به بهانه موفقیت گروه نجات‌دهنده سیاه پای صحبت‌های سرپرست، مربی و اعضای تیم نشسته‌ایم تا از ایده‌ها و برنامه‌های‌شان برای آینده باخبر شویم. این مسابقات از ۱۴ تا ۱۸ آذر ۱۳۹۷ با حضور ۲۷ تیم از کشورهای آسیا و اقیانوسیه به میزبانی ایران در جزیره کیش برگزار شده است.
سرپرست تیم نجات‌دهنده سیاه
- تیم رباتیک کانون یزد را معرفی کنید.
شروع انجام فعالیت رباتیک در کانون یزد به یک دهه قبل بازمی‌گردد و این فعالیت علمی مورد علاقه اعضا و خصوصاً اعضای پسر نوجوان ما است. خوش‌بختانه علاوه بر برگزاری دوره‌های آموزشی رباتیک در رده‌های مختلف، کانون استان ترتیبی اندیشیده است که با حمایت دانشگاه آزاد یزد بچه‌ها از این طریق نیز در میادین رقابت‌های مختلف استانی، کشوری و بین‌المللی حضور پیدا کنند. تابه‌حال اعضای رباتیک کانون استان توانسته‌اند سه دوره در مسابقات روبوکاپ آزاد (ایران اپن) به عنوان یکی از بزرگ‌ترین عرصه‌های رقابت رباتیک در سطح کشور شرکت کنند. در واقع پنج کشور در دنیا برگزار کننده مسابقات اپن هستند و از تمام دنیا هم می‌توانند در آن شرکت کنند. برگزیدگان این مسابقات آزاد در مرحله جهانی با هم مسابقه می‌دهند و قهرمان دنیا مشخص می‌شود. تیم رباتیک کانون یزد نیز سه مرحله توانسته است به این مسابقات راه پیدا کند. علاوه بر این، امسال تیم رباتیک ما توانست در دومین مسابقات بین‌المللی آسیا اقیانوسیه نیز شرکت کند. میزبانی این دوره از مسابقات را ایران در جزیره کیش بر عهده داشت و این مسابقات از تاریخ ۱۴ تا ۱۸ آذر برگزار شد. در این مسابقه تیم رباتیک ما که در لیک امدادگر خط شرکت کرده بود در بخش مصاحبه فنی (technical challenge) رتبه اول را به خود اختصاص داد. علاوه بر این در سال‌های گذشته نیز تیم رباتیک ما در حوزه‌های مختلف موفق به کسب مقام شده است.
- اسم تیم و دلیل موفقیت تیم رباتیک یزد در طی این سال‌ها چیست؟
اسم تیم ما Black Rescue به معنی نجات‌دهنده سیاه است.
ما در بخش فعالیت‌های علمی، خصوصاً برای گروه سنی نوجوان، خلائی احساس می‌کردیم. رباتیک شاخه‌ای بین‌رشته‌ای و متشکل از علوم مکانیک، الکترونیک و برنامه‌نویسی است که می‌تواند ذائقه‌های مختلف را ارضا کند. در نتیجه رباتیک فعالیتی است که می‌تواند نوجوانان را به عضویت در کتاب‌خانه‌ها علاقه‌مند کند و در عین‌حال باعث پرورش استعداد و توانایی آن‌ها شود. به دلیل همین تأثیرگذاری کانون یزد به فکر همکاری با دانشگاه آزاد اسلامی یزد نیز افتاد که در بحث رباتیک بسیار پیش‌رو است. در نتیجه این هماهنگی درحال‌حاضر ما با یک شرکت دانش‌بنیان که زیر نظر دانشگاه آزاد اسلامی است همکاری می‌کنیم. اعضای هیات‌مدیره و مدرسان این شرکت همگی از مدال‌آوران جهانی رباتیک هستند و به انجام این کار به عنوان نیاز جامعه اعتقاد دارند. خوش‌بختانه بنیه علمی خیلی خوبی از طرف دانشگاه آزاد در اختیار ما قرار گرفت. درعین‌حال حمایت‌های مالی و معنوی خوبی از ما شده است که برای نمونه می‌توانم به تأمین استاد، قطعه و بسته‌های به‌روز و ارزان‌قیمت اشاره کنم. برای مثال کارخانه‌ی تولیدی پکیج‌های آریانا که ما از آن استفاده می‌کنیم در شهرک صنعتی یزد واقع شده است و در نتیجه دست‌رسی ما به قطعات بسیار آسان است. همه این عوامل در کنار اعتقاد مدیران و کارشناسان کانون و حمایت خانواده بچه‌ها دست‌به‌دست هم داده است تا رباتیک کانون استان یزد پیش‌رفت بسیار خوبی داشته باشد.
