به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین الملل کانون، مایکل دودوک دوویت  فیلمساز مطرح سینمای انمیشن جهان که به عنوان داور در یازدهمین جشنواره پویانمایی تهران در ایران حضور دارد نشست «مایکل دودوک دو ویت و فیلم های کوتاهش» را صبح پنجشنبه ۱۶ اسفند ماه در محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار کرد.

وی در ابتدای این کارگاه که با استقبال بسیار خوب فعالان حوزه انیمیشن برگزار شد نکاتی را درباره ساخت انیمیشن کوتاه و زمینه‌های مورد نیاز آن آموزش داد.

کارگردان «لاک‌پشت قرمز» این نشست را با صحبت‌هایی درباره ویژگی‌های انیمیشن‌سازی و هشدارهایی برای انیمیشن‌ساز حرفه‌ای شدن آغاز کرد. او همچنین به بیان نکاتی درباره مراقبت از چشم و ذهن برای کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، پرداخت.

نکته بعدی که مایکل دودوک گفت این بود که دانشجوها روی دریافت‌های شهودی خود کار کنند و به این وسیله خلاقیت شان را افزایش دهند. وی با بیان اینکه زمانی که روی «لاک پشت قرمز» کار می کرده تحقیق بسیاری درباره مناطق استوایی کرده است، به اهمیت تحقیق در ساخت انیمیشن اشاره کرد.

از نگاه دودوک گام بعدی ساخت انیمیشن آغاز طراحی بود. او در این مرحله توصیه کرد اگر فردی در طراحی به طرح دلخواهش نرسید آن را برای مدت کوتاهی کنار بگذارد و بعد دوباره سراغ آن برود.

وی در ادامه درباره «الهام» صحبت کرد و چند مرحله را در آن موثر دانست؛ اول ناخودآگاه شخصی و بعد ناخودآگاه جمعی که از جامعه می‌آید و عمیق‌تر است. به گفته وی، هنرمندی موفق است که بتواند ناخودآگاه را به خودآگاه بیاورد.

مایکل دودوک سپس تعدادی از کارهایی را که یک هنرمند باید انجام بدهد تا بیشتر الهام بگیرد، معرفی کرد. او در این زمینه از راه رفتن در جنگل و ساحل دریا و بازار، موسیقی و حضور در کنسرت موسیقی زنده به عنوان منابع الهام نام برد و افزود: واضح‌ترین الهامی که می‌توانید بگیرید از زندگی خودتان است.

مفهوم بعدی که مایکل دودوک به آن پرداخت «جستجوگری» بود. او خلاقیت و جستجوگری را دو موضوع کاملا تنیده در هم دانست.   وی همچنین روایت و قصه‌گویی را برای ساخت فیلم کوتاه نکته بسیار مهمی دانست و گفت: پایان فیلم بسیار اهمیت دارد. پایان خوب پایانی است که حس خوبی دارد و به نظر می‌آید بی‌نقص است.

دودوک همچنین تاکید کرد: مهمترین درس این است که فیلم برای مخاطب است. درست است که فیلمساز برای خودش هم فیلم را می‌سازد اما نظر مخاطب هم تاثیر زیادی دارد. وی  بازخورد گرفتن از حرفه‌ای‌ها و غیرحرفه‌ای‌ها را در این زمینه ضروری دانست.

کارگردان «راهبه و ماهی» در ادامه با اشاره به این نکته که تجربه‌ها و حس‌های کودکی همیشه در ذهن می‌مانند و می‌توانید به آنها رجوع کنید، گفت: برای من میازاکی نمونه کسی است که به شکل زیبایی با تجربیات روزهای کودکی‌اش ارتباط دارد و از آنها استفاده می‌کند.  

دودوک سپس گفت: به عنوان گونه‌های انسانی ما گاهی به خلاقیت دسترسی داریم و گاهی دسترسی نداریم. توصیه‌ای که به خودم و به همه دارم این است که از خودتان سوال‌های مهم و اساسی بپرسید. سوال‌هایی مثل مولف بودن یعنی چی و سوال بعدی اینکه اساسا من چه کسی هستم که می‌خواهم خلق کنم؟ این سوال‌ها را شما در مقاطع زمانی مختلف از خودتان می‌پرسید و جوابش هم هر بار فرق می‌کند. من بدون پرسیدن این پرسش‌ها و پیدا کردن جوابشان هیچ کاری انجام ندادم.

وی با اشاره به کارهایی که تا کنون در زمینه انیمیشن سازی انجام داده است، گفت: من هم خوش‌شانس بودم و هم پشتکار داشتم ولی در نهایت مثل همه فیلمسازان دیگر من هم در این مسیری که آمدم مسیر خیلی سختی داشتم. امنیت شغلی در حرفه ما وجود ندارد و بسیار غیرقابل پیش‌بینی است. من سال‌ها و روزهای سختی داشتم و الان که نگاه می‌کنم همه آنها یادم هست ولی این را هم می‌دانم همه چیزهایی که یاد گرفتم محصول گذراندن آن روزهای سخت است.

