گزارش از تهمینه حدادی
کانون برای همه
شعار هفته‌ی ملی کودک سال 1396 «هر کودک نشانی خداست...» اعلام شده بود. این شعار که در شورای سیاست‌گذاری انتخاب و همراه با برنامه‌ها و محوریت‌های این هفته از سوی وزارت کشور به تمام نهادها و سازمان‌ها ابلاغ شد، محور روی‌کرد تمام اداره‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی در سراسر کشور قرار گرفت. با این حال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همچون سال‌های قبل محور برگزاری و پی‌گیری برنامه‌های این هفته بود و نمایشگاه این هفته همچون همیشه برنامه‌های متنوع زیادی را به اجرا در آورد. اگر رهگذری ناآشنا بودید و از کنار غرفه‌های نمایشگاه این هفته می‌گذشتید، حتما نمود همیشگی این شعار را در رفتار و برخورد مربیان کانون می‌دیدید. با ورود گروه‌های دانش‌آموزی حتما مربی‌ای بود که در کنار درهای ورودی حضور پیدا کند و هدایت گروه را بر عهده بگیرد.
خانواده‌ها اما جور دیگری مورد استقبال قرار می‌گرفتند. امسال رادیو نمایشگاه مجهز به دوربین‌های مداربسته‌ای بود که کودکان و خردسالان را غافل‌گیر می‌کرد، با ورود این مخاطبان به سالن کسی آن‌ها را به شعرخوانی دعوت می‌کرد، این مخاطبان قرار بود بار دیگر هم غافل‌گیر شوند. رادیو نمایشگاه به خردسالان و کودکان یک کتاب هدیه می‌داد.
بی‌اینکه مخاطبان بدانند خبری از جایزه است از شعرخوانی استقبال می‌کردند و دوست داشتند در این طرح مشارکت کنند. و این استقبال شروع ماجرا بود.
کتاب‌های خوب برای بچه‌های خوب
نمایشگاه هفته ملی کودک از 15 تا 21 مهر با برنامه‌های متنوع میزبان مخاطبان بود. مشارکت 40 نهاد، سازمان و تشکل در این نمایشگاه سبب شد تا مخاطبان با امکانات ناآشنای حوزه‌ی کودک و نوجوان آَشنا شوند. شورای کتاب کودک با ارایه‌ی برنامه‌های جالبی خردسالان و کودکان را به همراهی دعوت می‌کرد. گروه بررسی ادبیات دینی، گروه ترویج خواندن و گروه هنر- بازی نمایش‌هایی را در غرفه‌ی خود اجرا می‌کردند. نمایش انگشتی و شاهنامه‌خوانی بخشی از این فعالیت‌ها بود که با استقبال کودکان و خانواده‌های اهل فرهنگ روبرو شد.
کتاب‌های طوطی بخش کودک و نوجوان موسسه‌ی فرهنگی فاطمی نظر والدین را به کتاب‌های تصویری و متفاوت جلب کرد. علاوه بر ارایه‌ی کتاب‌های خلاقانه در حوزه‌ی تالیف این انتشارات کتاب‌های ترجمه‌ی خود را با درج نشان خرید حق نشر به فروش گذاشته بود.
موسسه مادران امروز به ارائه‌ی کاتالوگ‌ها و بروشورهای خود پرداخت و مادران را دعوت به حضور در کلاس‌های آموزشی خود کرد. موسسه‌ی مداد آبی بیش از صد عنوان کتاب از 15 ناشر را با 20 درصد تخفیف به بازدیدکنندگان عرضه کرد و ماهنامه‌ی داروگ نظر مخاطبان را به حفظ محیط زیست جلب کرد، ضمن آن‌که از نوجوانان علاقه‌مند به روزنامه‌نگاری دعوت به همکاری کرد.
دوستی با کانون
حضور سازمان‌های دولتی در نمایشگاه هفته ملی کودک درخشان بود. هلال احمر، سازمان آب و فاضلاب استان تهران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و... همگی برنامه‌های خود در این حوزه را به مخاطبان معرفی می‌کردند. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در روزهای مختلف از حضور کارشناسان متعدد بهره برد تا خانواده‌ها بتوانند از مشاوره‌ی رایگان استفاده کنند. سازمان آب و فاضلاب استان تهران کودکان را به مشارکت طلبید تا با دریافت کارت حامی رسمی آب باشند. هلال‌احمر نیز با طرح غنچه‌های هلال‌احمر و ارایه‌ی نشریه‌ی خود اصول هفت‌گانه‌ی خود را به بازدید کنندگان آموخت.
