قصه‌گویی هنر و سنتی است که از قدیم توسط مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها روایت می‌شد اما امروزه با برگزاری جشنواره‌های قصه‌گویی لذت شنیدن قصه‌های شیرین و کودکانه از زبان بچه‌هایی که دنیای کودکی خود را با قصه پیوند می‌زنند، فرصتی است که فارغ از دنیای روزمرگی‌ها پای قصه آنها نشست و آرامش گرفت.
در مرحله استانی بیست‌ودومین جشنواره قصه‌گویی، قصه‌گویان با خیالات رنگی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به دنیای بابابرفی، سلیمان نبی، سیمرغ و قورباغه چاه‌نشین به دل دشت‌ها، جنگل‌ها، دریاها و خانه‌های ساده و صمیمی نیاکان و دنیای رنگارنگ موجودات خیالی رفتند.
آنها در این دوره از قصه‌گویی کام کودکان و نوجوانان و خانواده‌ها را با طعم داستان‌های حماسی «نبرد رستم و اژدها»، «اشکبوس»، «اسکندر» و «هوشنگ شاه» و قصه‌های امروزی «کوتی کوتی»، «درجستجوی خدا»، «قطره طلایی»، «آسمان زیبا»، «هدیه پادشاه»، «اردیک پربرکت» و «خوشمزه‌ترین کلوچه» شیرین کردند.
برخی از قصه‌گویان نیز با داستان‌های کودکانه‌ای که زبان و ظاهری ساده دارند، اما با نزدیک شدن به دنیای کودکان و روایت هنرمندانه به داستان‌ها، مفاهیم قرآنی و اخلاقی را برای آنها قابل فهم کردند مثل قصه «در جستجوی خدا» هانیه حسن‌پور نوجوان روشندلی که از شش سالگی پا به دنیای قصه‌ها گذاشته است.
این قصه‌گوی روشندل اهل بندرعباس درحالی این قصه را برای مخاطبانش روایت کرد چون می‌داند که خدا نیز با قصه‌ها و داستان‌هایش همیشه در کنار او و همنوعانش بوده و هست.
تعدادی از مربیان و قصه‌گویان مرحله استانی بیست‌ودومین جشنواره قصه‌گویی که از حالا خود را برای دور بعدی جشنواره آماده می‌کنند، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا از اهمیت قصه‌گویی برای کودکان، پیام‌های قصه‌ها و برنامه‌های آینده خود از قصه‌گویی گفتند.
شخصیت‌های قصه‌هایم را چندبار خواب دیده‌ام
هانیه حسن‌پور قصه‌گوی روشندل در این دوره از جشنواره با قصه «درجستجوی خدا» نوشته کلر ژوبرت نفر اول بخش دختران و پسران معرفی شد.
این عضو ۱۲ ساله روشندل مرکز فراگیر بندرعباس درحال حاضر در کلاس پنجم ابتدایی در مدرسه استثنایی امید مشغول به تحصیل است.
حسن‌پور که از شش سالگی وارد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شده است، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفت: با کمک خانم غفاری مربیم با کار کتاب و قصه‌گویی آشنا شدم و امسال برای اولین بار در جشنواره قصه‌گویی شرکت کردم.
عضو راه یافته به بخش ملی بیست‌و دومین جشنواره قصه‌گویی گفت: از همان ابتدا بیشتر داستان‌های بلند می‌خواندم و داستان‌های کوتاه را به صورت صوتی گوش می‌دادم.
وی در خصوص پیام قصه «درجستجوی خدا» نیز گفت: پیام این قصه برای مخاطبانم این بود که خدا همه جا هست و اگر با چشم دیده نمی‌شود اما با محبت و دیدی عمیق‌تر به دنیا می‌توان خدا را دید.
حسن‌پورافزود: قصه‌گویی هیجان دارد و حتی چندبار پیش آمده که شخصیت‌های کتاب‌ها و قصه‌هایم را خواب دیدم.
وی بیان داشت: دوران کودکی بیشتر از همه مادربزرگم برایم قصه می‌گفت.