دودوک در بخش دیگری از این کارگاه به مرور زندگیش و مسیری که منتهی به کسب جایزه اسکار شده است، پرداخت و گفت: من بسیار طراحی می‌کردم تا جایی که معلم‌ها از دستم عصبانی می‌شدند. بعد از مدرسه به مدرسه انگلستان رفتم که مخصوص انیمیشن بود. بعد به بارسلونا رفتم و برای چند سال شروع به کار کردم. کارم خیلی جالب نبود اما فضای زندگی در آن شهر برایم جذاب بود. بعد از آن به لندن برگشتم  و برای یک دفتر کارهای تبلیغاتی می‌ساختم و خیلی چیزها یاد گرفتم. شما تنها در سال‌هایی که تحصیل می‌کنید کار یاد نمی‌گیرید و بخش عمده‌ای از یادگیری در زمان کار کردن اتفاق می‌افتد و اینکه شما یاد می‌گیرید با یک تیم کار کنید. بعد از ۱۲ سال کار در صنعت تبلیغات احساس می‌کردم خستگی‌ناپذیر هستم  و اینجا زمانی بود که فکر کردم باید فیلم کوتاهم را بسازم. «راهبه و ماهی» محصول آن دوران است که با قلم‌مو و جوهر مشکی کار کردم و برای بک‌گراندها از آبرنگ استفاده کردم. ایده این فیلم از موسیقی آمده و هنوز هم موسیقی به من الهام می‌دهد.

وی در ادامه گفت: فیلم بعدی من «پدر و دختر» بود. موضوع اصلی هر دو فیلم این است که دو موضوع مستقل اما مقدس در نهایت به هم می‌رسند. من یک سوال ساده از خودم پرسیدم که می‌خواهم در فیلم بعدی چه بگویم و جواب این سوال موضوع فیلم بعدی من بود. در حال رانندگی بودم که به جواب این سوال رسیدم: یک نیاز و خواسته درونی. به نظر جالب نمی‌آید که یک فیلم انیمیشن درباره یک خواسته درونی داشته باشیم ولی با توجه به تجربیات من ممکن است این نیاز درونی همانجا باشد ولی شما آن را نبینید. اینکه نمی‌دانید چه می‌خواهید می‌تواند یک حس دردناک اما خیلی عمیق باشد برای همین در چند دقیقه کل قصه در ذهنم شکل گرفت که یک دختری می‌خواهد به پدرش برسد. لحظه خیلی جالبی بود چون هر روز برای انسان پیش نمی‌آید که این تجربه شهودی را داشته باشد.

دودوک سپس دلایل ساخت فیلم «عطر چای» را اینگونه تبیین کرد: شاید یکی از دلایلی که این کار را کردم این بود که بتوانم به صورت تصویری به زیبایی خوشنویسی شرق دور بپردازم. قصه به نوعی با دو فیلم قبلی شباهت دارد برای اینکه در نهایت با یک اتحاد و یا رسیدن پایان می‌پذیرد. این فیلم هیچ توجهی به خود جلب نکرده و هیچ جایزه‌ای نبرده و برای همین من این فیلم را خیلی دوست دارم. من یک کتری بزرگ داشتم که در آن چای‌های کیسه‌ای زیادی انداخته بودم و این به من یک رنگ قهوه‌ای داده بود که برای طراحی این فیلم از آن استفاده کردم.

وی شروع «لاک‌پشت قرمز» را منسجم و غافلگیرکننده توصیف کرد و گفت: من یک ایمیل از استودیو جیبلی دریافت کردم که گفته بودند دوست داریم با شما در یک فیلم بلند همکاری کنیم. نمی‌توانستم باور کنم چنین ایمیلی دریافت کردم برای اینکه من یکی از علاقمندان استودیو جیبلی بودم و تاکاهاتا و میازاکی را بسیار دوست دارم.

دودوک در ادامه یک کلمه کلیدی را به عنوان دلیل موفقیت در کارهایش شرح داد و گفت: من اگر بخواهم فقط یک کلمه به شما بگویم که باعث موفقیت در کارهای من شده است، حساسیت داشتن است. حساسیت همه چیز است و وقتی به همه وجوه زندگی مراجعه می‌کنید همه چیز در حساسیت خلاصه می‌شود. مثلا احترام گذاشتن، همدلی، هم‌ذات‌پنداری و قدردانی عمیق درونی، «حساسیت» است.

بخش پایانی این کارگاه سوالاتی بود که حاضران از مایکل دودوک پرسیدند؛ سوالاتی درباره نمادها در فیلم هایش، میزان تاثیر انیمیشن‌سازهای ژاپنی روی «لاک‌پشت قرمز»، چهار یا پنج شخصیت برجسته‌ای که در ذهن او مانده بخشی از سوالاتی بود که از این کارگردان پرسیده شد و او سعی کرد با وجود خستگی به آنها پاسخ دهد.

یازدهمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران از ۱۲ تا ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب با نمایش آثار منتخب داخلی و خارجی در حال برگزاری است.