اما مشارکت نهادها محدود به حضور در نمایشگاه نبود. چند نشست تخصصی از سوی انجمن‌ها و نهادها برنامه‌ریزی شد و به اجرا در آمد. که همگی با استقبال روبرو شدند «گزارش نمایشگاه تصویرگری براتیسلاوا»، «میراث فرهنگی و محیط زیست»، «داستان کودک و نوجوان و ادبیات پایداری» و «کودکان زیر چتر ایمان» عنوان این نشست‌ها بود. ضمن این‌که سه کارگاه نیز از سوی این شورای کتاب کودک، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن تصویرگران ترتیب داده شده بود که با استقبال مدعوین روبرو شد. «خواندن برای کودکان با نیازهای ویژه»، «آموزش برای دوشنبه‌های کتاب‌خوانی در مهدهای کودک»، «دوستی کودکان با حیات‌وحش» عنوان این کارگاه‌ها بود.
هدیه‌های خدا مهمان همیشگی کانون
«هدیه‌های خدا» در کارگاه‌های متنوع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان تهران هم حضور پیدا کردند. سفال، انیمیشن، عکاسی، قصه‌گویی، بازی، هنرهای تجسمی، کارگاه ادبی، کارگاه نمایش، این عنوان غرفه‌های متعددی بود که مربیان از ساعت 9 صبح تا 18 در آن‌ها به آموزش و همراهی مخاطبان مشغول بودند.
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درباره‌ی این فعالیت‌ها عنوان کرده بود در برنامه‌های هفته ملی کودک به دنبال این هستیم که برای کودکان در جای جای میهن پهناور و در این هفته لحظه‌های خوب و به‌یادماندنی بسازیم.
علیرضا حاجیان‌زاده در مراسم روز جهانی کودک در روز 16 مهر عنوان کرد: به اعتقاد ما بچه‌ها هدیه‌های خدا هستند که نزد ما به امانت گذارده شده‌اند و باید تلاش کنیم با مراقبت‌هایمان امانت‌داران خوبی برای خدای مهربان باشیم.
شعار امسال هفته‌ی ملی و روز جهانی کودک «هر کودک نشانی خداست...» است، این بدان معناست که در ذات کودکان و نوجوانان پاکی، مهربانی و محبت نهاده شده که تمام آن ویژگی‌های پروردگار بی‌همتاست.
کودکان و نوجوانان دانایی، توانایی، زیبایی و... را دوست دارند و این‌ها نیز ویژگی‌های خداست. اوست که دانای مطلق است، قادر متعال است و زیباست و زیبایی را دوست دارد.»
در این روز برنامه‌های متنوعی برای مهمانان برگزار شد و مراکز کانون در استان‌ها نیز این روز را جشن گرفتند. پخش نماهنگی به مناسبت روز جهانی کودک، اجرای سرود کانون با شیوه‌ای نو از سوی اعضای مرکز شماره 25 کانون تهران، مسابقه و اجرای نمایش زیست محیطی از سوی اعضای مرکز شماره 40 کانون تهران با عنوان «زمین من» و منظومه‌خوانی عاشورایی «ظهر روز دهم» کاری از اعضای ارشد مرکز فرهنگی‌هنری شماره 10 کانون تهران از برنامه‌های این آیین در تهران بود.
هفته‌ای برای تمام کودکان
از هفدهم تا بیست‌ویکم مهر، مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون در خیابان حجاب حال و هوای دیگری داشت. بخشی از مخاطبان به واسطه‌ی فیلم‌های کوتاهی که از سوی روابط عمومی کانون پرورش فکری تولید و در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد برای نخستین بار قدم در این فضا گذاشتند. آن‌ها علاوه بر اجرای نقالی در ساعت 3 بعدازظهر، خانواده‌ها از ساعت 16:30 تا 18 می‌توانستند به تماشای نمایش «شیر و موش» بنشینند. این نمایش عروسکی اقتباسی از کتاب فارسی چهارم ابتدایی است که فضای امروز جامعه را روایت می‌کند که آدم‌ها با جایگزینی تبلت‌ها و گوشی‌ها از دنیای اطراف خود و واقعیت‌ها غافل شده‌اند. به دستور آقای شیر استفاده از تبلت و گوشی به مدت دو روز در جنگل ممنوع می‌شود؛ اما کسانی که مخالف این اتفاقند حوادثی را ایجاد می‌کنند. در این بین دوستی شیر و موش دچار مشکلاتی می‌شود...
در حالی‌که این نمایش در سالن 2هزارمتری برگزار می‌شد، سالن 3هزار متری شاهد حضور سیلورمن‌هایی بود که صرفه‌جویی در آب را به مخاطبان می‌آموزند.
