به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، شصت و پنجمین نشست ترویج خواندن با حضور حسین تولایی و خسرو صالحی برگزار شد. کارشناسان در این نشست به مفهوم رفاه اجتماعی، مشکلات کودکان کار در کسب سواد و تاثیرهای سوء عدم مطالعه‌ی این قشر بر آینده‌ی کشور پرداختند.
«رویکردهای اجتماعی و ترویج خواندن» عنوان این نشست بود که با هدف بررسی وضعیت مطالعه در میان کودکان کار و خیابان پذیرای علاقه‌مندان بود.
در ابتدای این نشست خسرو صالحی، فعال حقوق کودک درباره‌ی موضوع اصلی «ترویج کتابخوانی» سخن گفت و پایگاه‌های موثر بر آن را برشمرد.
عضو هیات موسس شبکه‌ی یاری کودکان کار و خیابان، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در این حیطه را مهم خواند و گفت: «از آنجایی که کتابخوانی نیاز به ابزار و لوازم دارد به نظرم در وهله اول برنامه‌ریزی در این مورد مهم است. این برنامه‌ریزی باید بتواند مسایل و موانع را نشان و برای رفع آن‌ها راهکار ارائه بدهد. در این راستا شکل انجام کارها مهم است و ضروری است نگرش ما نسبت به ترویج کتابخوانی چه باشد. این برنامه‌ریزی باید به گونه‌ای باشد که رغبت و علاقه‌ی ما به کتابخوانی را افزایش دهد. چرا که اگر در جامعه هدف نتوانیم ایجاد انگیزه و حرکت بکنیم با شکست روبرو می‌شویم.»
این نویسنده و پژوهش‌گر پایگاه موثر بر ایجاد انگیزه‌ی کتابخوانی را نام برد و به تفصیل درباره‌ی هر یک بحث کرد. او کتاب خواندن والدین را یکی از دلایل رغبت کودکان به این امر خواند. در مرحله بعد او مدرسه را پایگاه دومی خواند که بر کتابخوانی تاثیر دارد.
این سخنران تاکید کرد: «مدرسه باید کتابخوانی را ترویج بدهد، نه آن کتابی را که خود انتخاب می‌کند. بلکه کتابی را که مخاطب می‌پسندد و نیاز اوست.»
وی در ادامه‌ی سخنانش به نقش رسانه‌ها در ترویج کتابخوانی پرداخت و بیان کرد: «طبق آمارها 60 درصد جامعه تلویزیون می‌بینند اما متاسفانه برنامه‌هایی برای ترویج کتابخوانی تولید نمی‌شود. باید توجه داشته باشیم که اگر نیازمند نسلی پویا هستیم باید بچه‌ها را به بینش علاقه‌مند کنیم.»
این کارشناس ارشد رشته‌ی علوم اجتماعی بخش دوم صحبت‌های خود را به کودکان کار اختصاص داد. او عنوان کرد هم اکنون 12هزار کودک در استان تهران تحت پوشش انجمن‌ها و سازمان‌های مرتبط‌اند. کودکانی که بسیاری از آن‌ها از داشتن نعمت سواد نیز محروم‌اند.
وی گفت: «نادیده گرفتن کودکان کار و خیابان قطعاً به سرانه‌ی مطالعه‌ی ما صدمه زده است. بنابراین باید در گام اول اقدامی برای سوادآموزی آن‌ها کرد. وی از کانون خواست تا برنامه‌ریزی‌هایی برای این کودکان نیز داشته باشد.»
در ادامه‌ی این سخنان سودابه امینی، معاون اداره‌کل آفرینش‌های ادبی هنری کانون پیشنهاد قابل بحثی را مطرح کرد. وی عنوان کرد که در کنار فعالیت‌های مراکز فراگیر کانون می‌توان شرایط را برای حضور کودکان کار و خیابان به عنوان عضو فراهم کرد. وی تاکید کرد: «در این راه قطعا مناسب‌سازی فضای مراکز و آموزش مربیان بسیار مهم است اما به طور مثال مرکز فرهنگی هنری شماره 17 کانون که نزدیک به خانه کودک شوش است از لحاظ جغرافیایی و فرهنگی فضای مناسبی است برای این‌که این خدمت‌رسانی در آن آغاز شود.»
