به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، این پنل با حضور مصطفی رحماندوست شاعر و نویسنده، شهرام گیل‌آبادی هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما، محمود گلزاری عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مریم جلالی هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و دبیر علمی جشنواره به همراه جمع کثیری از مدیران، اولیاء تربیتی و علاقه‌مندان تشکیل شد.
ابتدای جلسه مریم جلالی بحث درباره سلطه فضای مجازی بر فرهنگ مردم دنیا گفت: سلطه رسانه مجازی بر کودکان معضل ما است و با معیار تربیتی ما همخوان نیست. این مشکل در نقاط مختلف دنیا رایج است و مردم نقاط مختلف دنیا با این دغدغه همراه هستند.
جلالی در ادامه از گلزاری برای ارائه راهکار حل این مشکل دعوت کرد.
گلزاری در این باره گفت: در دنیا فرزندپروری به پرورش درخت تشبیه می‌شود. ما در روان‌شناسی آزمون‌هایی داریم که بیمار را به طراحی یک درخت دعوت می‌کنیم، زیرا روان هر فرد برای بالندگی مسیر مشابه درخت را طی می‌کند. درخت هر فرد برای رشد به بستر حاصل‌خیز، یعنی شخصیت سالم پدر و مادر نیاز دارد. ما برای رشد درختان به نور مانند شادی، امنیت، اعتلای مطلوب نیاز داریم و در مقابل باید از ایجاد علف های هرز مثل دوستان ناباب و فضای نامناسب جلوگیری کنیم.
این روان‌شناس درباره شیوه‌های فرزندپروری بیان کرد: همچنین فرزندپروری مقتدرانه باید در سه بعد ارتباط، کنترل و استقلال‌دهی انجام شود. والدین برای افزایش ارتباط بیش از هر عاملی به شنیدن حرف فرزند نیاز دارند. فرزندپروری مستبدانه شیوه‌ای است که کنترل در بیشترین حد ممکن اتفاق می‌افتد و برخود تند، توام با اهانت و تنبیه به شیوه ترک فرزند انجام می‌شود. فرزندپروری به شیوه آسان‌گیری هم کاملا بر عکس مستبدانه است و نتیجه هر دو در بزرگ‌سالی فرزند نقش دارد.
این استاد دانشگاه درباره تاثیر قصه بر تربیت فرزندان توضیح داد: قصه نقش مستقیمی در تربیت کودک دارد. در کتاب نوشته بنجامین بلوم جمله‌ای درباره فراگیری ریاضی کودکان گفت که اگر کودکان قصه بشنوند و سپس برای دیگران قصه بخوانند، ریاضی‌شان ضعیف نخواهد شد. حال تفاوت قصه و فیلم در این است که فیلم تصاویر را بر چشم می‌نشاند، اما قصه تصاویر ذهنی را می‌سازد و مفهوم را به ذهن می‌رساند، در نتیجه تاکید بر قصه زیاد است. رسانه‌ها در انتقال الگوی قصه‌ها نقش دارند، اما ارتباط زیاد کودک با تلویزیون و رسانه مجازی خلاقیت و رشد مغز را کم می‌کند.
او در پایان گفت: بازی‌های کامپیوتری موجب چاقی و کاهش فعالیت ورزشی می‌شود. همچنین کودک وابسته به رسانه‌ها در صورت فعالیت ورزشی نیز اضافه وزن خواهد داشت.
در ادامه مصطفی رحماندوست درباره تاثیر قصه بر تربیت کودکان گفت: در دنیا قصه‌گویی مداوم را عامل افزایش نرخ مطالعه می‌دانند. اولین کتاب درباره قصه‌گویی را من در ایران منتشر کردم. قصه‌گویی نباید الزاما آموزنده باشد، مانند بعضی مَتَل‌های ما که معنی ندارد اما ماندگار و موثر است. من و چند شاعر کتاب بازی با انگشتان را به صورت آهنگین منتشر کردیم و این کتاب در سوئد چاپ شد. جالب اینکه وقتی از طریق ایمیل پیگیر دلیل ترجمه کتاب شدم، ناشر به من گفت ما در سوئد باید قصه‌گویی کنیم و این مساله تا حدی جدی است که کودک می‌تواند با پلیس تماس بگیرد و بابت قصه نگفتن خانواده‌اش از آنها شکایت کند. کتاب قصه‌های انگشتی به دلیل کوتاه بودن امکان اینکه والدین در هر کجا این قصه‌ها را برای فرزندش بگوید، وجود دارد و ما به این دلیل این کتاب را ترجمه کردیم.
