بررسی رابطه بین انتقال دانش با فناوری اطلاعات در کارکنان کانون استان اردبیل

فرزاد فولادلونژاد مربی امور فرهنگی کانون پرورش فکری استان اردبیل و کارشناس ارشد در رشته مدیریت آموزشی در پژوهشی که در مجله علمی‌پژوهشی مدیریت و مطالعات اجتماعی وابسته به انجمن علمی پژوهش مدیریت و مطالعات اجتماعی ایران در سال۱۳۹۷به چاپ رسیده به «بررسی رابطه بین انتقال دانش با فناوری اطلاعات و توسعه منابع انسانی در کارکنان کانون پرورش فکری استان اردبیل» پرداخته است.

فرزاد فولادلونژاد در این پژوهش که در کتاب مقالات Conference on management business and economic development دانشگاه Esenyurt استانبول کشور ترکیه نیز در سپتامبر ۲۰۱۷ به چاپ رسیده، بیان می‌کند که توسعه منابع انسانی متغیری است که می‌خواهیم ارتباط آن را با انتقال دانش و فناوری اطلاعات بررسی کنیم و یکی از جنبه‌های متعالی در سازمان است که با انتقال دانش و فناوری اطلاعات نیز بی‌ارتباط نیست.

وی هدف از پژوهش حاضر را تعیین ارتباط بین انتقال دانش با فناوری اطلاعات و توسعه منابع انسانی در کانون پرورش فکری استان اردبیل عنوان کرده و اظهار داشت: جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان کانون پرورش فکری استان اردبیل است که تعداد آن‌ها ۱۷۰ نفر است و روش مورداستفاده برای نمونه‌گیری روش تصادفی طبقه‌ای بود و برای تعیین حجم نمونه نیز از جدول مورگان استفاده‌شده است که طبق این جدول تعداد نمونه آماری ۱۱۵ نفر به‌دست‌آمده است.

شایان‌ذکر است پژوهش حاضر در دو بخش نظری و عملی انجام‌شده است که در بخش نظری، اطلاعات لازم با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی و در بخش عملی، به شیوه میدانی برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های استاندارد استفاده‌شده است و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss و ضرایب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون انجام‌گرفته و نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین انتقال دانش با فناوری اطلاعات و توسعه منابع انسانی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. خلاصه این پژوهش به شرح زیر است:

مقدمه:  

هر عصری از تاریخ بشر ارزش‌های ویژه‌ای دارد که شاخص آن دوره است. به نظر می‌رسد که ویژگی عصر ما جهانی‌شدن باشد که ناظر بر حرکت در مسیر گسترش هر چه بیشتر ارتباطات انسانی در عصر جهانی است. درچنین عرصه‌ای به باور بسیاری از صاحب‌نظران داشتن منابع انسانی توانمند، خلاق و ارزش‌آفرین، سلاح اصلی مدیران در رقابت خواهد بود. آینده از آن سازمانی خواهد بود که بتواند چنین ظرفیت‌هایی  را در منابع انسانی خود ایجاد نماید. در چنین فضایی آن‌چنان که لادو و ویلسون می‌گویند یک نظام مدیریت منابع انسانی جامع، در مزیت رقابتی مستمر نقش اساسی دارد. در میان فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی، توسعه انسانی از متعارف‌ترین و هزینه‌برترین فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی به‌حساب می‌آید. این فعالیت‌ها شامل فراگیری مهارت‌های جدید، بهبود مهارت‌های موجود و رفتارها و روش‌های مؤثر انجام کار است. توسعه منابع انسانی به آموزش و توسعه فعالیت‌های انسانی در سازمان‌ها مرتبط است و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا شرایط فرهنگی خاصی را ایجاد کنند که در آن کارکنان به پتانسیل بالقوه برای بهره‌مند شدن از افراد و سازمان‌ها دست یابند و در این حالت توسعه منابع انسانی خود را به صورت خیلی نزدیک با توسعه سازمان در یک راستا هماهنگ می‌بیند (سیدجوادین و همکاران، ۱۳۸۸). 

