قصه‌گویی وجود داشت و این روزها اگر مادرها مهارت آن را نداشته باشند. قصه‌گوهای تلفنی وجود دارند. از منظر روان‌شناسی بسیاری از اختلال‌ها زمانی قابل درمان است که کودک خود را در نقش مقابل اختلال خود بگذارد و ایفای نقش کند. این بازی از طریق داستان که در نهایت به نمایش منجر می‌شود، امکان‌پذیر است.»
او با یادی از مرحوم نیرزاده اشاره‌ای به شیوه‌ی درست این نوع قصه‌گویی‌ها دارد: «وقتی از قصه صحبت می‌کنیم باید بدانیم که ضرب‌آهنگ و ماجرا سبب می‌شود که کودک گذشت زمان را متوجه نشود. مرحوم نیرزاده در شش نقش حاضر می‌شد و تغییر نقش‌ها تنها با جابجایی یک کلاه ممکن بود. او یک نکته‌ی مهم را می‌دانست. این‌که درس را در قالب قصه عرضه کند. به همین دلیل قصه‌ای که از آن سخن می‌گوییم و قرار است به کمک ما بیاید چارچوب‌هایی را هم داراست.»
دکتر دارابی در بخشی از سخنان خود به نقش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در پرورش این مهارت‌ها اشاره دارد: «بگذارید سخنانم را با اشاره به مساله‌ی تک فرزندی آغاز کنم. این بچه در خانه هم‌بازی ندارد و در مدرسه هم درگیر اجبارهای آموزشی است. پس مدرسه‌ها نگران آموزش‌اند و این وسط پرورش مغفول مانده است. پرورش به چه معناست؟ به معنای کشف چیزی که در کسی هست و پرورش آن.
او در ادامه گفت: کانون در این سال‌ها این نقش را خوب ایفا کرده. حالا این نهاد چطور می‌تواند کمک بیشتری به این افراد بکند؟ باید بدانیم که کودکی که از او سخن گفتیم مهارت همدلی را نیاموخته و درک خوبی از آن ندارد. پس باید نقشی را ایفا کند. در این میان جنسیت نیز مطرح نیست. یک پسر هم باید رفتارهای انسانی و لطیف را طی بازی بیاموزد. بچه‌ای که همدلی ندیده و ضمن تک فرزند بودن مادری کارمند هم دارد در معرض بازی‌های کامپیوتری‌ست که افرادی مافوق انسان در آن‌ها حضور دارند... در این جا نقش مهم کانون و جشنواره‌ی قصه‌گویی و اهداف آن مشهود می‌شود.»
دارابی به نقش آموزش مهارتهای اجتماعی توسط قصه نیز می‌پردازد: «ما به چیزی می‌گوییم مهارت که یادگرفتنی باشد. پس در این میان به چند عامل باید توجه داشته باشیم. نخست این‌که قرار است یادگرفتنی رخ بدهد. پس باید استادی وجود داشته باشد. تمرینی هم رخ بدهد و در این میان پای زمان هم وسط می‌آید. به نظر می‌رسد که در همین جا نقش قصه در این آموزش مشخص می‌شود. کودک همواره تلاش می‌کند شبیه قهرمان مثبت داستان شود. بنابراین بدیهی است که برای آموزش کنترل خشم، استقلال و... می‌توان از قصه‌ها بهره برد.»
او به یک اختلال که همواره توسط قصه درمان شده است اشاره می‌کند: «کنترل تکانه یکی از رفتارهایی است که مهارت آموزی در آن ضروری است. در این اختلال فرد صبر کمی دارد و جملات خود را با دلم نمی‌خواهد یا دلم می‌خواهد ادا می‌کند. او بلد نیست که بین خواستن و رسیدن باید زمان و مسافتی را تحمل کند. در نهایت او در کودکی به فست فود معتاد می‌شود و در نوجوانی سیگار را تجربه می‌کند قصه یکی از درمان‌های این مشکل است. او یاد می‌گیرد که به درون خود بگوید نه. وقتی شخصیت داستان ما به موقع می‌گوید نه؛ کودک نیز تلاش می‌کند شبیه او باشد.»
دکتر دارابی طی سال‌های اخیر تدریس به مربیان فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را برعهده داشته است و بخشی از مربیان قصه‌گو نیز از کلاس‌های وی بهره برده‌اند. قرار است نوزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی از 27 بهمن تا 1 اسفند در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون واقع در خیابان حجاب برگزار می‌شود.