او در ادامه قصه‌گویی را در ایجاد رابطه عاطفی مهم شمرد و توضیح داد: یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذاری قصه‌گویی ایجاد ارتباط عاطفی بین فرزند و خانواده است. ما در یک بیمارستان و هفت مهدکودک تستی انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که قصه‌گویی پیش از تولد در ارتباط با فرزند و روحیه کودک تاثیر می گذارد.
رحماندوست در پایان افزود: ما باید فرصتی برای قصه‌گویی در طول شبانه روز در نظر بگیریم. برای تداوم این اتفاق قصه‌گویی خلاق اهمیت دارد. قصه‌گویی خلاق هیچگونه فکر اولیه ای ندارد و به همین جهت دشوار است، اما خلاقیت مخاطب و قصه گو را در پی دارد. در این نوع قصه‌گویی دختران مستعد تر از پسران هستند.
این قصه‌گویی در حضور روان‌شناسان امکان کشف درون قصه‌گو و مخاطب را همراه دارد و از درون قصه تعاملی بدست آمده است.
شهرام گیل‌آبادی در ادامه از هنرمندان پیشکسوت در قصه‌گویی رادیو مانند، زنده‌یاد حمید عاملی یاد کرد. او در ادامه گفت: ارتباط بین فردی در دنیا بر اساس گفت‌وگو شکل می‌گیرد. اهمیت گفت‌وگو در اشتراک حاصل از لحظات این فرآیند است.
گیل‌آبادی در ادامه افزود: لذت حاصل از اشتراک فکر ما و دیگری بسیار زیاد است و یکی از راه‌های دستیابی به این لذت قصه است. سوزان سانتاگ، فیلسوف در کتاب علیه تفسیر به لذت حاصل از اشتراک تصاویر ذهنی افراد اشاره می‌کند. هیچ رسانه‌ای جای ارتباط فردی را نگرفته و نمی‌گیرد. ما در گذشته افراد چند وجهی بیشتری را می‌دیدیم و این مساله تا حد زیادی به تاثیر قصه‌های تعاملی بر می‌گردد. قصه‌گویی شورایی و مواجهه شیوه‌هایی است که امروز بسیاری از تئاترهای ما با این رویکرد روی صحنه می‌رود. هر دو شیوه حاصل از قصه‌گویی تعاملی است. درباره قصه‌گویی به شیوه مواجهه باید مواردی را بشناسیم، زیرا امروز تئاترهای زیادی به این سبک روی صحنه می‌رود. اجرای قصه به شیوه مواجهه باید بر صحنه‌ای فراخ توسط یک فرد اجرا شود. موضوع قصه مواجهه کوتاه است. این قصه‌ها باید محور پیش برنده‌اش مشخص باشد. در این شیوه ما نیاز به پیام مشعشعی نداریم، زیرا حس‌های مختلف مخاطب را درگیر می‌کنیم. مهم‌ترین بخش در قصه مواجهه کشف نقطه استراتژیک مخاطب بر اساس شخصیت او است.
این کارشناس رسانه در ادامه بیان کرد: گرد همنشینی ما در نشست‌های مختلف بر گرفته از مدل ارتباطی به نام مدل آیینی است و قصه‌گویی سنتی ما هم به شیوه گرد هم نشینی بوده است، چرا که اشتراک همه ما در این شیوه گردهم نشینی و گفت و گو به نقطه مرکزی دایره می رسد.
شهرام گیل‌آبادی در پایان بیان کرد: میان رشته‌هایی مانند قصه‌گویی را باید در دنیای امروز جدی بگیریم زیرا میان رشته‌ها در دنیای فردا پر رنگ‌تر خواهند شد.
این پنل با پرسش و پاسخ شرکت کنندگان در پنل و کارشناسان حاضر پایان یافت.
بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی روز ۳۰ آذر در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران به کار خود پایان می‌دهد.