قصه «در جستجوی خدا» دارای مفاهیم قرآنی و اخلاقی نوشته کلر ژوبرت نویسنده مسلمان فرانسوی است که در سال ۱۳۴۰ شمسی در یک خانواده مسیحی متولد شد، او در سن ۱۹ سالگی دین اسلام را انتخاب کرد و پس از ازدواج با یک دانشجوی ایرانی در سن ۱۹ سالگی به ایران آمد.
«کلوچه‌های خدا» نیز از دیگر قصه‌هایی این نویسنده است که در این دوره از جشنواره قصه‌گویی زهرا ویژه آن را روایت کرد.
استعدادم در نقالی در کلاس‌های سخنوری کشف شد
محمد رنجبر یکی از شرکت‌کنندگان در بیست‌و دومین مرحله استانی جشنواره قصه‌گویی هرمزگان است که در کلاس‌های فن بیان و سخنوری استعدادش در شاهنامه‌خوانی و نقالی را ابراهیم پشتکوهی کارگردان تئاتر و سرپرست گروه تئاتر تی تووک کشف شده و از پنج سال پیش به کار نقالی و قصه‌گویی از شاهنامه مشغول است.
وی متولد سال ۶۴ اهل بندرعباس و دانش‌آموخته رشته مهندسی نفت و کارمند بخش خصوصی است به هنر به خصوص بخش نقالی حماسی علاقه زیادی دارد.
رنجبر با ابراز خشنودی از حضور در جشنواره قصه‌گویی گفت: ادبیات و موسیقی جزو جدانشدنی زندگی ایرانیان است وعلاقه به هنر به خصوص شاهنامه در وجود ما ایرانی‌ها زبانزد است.
این نقال اهل هرمزگان افزود: استعداد و علاقه من به شاهنامه خوانی‌ذاتی است اما کشف این استعداد و علاقه نیاز به جرقه‌ای داشت که ابراهیم پشتکوهی این جرقه را در من روشن کرد و محمد سایبانی نیز همراه شد.
وی که برای نخستین بار است در این جشنواره قصه‌گویی شرکت می‌کند، بیان داشت: گاهی وقت‌ها انسان راه را اشتباه می‌رود، اما من اعتقاد دارم در این سن راهم را پیدا کرده‌ام و این راه هم مثل آتش فشانی که فوران کرده باشد مرا به جلو می‌برد.
رنجبر ادامه داد: بعد از آشنایی با هنر نقالی به شهر توس و آرامگاه فردوسی سفر کردم در آنجا با یک نقال بزرگ به اسم پهلوان رستم آشنا شدم و یکسری درس‌ها و نکته‌ها را از وی یاد گرفتم.
آرامش و اعتماد به نفس برکات شاهنامه‌خوانی من است
شرکت‌کننده بیست‌و دومین مرحله استانی جشنواره قصه‌گویی هرمزگان گفت: در این چندساله در جشنواره‌های مختلفی که در شهر بندرعباس برگزار شده، نقالی کار کرده‌ام و سال ۹۶ در دهمین جشنواره نقالی مناطق زاگرس نشین در در لردگان نفر سوم شدم.
وی در خصوص قصه «اشکبوس» در این جشنواره نیز گفت: داستان رستم و اشکبوس داستان محاصره ایرانیان توسط سرزمین‌های مختلف آسیای شرقی مثل توران و چین است و در این قصه که تورانی‌ها که با گروه دیگری هم پیمان شده تا ایران را از دست پادشان ایرانی دربیاورند به صورت نقالی روایت می‌شود.
این هنرمند جوان ابرازداشت: در این داستان جوانمردی رستم، صبر و مقاومت پهلوانان ایرانی را حکایت می‌کند چون رستم به اسبش استراحت می‌دهد و خود با پای پیاده به جنگ با تورانیان می‌رود و با یک تیر کشانی را از پای درمی‌آورد و اجازه نمی‌دهد که تورانیان به سرزمین ایران حمله کنند.
رنجبر در خصوص اثرنقالی در زندگی شخصی خود اظهارداشت: با اینکه رشته من با قصه‌گویی ارتباطی ندارد اما بعد از اینکه وارد کار هنری شدم به این نتیجه رسیدم که ارزش زندگی بالاتر است و در سال اول نقالی صاحب فرزند شدم.