همین‌جا باید بگویم که کانون استان یزد برای تأمین طرح درس، آموزش و پکیج فعالیت رباتیک برای اجرای یک‌سان و یک پارچه آن در دیگر استان‌های کشور اعلام آمادگی می‌کند. پایه علم رباتیک بر اساس خلاقیت است و این ویژگی اساس تمام فعالیت‌های کانون است. برای کودک‌ونوجوان چیزی جذاب‌تر از این نیست که به دست‌ساخته‌ی خودشان جان بدهند تا حرکت کند و کار انجام بدهد.
مربی تیم نجات‌دهنده سیاه
- لطفاً تیم نجات‌دهنده سیاه را معرفی کنید.
من سید علی‌محمد منصوری، مربی رباتیک کانون استان یزد هستم و دو سال است که در این حوزه با کانون استان همکاری می‌کنم. ما ابتدا بچه‌ها را برای سه حوزه مکانیک، الکترونیک و نرم‌افزار استعدادیابی و تقسیم‌بندی کردیم تا هر کسی در حوزه مورد علاقه‌اش فعالیت کند. هدفی که ما از ابتدا داشتیم این بود که بچه‌ها باید خودشان ربات را بسازند، نه این‌که مربی برای آن‌ها بسازد. این نکته مهم است، چراکه در بررسی مسابقات رباتیک دانش‌آموزی می‌بینیم که در بسیاری از تیم‌ها مربی، رباتی می‌سازد و بچه‌ها صرفاً در آن مسابقه شرکت می‌کنند. بااین‌حال ما طوری برنامه‌ریزی کردیم که بچه‌ها صفر تا صد ربات را خود بسازند و مربی به عنوان مشاور در کنارشان باشد. در نتیجه دو سال با بچه‌ها کار کردیم و در نوروز امسال در مسابقه ایران‌اپن شرکت کردیم. دید ما به آن مسابقه بیشتر برای کسب تجربه بود. البته این اولین بار بود که من با این گروه در مسابقه شرکت می‌کردم، اما خود آن‌ها پیش‌تر نیز در مسابقه‌های دیگری حضور پیدا کرده بودند. بعدازاین مسابقه، بچه‌ها ربات‌شان را عیب‌یابی کردند و آماده مسابقات آسیا اقیانوسیه شدند. خدا را شکر بچه‌ها توانستند در شاخه فنی این مسابقات مقام اول را به دست بیاورند. هدف شاخه فنی دقیقاً این بود که بچه‌هایی را انتخاب کند که خود ربات‌شان را ساخته‌اند. در این بخش داوران با بچه‌ها مصاحبه می‌کنند و آن‌ها را با سوال‌های فنی به چالش می‌کشند.