وی افزود: «محرومیت از کتاب و کتابخوانی به نوعی شامل اغلب کودکان و نوجوانان است و از این منظر کودکان محروم از کتاب را صرف نظر از طبقه اجتماعی و اقتصادی‌شان می‌توان کودک آسیب دیده تلقی کرد.»
حسین تولایی دیگر سخنران نشست «رویکردهای اجتماعی و ترویج خواندن» بود. وی با تکیه بر موضوع «رفاه اجتماعی» به بیان خاستگاه آن پرداخت و در ادامه توسعه را در حوزه‌ی کودک از دو منظر بررسی کرد. این روزنامه‌نگار گفت: «در بحث رفاه کودکان دو دیدگاه وجود دارد. نخست دیدگاه توسعه‌گرا که بیش‌تر نگاهی به آینده دارد و سعی می‌کند مهارت‌هایی را به بچه‌ها آموزش دهد تا روزی جمعیت فعال و سرمایه انسانی شوند. دیدگاه دوم اما حقوق کودک است و به اکنون توجه دارد و می‌گوید که کودک کنونی چطور بایستی از آسیب‌ها در امان بماند تا فعال شود.»
او نیاز ایران را تمرکز بر حقوق کودک دانست و افزود: «شهروند دانستن کودک بسیار مهم است تا جایی که بنگلادش و هند نیز برای کودکان آسیب‌دیده‌ی خود برنامه‌ریزی کردند و از سال 2000، تعداد کودکان کار خود را کاهش دادند.»
این نویسنده و شاعر با طرح دیدگاه‌های جهانی عنوان کرد: «در تعریف جهانی کودکی که کمتر از شش ابزار آموزشی و 10 کتاب داشته باشد محروم تلقی می‌شود. از سویی در بعد شناختی - آموزش چهار دیدگاه وجود دارد: یادگیری، حافظه، عقلانیت و علاقه‌ی کودک. ما در حوزه‌ی مطالعه تنها بر حافظه تکیه کرده‌ایم و از یادگیری و حرفه آموزی غافل مانده‌ایم. با این توصیف‌ها مشخص است که از شاخصه‌ها دور هستیم.»
تولایی که دانشجوی دکترای سلامت و رفاه اجتماعی است، درباره‌ی کتاب‌های موجود برای کودکان کار نیز سخن گفت: «ناشران خصوصی کارگروه‌هایی ایجاد کرده‌اند و با توجه به پژوهش‌های صورت گرفته تصمیم به تالیف کتاب‌هایی برای این دسته از مخاطبان دارند. اما متاسفانه در این سال‌ها اغلب به نیازهای جسمی برای تالیف کتاب توجه شده است. اما ما باید توجه کنیم که مخاطبان ما متنوع و با تجربه‌های گوناگون‌اند و هر یک نیاز خاصی دارند. در این حوزه کانون نیز می‌تواند حمایت‌هایی را آغاز کند.»
این کارشناس در پایان سخنان خود تاکید کرد که کتاب خواندن دیگر یک فراغت نیست، بلکه یک ضرورت است: «خواندن و سلامت دو مفهوم اجتماعی‌اند. دیگر زمان آن‌که کتاب خواندن را فراغت بدانیم گذشته است. باید توجه داشته باشیم که در حوزه‌ی سلامت و بعد اجتماعی آن نیز به حوزه‌ی فرهنگ تاکید شده است.»
در ادامه‌ی این برنامه جلسه‌ی پرسش و پاسخ برگزار شد و به طبع آن کارشناسان فعالیت نهادی واحد در حوزه‌ی ترویج خواندن را ضروری دانستند، به شرط آن‌که مدیران آن از کارشناسان مربوطه استفاده کنند.
صالحی نیز با اشاره به پیشنهاد معاون اداره کل آفرینش‌های ادبی هنری کانون، بازدید اولیه‌ی کودکان کار از مراکز کانون و آشنایی با فعالیت‌های این مراکز را در تشویق آنان به کتابخوانی موثر خواند.
گفتنی است کتابخانه‌ی تخصصی کانون، هر ماه جلسه‌ای را با عنوان «نشست ترویج خواندن» برگزار می‌کند و در آن به موضوع‌های متنوع این حوزه می‌پردازد.