وی با بیان اینکه هرزمان که شاهنامه می‌خوانم از دنیای روزمرگی دور می‌شوم، اضافه کرد: از وقتی وارد قصه و داستان‌های حماسی شدم با آرامش وامید و قاطعیت بیشتری کار می‌کنم و با اعتماد به نفس بیشتری زندگی‌ام را جلوی می‌برم.
رنجبر از دیگر مزیت‌های کارهنری از جمله نقالی حماسی را پیشرفت کاری و قاطعیت بیشتر در کار خود دانست و ادامه داد: اگر در گذشته یک نیروی معمولی بودم از پنج ساله اخیر همیشه سرپرست گروه یا مدیر پروژه بودم.
این نقال اهل هرمزگان که خود به صورت متغیر بین ۱۵ نفر در هر ترم شاگرد تربیت می کند، به اهمیت قصه‌گویی و کتاب‌خوانی برای کودکان اشاره کرد و بیان داشت: هر روز بین دوساعت مطالعه دارم و روزهای تعطیل بیشتر زمانم به مطالعه اختصاص می‌یابد.
قصه‌گویی برای کودکان فرصت‌های خلاق ایجاد می‌کند
نجمه واحدی مربی مسوول مرکز شماره یک کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان هرمزگان دیگر شرکت کننده بیست‌و دومین جشنواره قصه‌گویی با قصه «قطره طلایی» نوشته ربابه هاشمی در این دوره از مرحله استانی شرکت کرد.
«قطره طلایی» داستان تعدادی از پردندگان است که وقتی خداوند آنها را خلق کرد، همه را به پیشگاه خود دعوت نمود تا به هر کدام هدیه‌ای بدهد، پرنده‌ای که دیرتر از همه رسیده بود، در سبد هدایا چیزی نمی‌بیند گله و شکایت می‌کند، این پرنده کوچک ناراحتی و دل شکستگی خودش را پیش خدا می‌رود. خداوند هم قطره‌ای در گلویش می‌ریزد و از آن زمان این پرنده تبدیل به بلبل می شود و زیباترین آوازها را در وصف خدا می‌خواند.
واحدی که برای سومین سال است در این جشنواره شرکت می‌کند، قصه «قطره طلایی» را ویژه گروه‌های سنی ۹ تا ۱۴ سال دانست و افزود: سال ۹۲ نیز در قصه گویی جزیره در بین مربیان نفر اول شدم.
این مربی قصه‌گویی، در خصوص نقش قصه در توسعه فعالیت های هنری و ادبی ویژه کودکان و نوجوانان بیان داشت: قصه‌گویی برای کودکان و نوجوانان فرصت‌های جایگزین و خلاق را فراهم می‌آورد تا همذات‌پنداری کنند.
وی اضافه کرد: گفتن قصه‌های غنی برای کودکان باعث می‌شود آنها با فرهنگ و آداب و رسوم ملی خود بیشتر آشنا شده و با مفاهیمی اخلاقی نظیر صداقت، شجاعت، فداکاری و محبت آشنا شوند.
مرکز شماره یک کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان بندرعباس از مهرماه ۹۱ راه‌اندازی شده است.
این مرکز علاوه بر گسترش فعالیت های ۴۴ گانه کانون، در بخش هنرهای دستی و مهارت‌آفرینی بومی به صورت ویژه فعالیت دارد.
مرکز شماره یک بندرعباس دارای یک‌هزار و ۱۰ نفر عضو و حدود ۱۱ هزار جلد کتاب در ۲ بخش کودک و نوجوان است.
قصه‌ها باید حاوی پیام باشند
ملیسا پوری‌زاده دیگر شرکت‌کننده در مرحله استانی جشنواره قصه‌گویی امسال هرمزگان بود که با یک قصه کودک به اسم «این همه تلق و ملق» وارد جشنواره شد.
وی عضو کانون شماره چهار بندرعباس است و ۱۶ سال دارد و در رشته علوم انسانی نیز تحصیل می‌کند.
پوری‌زاده پیام قصه خود را اهمیت دادن به کودکان عنوان کرد و افزود: قصه‌ها علاوه بر اینکه باید حاوی پیام برای مخاطب باشند با لحنی جذاب و زیبا شود که خود قصه‌گو نیز از قصه‌ای که روایت می‌کند، لذت ببرد.
این نوجوان قصه‌گو که در حوزه تئاتر تازه‌کار است، بیان داشت: دوست دارم در رشته تئاتر و قصه گویی فرد موفقی باشم.