- هدف از برگزاری مسابقه‌های روبوکاپ چیست؟
هدف اصلی مسابقه‌های روبوکاپ این است که تا سال ۲۰۵۰ میلادی یک تیم انسان با یک تیم ۱۱ نفره‌ی ربات مسابقه فوتبال برگزار کنند. قوانین مسابقه‌های روبوکاپ هم برطبق همین اصل چیده می‌شود و هر سال سعی می‌کنند به این هدف نزدیک‌تر شوند. مسابقه‌های روبوکاپ اصلی هر سال در حدود تیر یا مرداد در یک کشور برگزار می‌شود. برای مثال در سال جاری این مسابقه‌ها در کانادا برگزار شده است و سال بعد در سیدنی استرالیا برگزار خواهد شد. از سال گذشته هم روند جدیدی در این مسابقه‌ها به نام مسابقه آسیا و اقیانوسیه ایجاد شده است. این مسابقه‌ها نیز زیر نظر فدراسیون جهانی روبوکاپ برگزار می‌شود و امسال دومین دوره آن به میزبانی ایران برگزار شده است. یک‌سری مسابقه‌های دیگر مانند ایران‌اپن هم هست که نقش مسابقه‌های انتخابی را دارند. درواقع کسانی که در این مسابقات آزاد مقام بیاورند می‌توانند در مسابقات جهانی شرکت کنند. در مسابقات جهانی یا مسابقات آسیا اقیانوسیه هر تیمی را قبول نمی‌کنند، بلکه یک گزارش فنی به همراه سابقه تیم باید ارسال شود. تیم‌های زیادی در این مسابقه‌ها ثبت‌نام می‌کنند، اما برای مثال امسال تنها ۲۷ تیم برای شرکت در این دوره از مسابقه‌ها پذیرفته شده بودند.
مسئول تیم نجات‌دهنده سیاه:
- خودت را معرفی کن و بگو چه‌طور شد که به رباتیک علاقه‌مند شدی؟
من علیرضا مرادی، سرگروه و مسئول الکترونیک تیم هستم. الان در پایه‌ی یازدهم در حال تحصیل هستم و از کلاس دوم دبستان با کانون آشنا شدم و در فعالیت‌هایی چون کتاب‌خوانی و قصه‌گویی شرکت می‌کردم. از کلاس پنجم دبستان هم با کارگاه رباتیک در کانون آشنا شدم.
من و دیگر اعضای تیم به کارهای فنی علاقه‌مندیم و بعد از انجام فعالیت‌های عمومی در کانون به سمت فعالیت رباتیک کشیده شدیم. ادامه‌دار شدن این فعالیت هم در افزایش علاقه ما تاثیر زیادی داشت. ما بعد از مدتی از طرف کانون به انجمن رباتیک دانشگاه آزاد یزد معرفی شدیم و آزمایشگاه رباتیک دانشگاه آزاد به نوعی تبدیل به کارگاه ما شد. سال‌های گذشته من یا دیگر اعضای تیم در مسابقه‌های استانی و کشوری شرکت کرده‌ایم. امسال هم در مسابقه آسیا و اقیانوسیه در کیش شرکت کردیم که در سطح جهانی برگزار می‌شد. سطح این مسابقه‌ها بالاتر بود و در کل مسابقه از ۱۵ کشور جهان شرکت کرده بودند. در لیگ که ما هم جز ایران دو کشور دیگر حضور داشت. شرایط به این شکل بود و ما در بخش مصاحبه فنی با کسب ۹۶ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز توانستیم نفر اول شویم.
- تفاوت جایزه اول با جایزه مصاحبه فنی در چیست؟
تیمی که در بخش اصلی مقام اول را آورده بود، در بخش مصاحبه فنی با کسب ۸۸ امتیاز موفق به کسب مقام سوم شد. درواقع بخش تکنیکال چلنج به دنبال سنجش توانایی‌های فردی گروه است و این‌که بفهمند چه‌قدر از کار توسط خود اعضا انجام شده است. آن‌جا از ما درباره ساختار فیزیکی، عمل‌کرد، طراحی و برنامه‌نویسی آن سوال کردند. خوش‌بختانه عمل‌کرد تیم ما نشان داد که ساخت ربات به دست خودمان بوده و تنها از مربی به عنوان مشاور و راه‌نما کمک گرفته‌ایم.
- ربات‌تان را در چند جمله برای ما معرفی کنید.