در یک تعریف، فناوری اطلاعات به جنبه‌ای از فناوری سامانه اطلاعاتی اشاره دارد که شامل سخت‌افزار، پایگاه داده، نرم‌افزار، شبکه‌ها و سایر ابزارها می‌شود. در تعریفی دیگر اصطلاح فناوری اطلاعات، علاوه بر جنبه فنّاورانه سامانه اطلاعاتی به عنوان مجموعه چندین منظومه اطلاعاتی، استفاده‌کنندگان، و مدیران آن‌ها تلقی می‌شود. نظر به رشد عملی و فنی و افزایش پیچیدگی‌ها و تغییرات محیط‌های بیرونی و درونی سازمان، برای آنکه سازمان‌ها بتوانند به حیات خود ادامه دهند چاره‌ای جز مددجویی از فناوری اطلاعات وجود ندارد و لذا بر اعضاء هیئت‌علمی دانشگاه‌ها فرض است که از تأثیرات و توانایی اثرگذاری این فناوری بر تمامی ابعاد و عملکردها آگاهی کامل یابند و در جهت‌دهی آن به سمت اهداف دانشگاهی همت گمارند (توربن و ویتر، ۲۰۰۹). آنچه هدف اصلی تحقیق را به خود اختصاص می‌دهد پاسخگویی به این سؤال است که آیا انتقال دانش با فناوری اطلاعات و توسعه منابع انسانی در کارکنان کانون پرورش فکری استان ارتباطی دارد؟ 

روش تحقیق:  

الف)روش پژوهش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام پژوهش، توصیفی- همبستگی از نوع پیمایشی است.  

ب)جامعه آماری: جامعه آماری این پژوهش کارکنان کانون پرورش فکری استان اردبیل است که تعداد آن‌ها ۱۷۰ نفر هست. 

پ)حجم نمونه و روش نمونه‌گیری: روش مورداستفاده برای نمونه‌گیری روش تصادفی طبقه‌ای است. برای تعیین حجم نمونه نیز از جدول مورگان استفاده‌شده که طبق این جدول تعداد نمونه آماری ۱۱۵ نفر به‌دست‌آمده است. 

ت) روش گردآوری اطلاعات و ابزار سنجش: جمع‌آوری اطلاعات موردنیاز تحقیق، به صورت میدانی و با مراجعه پرسشگران به محل کار افراد موردمطالعه (کانون پرورش فکری استان اردبیل) انجام گرفت. 

سؤالات پرسشنامه:  

پرسشنامه انتقال دانش: برای سنجش این متغیر از پرسشنامه استاندارد انتقال دانش استفاده‌شده که این پرسشنامه شامل ۱۴ پرسش است و از مقیاس لیکرت به صورت پنج گزینه‌ی (کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم) استفاده شد.

پرسشنامه فناوری اطلاعات: برای سنجش این متغیر از پرسشنامه استاندارد ۶۶ سؤالی که از ۷ مؤلفه تشکیل‌شده است.

پرسشنامه توسعه منابع انسانی: در این تحقیق توسـعه‌ی منـابع انسـانی شـامل۴ بعـد شـامل حفـظ فرهنگ‌سازمانی، یکپارچگی و هم آهنگی کارکنان و فرآیندها، کمک به تحقق اهـداف سـازمان، سـازگاری و دریافـت اطلاعـات از محـیط است و همچنین شامل۲۰ شاخص هست و از طیف ۵ گزینه‌ای لیکرت که یکی از مقیاس‌هـای اندازه‌گیری بـه شـمارمی رود، جهت اندازه‌گیری متغیرهای تحقیق استفاده‌شده است.