وی همچنین دوست دارد تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ادبیات هنری (تئاترو بازیگری) ادامه دهد.
ناهید سلیمانی احمدی، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هرمزگان نیز گفت: برای برگزاری بخش استانی بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در این استان ۱۶۳ اثر در بخش صحنه‌ای به دبیرخانه این جشنواره ارسال و در نهایت ۷۴ اثر برای رقابت قصه‌گویان توسط داوران انتخاب شد.
در بخش استانی این جشنواره قصه‌گویان ۲ روز از ۱۷ تا ۱۸ مهرماه جاری در مرکز فرهنگی و هنری آفرینش اداره کل کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان هرمزگان باهم رقابت کردند.
در این دوره از جشنواره با رأی هیات داوران از ۱۱ برگزیده منطقه‌ای و کشوری، پنج قصه‌گوی برگزیده استانی برای حضور در مرحله منطقه‌ای معرفی شدند که ۲۸ تا ۳۰ آبان قصه‌گویان برگزیده در این استان قصه‌های‌شان را برای داوران روایت می‌کنند.
در بخش منطقه‌ای جشنواره قصه‌گویی، استان خراسان رضوی، میزبان قصه‌گویان برگزیده از استان‌های هرمزگان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد خواهد بود.
بر اساس آرای هیأت داوران بخش استانی بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی هرمزگان، الهام اسکندری با قصه ابرکوچولو، آناهیتا محلفی با قصه «شهر چوبی‌ها»، فاطمه غفاری مربی مسوول مرکز فراگیر بندرعباس با قصه «آرزوی بزرگ»، زهرا سلامتی هرمزی از جزیره هرمز با قصه «بی‌بی گل و بی‌بی صورت» و شادی آزاد بشمنی با قصه «اردیک پر برکت» از قصه‌گویان راه‌یافته به جشنواره منطقه‌ای قصه‌گویی در بخش زنان و مردان بودند.
هیات داوران همچنین در این بخش، فاطمه رشید از بستک با قصه «بدترین جشن تولد مار بوآ»، هانیه هادی‌نژاد از بندرعباس با قصه «سوال موموکی» و سمیه اسلامی از بندرعباس با قصه «یک پرش، دو پرش و سه پرش» را شایسته تقدیر دانستند.
این جشنواره برگزیدگان بخش دختران و پسران و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها را نیز اعلام کرد. براساس این گزارش، هانیه حسن‌پور عضو روشندل از مرکز فراگیر بندرعباس با قصه «در جستجوی خدا»، مریم آیین‌پرست از مرکز سیریک با قصه «آدم کوچولوی گرسنه» و مبینا عبداللهی از مرکز شماره ۴ بندرعباس با قصه «روباه و حقه‌اش» از برگزیدگان بخش دختران و پسران کانون هرمزگان بودند.
هانیه املوچ از مرکز شماره ۳، مبینا جعفری کروگانی، محمدامین سالاری جایینی از میناب، زهرا محمدی‌نژاد از هرمز، رایان شاهی از مرکز شماره ۳ و ریحانه میرشکاری از فین نوجوانان شایسته تقدیر جشنواره استانی قصه‌گویی بودند که به ترتیب قصه‌های «هوشنگ شاه»، «ماهی‌رنگین کمان»، «رنج و گنج»، «یخی که عاشق خورشید شد»، «نبرد رستم و اژدها» و «آلوچه کوچولو» را روایت کردند.
هدی کهوری‌نژاد با قصه «بابا برفی»، عبدالرسول معینی هنگامی با قصه «قورباغه چاه‌نشینی» و محمد پرخو با قصه «تقدیر»، مادربزرگ و پدربزرگ‌های قصه‌گوی برگزیده بخش استانی بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی بودند.
هیأت داوران بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در هرمزگان متشکل از محمد سایبانی کارگردان و بازیگر تئاتر، عاطفه جمالی مدرس دانشگاه هرمزگان و نعیم اسدی کارشناس مسوول فرهنگی، هنری و ادبی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان این استان، بخش استانی این رویداد فرهنگی را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هرمزگان قضاوت کردند.
گزارش از فرنگیس حمزه یی