ربات ما امدادگر دانش‌آموزی است. شرایط مسابقه طوری بود که ربات باید ابتدا از مسیری با موانع مختلف عبور می‌کرد. بعدازاین مرحله به اتاق سرخ (Red Room) می‌رسید که چند مصدوم مرده و زنده در آن بود. ربات ما باید مصدوم‌های زنده را تشخیص می‌داد و جمع‌آوری می‌کرد. در مرحله بعد هم ربات باید مصدوم‌ها را در محوطه‌ی امن تخلیه می‌کرد. ما در این بخش پنجم شدیم، ولی فاصله امتیازات بسیار کم بود و ما به خاطر دو ایراد کوچک کمی عقب افتادیم.
- برنامه‌ات برای آینده چیست؟
با شرکت در این مسابقات من تجربه خوبی کسب کرده‌ام. درحال‌حاضر با کار الکترونیک آشنا هستم و کمی هم برنامه‌نویسی انجام داده‌ام. اگر بتوانم تحصیلم را در دانشگاه در حوزه نرم‌افزار ادامه خواهم داد و در حوزه رباتیک هم به برنامه‌نویسی علاقه‌مندم.
- در پایان حرفی داری؟
تنها مشکل امسال ما بابت هزینه‌ها بود که به لطف خدا برطرف شد. بااین‌حال سال آینده مسابقات جهانی رباتیک در سیدنی برگزار خواهد شد و من فکر می‌کنم ما توانایی فنی و صلاحیت حضور در این مسابقات را داریم، اما اگر مشکلات مالی ما حل نشود نمی‌توانیم در آن شرکت کنیم. بزرگ‌ترین مشکل ما الان نبود حامی است و اگر این مشکل حل شود می‌توانیم قدم‌های بزرگی برداریم.
مسئول مکانیک، طراحی و مونتاژ نجات‌دهنده سیاه
- ابتدا خودت را معرفی کن و بگو چه‌طور با کانون و فعالیت رباتیک آشنا شدی؟
محمدجواد توکلی هستم و ۱۷ سال دارم. درحال‌حاضر نیز در هنرستان مکانیک می‌خوانم. من از بچگی عضو کانون بودم و الان ۹ سال است که رباتیک کار می‌کنم. ابتدا که وارد کانون شدم مدتی در کارگاه‌های مختلف چون سفال‌گری شرکت کردم و بعد هم وارد فعالیت رباتیک شدم. در پروژه ساخت این ربات هم من در بخش مکانیک، طراحی و مونتاژ مسئولیت داشتم.
- کانون چه تأثیری بر تو داشته است؟
من با ۱۰ سال پیش خیلی فرق کرده‌ام. به نظرم الان خیلی مهربان‌تر شده‌ام، دوستان بیشتری دارم، عشقم به کارهایی که انجام می‌دهم بیشتر شده است و درس‌هایم را بهتر می‌خوانم.
- شرکت در این مسابقه‌ی بین‌المللی چه حسی داشت؟
وقتی توانستیم در این مسابقه شرکت کنیم خیلی خوش‌حال شدیم. ما به دنبال کسب تجربه بودیم و این مسابقه فرصت بسیار مناسبی برای این کار بود.
- رویایت برای آینده چیست؟
من دوست دارم رباتیک را تا آخر عمرم ادامه بدهم. از طرفی الان ما می‌خواهیم در مسابقه‌های جهانی روبوکاپ استرالیا شرکت کنیم و خیلی زیاد نیاز به حمایت داریم. درواقع الان تنها مشکل ما حمایت است. البته قرار ما بر این است که در هر صورت کارمان را با همین روحیه ادامه بدهیم، ولی اگر بتوانیم در این مسابقه‌های جهانی شرکت کنیم فکر می‌کنم بتوانیم موفق شویم.
مسئول برنامه‌نویسی نجات‌دهنده سیاه
- لطفاً خودت را معرفی کن و بگو چه‌طور با کانون و فعالیت رباتیک آشنا شدی؟
من امیرحسین نصیری‌زاده هستم. از کلاس دوم دبستان در کانون عضو شدم و الان هم در مقطع دهم درس می‌خوانم. حدود هشت سال است که کار رباتیک انجام می‌دهم و در این پروژه برنامه‌نویس تیم بودم.
