به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، نشست «آشنایی با ایفلا» هم‌زمان با بیست‌وششمین دوره‌ی هفته کتاب جمهوری اسلامی، از سوی کتاب‌خانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
در این نشست که روز ۲۸ آبان ۱۳۹۷ برگزار شد، صالح زمانی دکترای علوم سیاسی و جامعه‌شناسی سیاسی و مدرس دانشگاه و پریسا پاسیار دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی ضمن معرفی «فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسه‌های کتاب‌داری» به ضرورت‌های تغییر دیدگاه کتاب‌دارهای کشور ایران و راه‌های ارتباط با شبکه‌های جهانی پرداختند.
جای خالی ظرفیت‌های کانون در ایفلا
نخستین سخنران «هفتاد و یکمین نشست توسعه و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی»، پریسا پاسیار بود. وی از ظرفیت‌های شبکه‌ی جهانی ایفلا برای کتاب‌خانه‌های کانون پرورش فکری سخن گفت.
وی در ابتدا عنوان کرد: «این فدراسیون که از ۸۴ سال پیش آغاز به کار کرده است، نزدیک به ۵۰ سال است که کنگره‌های سالانه برگزار می‌کند. مدعوین می‌توانند با ارایه‌ی مقاله یا پوستر در این رویداد حضور پیدا کنند. با ورود به وب‌سایت این فدراسیون همگی ما قادریم تا به اطلاعات کتاب‌خانه‌های کشورهای مختلف دسترسی پیدا کنیم. این وب‌سایت انواع کتاب‌خانه‌های ملی، عمومی و مدارس را تحت پوشش قرار داده و اطلاعات آماری آن‌ها را درج کرده است. اما آن‌چه که در مورد کتاب‌خانه‌های کانون قابل رویت است ثبت ۵۵۸ کتاب‌خانه‌ی کانون است، در این میان ظرفیت‌های کتاب‌خانه‌های سیار نادیده گرفته شده است.»
وی امکان حضور مداوم کتاب‌داران کانون در کنگره‌های این فدراسیون را مورد توجه قرار داد و گفت: «در کنگره‌ی امسال ایفلا درباره‌ی اهداف توسعه‌ی پایدار صحبت شد. مبارزه با فقر، مسئله‌ی آب، مبارزه با خطرهای زیست محیطی هر کتاب‌خانه امکان ثبت روایت‌های خود را در این زمینه داشت و جای خالی کتاب‌خانه‌های کانون دیده می‌شد.»
این سخنران کتاب‌خانه‌های کانون را یک کتاب‌خانه‌ی ملی و مردمی خواند که می‌تواند تجربه‌های خود را با تمام کتاب‌خانه‌های دنیا به اشتراک بگذارد. پاسیار در ادامه به معرفی بخش‌های مختلف این وب‌سایت پرداخت: «پروژه‌های کودک و نوجوان ایفلا در سه بخش قابل طبقه‌بندی است. نخست کارها و ایده‌های نو، دوم کتاب‌خانه‌های خواهر که بر اساس آن کتاب‌خانه‌های مشابه می‌توانند به اشتراک تجربه‌های خود بپردازند و در نهایت بخش کتاب‌های تصویری است که با همکاری دفتر کتاب برای نسل جوان IBBY راه‌اندازی شده است.»
امکان ثبت ایده در بخش نسخه جهانی(گلوبال ورژن) این سایت برای کتاب‌داران دیگر بحثی بود که این سخنران به تفصیل به آن پرداخت و با مدعوین این نشست به بحث درباره‌ی آن نشست.
همچنین این سخنران به تشریح شیوه‌ی ارایه‌ی مقاله و پوستر به کنگره‌ی سال ۲۰۱۹ با عنوان «گفت‌وگو برای تغییر» پرداخت.
مدیر روابط بین‌الملل کتاب‌خانه‌ی ملی، چالش‌های روابط خارجی و عدم به‌روزرسانی اطلاعات کتاب‌داران را موانع پیش روی حرفه‌ی کتاب‌داری و کتاب‌خانه‌ها خواند.
صالح زمانی عنوان کرد در بررسی این موانع نخست باید وضع کنونی را سنجید و در نهایت درباره‌ی شرایط گسترش ارتباطات صحبت کرد: «مشکل نخست این است که جایگاهی برای توسعه‌ی روابط خارجی و کارکردهای این توسعه قائل نیستیم. لازمه‌ی گذار ما از چالش‌ها استفاده از تجربه‌های خارجی است تا راه‌های رفته را آزمون و خطا نکنیم. بنابراین بهره‌مندی از تجارب را می‌توان یکی از شکل‌های ارتباط‌های خارجی دانست که با اتصال به شبکه‌های اجتماعی میسر است.»