آن سوتر اما اتفاق‌های بهتری در حال رخ دادن بود. گروه «سلامت و هنر» بار دیگر از مردم برای مشارکت در حوزه‌ی خدمات‌رسانی به کودکان بیمارستانی دعوت به عمل آورده بود. این بار دومی بود که این گروه گردآوری کتاب و اقلام فرهنگی را در این هفته انجام می‌داد تا نسبت به تجهیز کتابخانه‌های بیمارستانی قدمی بردارد.
ولی مخاطبان خاص هفته‌ی ملی کودک تنها همین کودکان نبودند. «انجمن حمایت از حقوق کودکان» مهمان دیگر این روزها بود. غرفه‌داران این انجمن با ارایه‌ی بروشورها خدمات این نهاد را به خانواده‌ها معرفی می‌کردند.
سایت خبری کانون لباس جدید پوشید
«رونمایی از قالب گرافیکی و نرم‌افزار جدید پایگاه خبری کانون» و «آغاز به‌کار رسمی پرتال کودک و نوجوان» از دیگر اتفاق‌های هفته ملی کودک بود. رشد و گسترش و تحولات روزافزون عرصه فن‌آوری به ویژه فن‌آوری‌های ارتباطی سبب شد تا دست‌اندرکاران کانون سایت جدید را با طراحی گرافیکی و نرم‌افزاری جدید و روزآمد راه‌اندازی کنند تا کاربران این پایگاه فعال در حوزه خبرهای کودک و نوجوان بتوانند از امکانات گسترده آن در صفحه اصلی و گروه‌های خبری همچنین سایت‌های استانی استفاده کنند. از سوی دیگر پرتال کودک و نوجوان که طی یک سال گذشته در قالب نسخه‌ی آزمایشی فعالیت می‌کرد از روز «کودک و فن‌آوری‌های نوین» در هفته ملی کودک با حضور مدیرعامل کانون فعالیت رسمی خود را آغاز کرد این پرتال امکان معرفی محصولات فرهنگی به جامعه، ارایه محتوای مناسب و متنوع به جامعه‌ی کودک و نوجوان، تبادل و انتقال تجربیات و ایده‌ها میان مربیان، کارشناسان و خانواده‌ها، ایجاد ظرفیت‌های جدید برون مرزی در حوزه کودک و نوجوان، گسترش ارتباط با مخاطبان را فراهم آورده است.
نشست‌های تخصصی این هفته نیز که از سوی اداره کل آموزش و پژوهش کانون مدیریت می‌شد با استقبال روبرو شد. عنوان برخی از این نشست‌ها عبارت بود از: «فرزند پروری خردمندانه»، «لزوم آشنایی کودکان با ارزش‌های محیط زیست و میراث فرهنگی»، «جایگاه فن‌آوری‌های نوین در رشد و تربیت کودکان» و «اهمیت فرهنگ‌سازی در استفاده از محصولات فرهنگی ایرانی.»
هنرمندان کوچک تقدیر شدند
اعضای فراگیر کانون هم در هفته ملی کودک سنگ تمام گذاشتند. «مل مل» چهار روز میزبان کانونی‌ها بود، ضمن آن‌که بخشی از گزارش‌های خود را به نمایشگاه هفته ملی کودک اختصاص داد. روز چهارشنبه 20 مهر اعضای فراگیر مرکز فرهنگی هنری شماره 21 با نمایش «قصه‌ی بخت» به شبکه‌ی پویا رفتند تا توانمندی‌های کودکان با نیازهای ویژه را به بینندگان معرفی کنند.
مربیان کانون نیز با حضور در برنامه تلویزیونی «مل‌مل» به معرفی فعالیت‌های مختلف کانون پرداختند. تا هفته‌ی ملی کودک با لبخند کودکان پایان بگیرد. اما نگارخانه‌ی کانون هم در همین روزها آستین بالا زده بود و برای دومین بار کانون میزبان نقاشی بچه‌های بیمار شده بود. قرار است سومین جشنواره بین‌المللی نقاشی برای کودکان بیمار در حالی آبان پایان بگیرد که نمایشگاه آثار برتر ایرانی به نمایش در آمد. این جشنواره که از سوی گروه «سلامت و هنر» برگزار می‌شود در بعدازظهر 21 مهر از خالقان ایرانی این آثار تقدیر کرد. کودکانی که حداقل تجربه‌ی یک بار بستری شدن در بیمارستان را داشتند هنرمندان این نمایشگاه بودند. گروه «سلامت و هنر» که تصمیم گرفته بود از تمامی این شرکت کنندگان تقدیر کند، این مراسم را در آخرین روز هفته ملی کودک برگزار کرد. وقتی این کودکان لوح تقدیر خود را در دست گرفته بودند، ساعت پایانی هفته‌ی ملی کودک بود. تمام این کودکان لبخند پررنگی بر لب داشتند.