- نظرت درباره این دوره از مسابقه آسیا اقیانوسیه که در آن حضور داشتی چیست؟
سطح مسابقه‌ها خیلی بالا بود و ما هم واقعاً زحمت کشیدیم. به‌شخصه هر شب تا چهاروپنج صبح مشغول برنامه‌نویسی بودم. در چند سالی که ما داریم با هم کار می‌کنیم، مثل یک خانواده شده‌ایم و این کار برای ما یک دوستی است. ما اصلا نمی‌توانیم حتی یک روز هم سمت رباتیک نرویم و حداقل در روز یک ساعت باید برای آن وقت بگذاریم.
- برای آینده چه برنامه‌ای داری؟
می‌خواهم برنامه‌نویسی را ادامه بدهم و در دانشگاه کامپیوتر بخوانم. بعدازآن هم هر چه خدا بخواهد همان می‌شود.
- فکر می‌کنی کانون چه نقشی در زندگی تو داشته است؟
اثرش همین است که من الان دارم برنامه‌نویسی کار می‌کنم. شاید خیلی از دانشجوها هم تسلط و توانایی بچه‌های تیم ما را نداشته باشند. این حاصل تجربه‌ای است که از الکترونیک، برنامه‌نویسی یا مکانیک در کانون کسب کرده‌ایم.
- در پایان صحبتی داری؟
مسابقه‌های جهانی استرالیا در شهریور سال آینده برگزار خواهد شد. ما کاملاً امید داریم که بتوانیم در این مسابقه‌ها موفق شویم، ولی تنها مشکل ما نبود حامی و کم‌بود بودجه است.
مسئول طراحی و مکانیک نجات‌دهنده سیاه
- خودت را معرفی کن و بگو که چه‌طور با کانون و فعالیت رباتیک آشنا شده‌ای؟
من علی سبیلی هستم، ۱۷ سال دارم و کلاس دوم دبیرستان هستم. از آن‌جا که مادرم در کانون پرورش فکری شاغل است، من هم از همان هفت سالگی وارد کانون شدم. در مورد رباتیک هم باید بگویم وقتی که بچه بودم و برای من اسباب‌بازی می‌خریدند، همیشه دوست داشتم داخل آن‌ها را باز کنم. همین شد که به مکانیک علاقه‌مند شدم و در کلاس‌های رباتیک کانون شرکت کردم. در این مسابقه‌های اخیر هم من طراح و مکانیک تیم بودم.
- انجام این فعالیت و حضور در کانون چه کمکی به تو کرده است؟
فکر می‌کنم فعالیت‌های کانون به ما خیلی کمک کرده و باعث شده است که از همان بچگی خلاقیت ما بالا برود. برای مثال کسی که نقاشی می‌کشد فکرش باز می‌شود و می‌تواند به ایده‌هایش شکل بدهد. همین‌که من الان طراحی صنعتی می‌کنم از همان نقاشی‌ها منشأ گرفته است.
- می‌خواهی در آینده چه راهی را دنبال کنی؟
من وقتی شروع به کار رباتیک می‌کنم، دوست دارم از صبح که بیدار شدم فقط لپ‌تاپم را بردارم و طراحی کنم. می‌خواهم طراح خیلی خوبی شوم و قصدم این است که ماشین‌آلات صنعتی بزرگ طراحی کنم.
- در پایان می‌خواهی نکته‌ای را اضافه کنی؟
کانون از ما خیلی حمایت کرده است، ولی ما الان باید دنبال حامی‌های بیشتری باشیم. ما برای شرکت در مسابقه‌های جهانی نیاز به حامیان قوی داریم، چون هزینه شرکت در آن بالا است. فکر می‌کنم اگر بتوانیم در این مسابقه‌های شرکت کنیم، قطعا می‌توانیم رتبه جهانی هم بیاوریم.
گزارش از علی‌اکبر امینی