این کارشناس تعریف روابط خارجی را در ایران نادرست خواند: «متاسفانه وقتی سخن از توسعه‌ی روابط خارجی است تصور می‌کنیم حضور ما در یک مراسم و سفر برخی افراد به معنی تعامل است. اما در واقع ما در راستای توسعه‌ی این روابط یک آژانس مسافرتی داریم و نه یک دپارتمان برای تغییر رویکرد.»
وی در این میان به تغییر رویکردهای کتاب‌خانه‌ی ملی اشاره داشت: «پس از بررسی‌ها متوجه شدیم که از سال ۸۹ تا ۹۶ تنها ۲۱ تفاهم‌نامه‌ی خارجی امضا شده است. اما در طی یک‌سال گذشته ۱۷ تفاهم‌نامه را امضا کردیم و برای نخستین بار رییس ایفلا به ایران دعوت شد. بنابر این، آشنایی ما با مجامع بین‌المللی مهم و ضروری است و اگر بخواهیم به این ارتباطات دست بزنیم باید تابع تعاریف جهانی باشیم.»
«زمانی» به تعاریف جدید کتاب‌داری از دیدگاه ایفلا پرداخت: «ایفلا تعریف جدیدی از کتاب‌داری دارد. این فدراسیون معتقد است یک کتاب‌دار بایستی شاهراه‌های ارتباطی را بلد و بر ادبیات کودک مسلط باشد. اگر این مسئله را ظریف‌تر ببینیم متوجه می‌شویم ردپایی از کتاب‌داری سنتی ایران در این تعریف وجود ندارد. بنابراین یک جامعه‌شناس یا یک معمار که کتاب‌خانه‌ای را طراحی کرده است یک کتاب‌دار است. همان‌طور که این فدراسیون از یک معمار برای طراحی‌اش تقدیر کرد. حال باید از خود بپرسیم آیا ما چنین نگاهی را به کتاب‌داری داریم؟ آیا ایده‌ای برای ترویج داریم؟ کتاب‌داران ما چه‌قدر به اطلاع‌رسانی و دسترسی به اطلاعات توجه و با سانسور مبارزه می‌کنند؟ ایفلا کتاب‌دار را فهرست‌نویس نمی‌داند از او به عنوان تسهیل‌گر نام می‌برد. آیا ما قادریم به کتاب‌داری فراتر نگاه کنیم؟»
سخنران هفتاد و یکمین نشست توسعه و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی بر فرصت‌های دسترسی تاکید کرد: «ما آثاری را از هوشنگ مرادی‌کرمانی ترجمه می‌کنیم اما آیا فرصت دسترسی را فراهم می‌کنیم. ما درباره‌ی توران میرهادی و پوران سلطانی صحبت می‌کنیم اما آیا برای این افراد جایگزینی را پرورش داده‌ایم؟ ادبیات کودک ایران محصور شده است و ما به عنوان متولیان کتاب برای آن چه کرده‌ایم؟ صرفاً عضو فدراسیونی همچون ایفلا شدن و انتظار دریافت امتیازهای ویژه، راه‌کار حل خلاء‌ها نیست. جامعه‌ی جهانی در حال حذف موانع دسترسی به منابع است و ما در حال ایجاد راه‌کار برای عدم انتقال اطلاعات به رقیب. پس با این شرایط نمی‌توانیم شاهد پیشرفت باشیم و سفر و حضور در نمایشگاه‌ها و رویدادها را جهانی شدن بخوانیم.»
این کارشناس در پایان سخنان خود از انتشار آی‌بولتن (Ibulletin)، نشریه لاتین کتاب‌خانه ملی خبر داد که به دست مجامع بین‌المللی می‌رسد و با حذف مطالب مدیریتی سعی در انعکاس رویکردهای کتاب‌داری ایران به جامعه‌ی جهانی دارد. این سخنران از کتاب‌داران کودک و نوجوان دعوت کرد تا با انتشار یادداشت و مقاله‌های خود در این بولتن راه را برای جهانی شدن کتاب‌داری ایران هموارتر کنند.
گفتنی است کتاب‌خانه‌ی مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دوشنبه‌ی آخر هر ماه شاهد برگزاری نشستی با هدف ترویج خواندن است. حضور علاقه‌مندان در این نشست‌ها آزاد است.