س) روایی و پایایی: مقصود از روایی آن است که وسیله اندازه‌گیری، بتواند خصیصه و ویژگی موردنظر را اندازه بگیرد. برای تعیین اعتبار محتوایی، پرسشنامه به تعدادی از صاحب‌نظران و اساتید مدیریت و علوم رفتاری داده‌شده و از آن‌ها در مورد سؤالات و ارزیابی فرضیه‌ها نظرخواهی شد و روایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه نیز با ضریب آلفای کرونباخ در این پژوهش برای متغیر وابسته و برای هریک از متغیرهای مستقل، محاسبه شد و آلفای همه آن‌ها بالاتر از ۰/۹۰ به دست آمد. 

ش) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها: در این پژوهش برای استخراج اطلاعات و تجزیه و تحلیـل  آن‌ها از برنامـه SPSS استفاده‌شده است. 

یافته‌ها: 

فرضیه اصلی۱: بین انتقال دانش با فناوری اطلاعات در کارکنان کانون پرورش فکری استان اردبیل رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد.

جدول(۱) نتایج ضریب همبستگی پیرسون جهت تعیین رابطه همبستگی

فناوری اطلاعات

آمارها

۰/۹۲۶**

ضریب همبستگی پیرسون

انتقال دانش

۰/۰۰۰

سطح معناداری

۱۱۵

تعداد نمونه

* معنی‌داری آزمون در سطح معنی‌داری ۰/۰۵ 

** معنی‌داری آزمون در سطح معنی‌داری ۰/۰۱ 

طبق نتایج جدول(۱) و با توجه به اینکه سطح معناداری خطای آزمون برای سطح اطمینان ۰/۹۹ کمتر از ۰/۰۱ است، بنابراین می‌توان گفت که فرضیه اصلی ۱ تأیید می‌شود و بین انتقال دانش با فناوری اطلاعات در کارکنان کانون پرورش فکری استان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. ضریب همبستگی بین دو متغیر نیز برابر ۰/۹۲ است. 

فرضیه اصلی ۲ : بین انتقال دانش با توسعه منابع انسانی در کارکنان کانون پرورش فکری استان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. 

جدول(۲) نتایج ضریب همبستگی پیرسون جهت تعیین رابطه همبستگی

توسعه منابع انسانی

آمارها

۰/۹۴۴**

ضریب همبستگی پیرسون

انتقال دانش

۰/۰۰۰

سطح معناداری

۱۱۵

تعداد نمونه

طبق نتایج جدول (۲) و با توجه به اینکه سطح معناداری خطای آزمون برای سطح اطمینان ۰/۹۹ کمتر از ۰/۰۱ است، بنابراین می‌توان گفت که فرضیه اصلی۲ تأیید می‌شود و بین انتقال دانش با توسعه منابع انسانی در کارکنان کانون پرورش فکری استان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. ضریب همبستگی بین دو متغیر نیز برابر ۰/۹۴  است. 

جدول(۳) نتایج ضریب همبستگی پیرسون جهت تعیین رابطه همبستگی

فناوری اطلاعات

آمارها

۰/۹۶۲**

ضریب همبستگی پیرسون

اجتماعی سازی

۰/۰۰۰

سطح معناداری

۱۱۵

تعداد نمونه

طبق نتایج جدول ۳ و با توجه به اینکه سطح معناداری خطای آزمون برای سطح اطمینان ۰/۹۹ کمتر از ۰/۰۱ است، بنابراین می‌توان گفت که فرضیه فرعی اول تأیید می‌شود بین اجتماعی سازی با فناوری اطلاعات در کارکنان کانون پرورش فکری استان ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد. ضریب همبستگی بین دو متغیر نیز برابر ۰/۹۶ است.

بحث و نتیجه‌گیری: 

توسعه منابع انسانی یکی از شاخص‌های مهم رشد در هر سازمان است. در این راستا بررسی و اندازه‌گیری اثربخشی کارکنان در سطوح مختلف می‌تواند علاوه بر بیان عملکرد سازمان در این زمینه، بیانگر ظرفیت و پتانسیل کارکنان بخش‌های مختلف باشد. گفتنی است که عنصر اساسی در ایجاد و بهبود اثربخشی، نیروی انسانی است؛ نیروی انسانی در مورد بهترین شیوه برای بهبود کیفیت تصمیم می‌گیرد و هدایتگر هرگونه تلاش برای بهبود اثربخشی است، به این دلیل که نیروی انسانی سازمان‌ها تنها منبعی است که کمیاب بوده و به راحتی نمی‌تواند توسط رقبا کپی‌برداری شود، درنتیجه موجب ایجاد مزیت رقابتی پایدار برای سازمان می‌شود (سیدجوادین و همکاران، ۱۳۸۸ ).

هنگامی‌که سازمان‌ها قصد توسعه منابع انسانی رادارند، سامانه‌های اطلاعاتی می‌توانند به عنوان یک رکن مهم در این زمینه مطرح گردند و امکان دسترسی بیشتر به اطلاعات را برای سطوح پایین سلسله‌مراتب فراهم می‌آورند. امروزه تحولات شگرفی در زمینه فناوری اطلاعات رخ‌داده و پیشرفت‌های آن فراگیر شده است، به طوری که روندهای دگرگونی را در زمینه‌های مختلف ایجاد کرده است. مهم‌ترین ویژگی‌های آن سرعت زیاد در پردازش داده‌ها، دقت فوق‌العاده زیاد، سرعت بالای دسترسی به اطلاعات، به‌روز بودن، امکان مبادله الکترونیکی اطلاعات، کیفیت بالا، قیمت فوق‌العاده ارزان و رو به کاهش است، از طرفی گسترش حجم عملیات و پیچیده‌تر شدن امور را در پیش داریم. با توجه به این عوامل دیگر نیازی به توجیه استفاده از فناوری اطلاعات در دنیای امروز نخواهیم داشت و کارکنان کانون پرورش فکری استان اردبیل نیز ناگزیر به کاربرد و استفاده از تمام یا برخی از روش‌های نو در ارایه خدمات و وظایف خود است. دانش همواره مهم بوده و هست اما در حال حاضر مهم‌تر و جالب‌تر شده که این امر ناشی از اعمال قدرت آن برای کسب مزیت رقابتی پایدار است. نظریه‌پردازان بزرگ اقتصادی و تجاری، دانش را به عنوان مزیت رقابتی نهایی برای سازمان‌های جدید و کلید پیروزی آن‌ها بیان کردند و استدلال می‌کنند که دانش تنها منبعی است که مشکل یا حتی غیرممکن است که تقلید و کپی شود. مالک آن دارای یک کالای ویژه و منحصربه‌فرد است. سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی در گزارشی در سال ۲۰۰۳ میلادی، اهمیت و ضرورت مدیریت دانش در سازمان‌های دولتی را موردبررسی قرار داده است (احسانی ،۱۳۸۵).

در این پژوهش رابطه بین انتقال دانش با فناوری اطلاعات و توسعه منابع انسانی در کارکنان کانون پرورش فکری استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین ابعاد انتقال دانش (اجتماعی سازی، تلفیق و درونی سازی) با فناوری اطلاعات و توسعه منابع انسانی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد و در نتایج آزمون فرضیات به‌دست‌آمده نشان داده شد که بین ابعاد متغیر انتقال دانش با توسعه منابع انسانی کارکنان رابطه معنی‌داری وجود دارد و در ضمن متغیر اجتماعی سازی بیش‌ترین تأثیر را بر توسعه منابع انسانی دارد که پیشنهاد می شود مدیریت کانون پرورش فکری استان اردبیل به مقوله اجتماعی سازی کارکنان بیشتر از موارد دیگر اهمیت بدهد و برنامه‌ریزی منظمی جهت ارتقاء سطح آموزشی کارکنان داشته باشد. 

 

 

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 3 =