به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان سمنان، نادر کامجو مربی مجتمع و مرکز فرهنگی‌هنری سیار شهری کانون سمنان، مژگان سیدمفید مربی هنری مرکز فرهنگی‌هنری شماره یک کانون سمنان و فاطمه‌سادات امیرفخریان مسئول مرکز فرهنگی‌هنری شماره دو کانون دامغان طی هماهنگی با کارشناس روابط‌عمومی این استان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به معرفی بازی‌های شیرین و خلاقانه در روزهای تلخ کرونایی پرداختند.

کودکان عاشق سرگرمی هستند و بازی بهترین سرگرمی برای آن‌ها در شرایط قرنطینه به خاطر کرونا است، شرایطی که برای خانواده‌های دارای فرزند نیازهای ویژه‌تری ایجاد کرده است و فرصتی محسوب می‌شود تا والدین نگاه جدی‌تری به بازی به‌عنوان ابزاری برای پروروش و بروز خلاقیت داشته باشند.

بازی، یکی از ارزش‌مندترین سرگرمی‌ها و کشف‌های بشر است و گرچه به‌صورت غریزی وجود دارد؛ اما قانون‌گذاری، احترام به قوانین، آموزش  و هدایت‌گری که در دل آن نهفته است می‌تواند دوران کودکی را برای ساخت انسانی خلاق در آینده تربیت کند و این‌روزها فرصتی پیش آمده تا والدین نگاهی جدی‌تر به آن در راستای تربیت فرزندانشان داشته باشند.

ویروس کرونا روزهای تلخی را برای مردم جهان به وجود آورده و هم‌چنان بر ماندن خود مصرانه تلاش می‌کند؛ اما آنچه که باید به آن باور داشت، این مسأله است که به مانند بسیاری از بیماری‌ها، تلخی‌ها و جنگ‌ها تمام می‌شود و این انسان است که باید این تهدید را تا می‌تواند به فرصتی برای آنچه نامش زندگی است، تبدیل کند، این ویروس آن‌طور که از آمار بر می‌آید هوای نسل آینده و یا کودکان را بیش‌تر دارد؛ پس بهتر است برای فزرندان خود با تمام ترس‌ها و نگرانی‌هایی که ممکن است این‌روزها درون‌شان ایجاد کرده باشد دوران خلاقی به یادگار بگذاریم.

کارشناسان حوزه‌ی کودک معتقدند کودکان شرایط خود را وفق می‌دهند و با تخیلات خود از محیط بازی می‌گیرند به‌همین علت، کودک با اشیا و آدم‌های مورد اعتمادش ارتباط می‌گیرد و بازی می‌کند و مسأله‌ی بازی برای او یک واکنش درونی برای تعامل با محیط است.

کافی است به گذشته‌هایی نه‌چندان دور، نگاهی کرده و به خاطر آوریم دویدن در حیاط‌های بزرگ و کوچک خانه‌ها، بازی‌های بی‌دغدغه در کوچه و خیابان‌های محله، جمع‌کردن سنگ و خاک‌بازی در ظهر داغ تابستان و فرار از ترس شکستن شیشه‌های پنجره خانه‌ی همسایه که غیرعمد هنگام بازی پر از هیجان با توپ دلهره به جان‌مان می‌انداخت، یا خاکی که در زیر چرخ‌های دوچرخه‌ها و سه‌چرخه‌های‌مان چند محل آن سوتر که هنوز آسفالت نشده بود، بلند می شد و فکر می‌کردیم که به سفری دور از خانه رفته‌ایم.

تجربیاتی که امروز برای کودکان به خاطر سبک زندگی، به‌خودی خود کم‌تر شده‌است و حال این‌روزها به خاطر حضور این ویروس، اندک فرصت بیرون رفتن و تجربه‌ی بازی در فضای باز را به صفر رسانده‌است، پس باید از فرصت استفاده کرد و تمام تجربه‌های نداشته‌ی آنان را در خانه با توجه جدی والدین به آن‌ها اغنا کرد تا در آینده از رویدادهای گذشته‌ی خود به نیکی یاد کنند. به‌همین دلیل از جمعی از مربیان فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سمنان خواسته‌ایم تا بازی‌هایی خلاقانه برای کودکان معرفی کنند.

بازی‌هایی که قصه، جایزه‌ی آن است 

مربی سیار شهری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سمنان گفت: قرنطینه در شرایط فعلی جامعه به والدین این مجال را می‌دهد که زمان بیش‌تری در کنار کودک خود باشند و با برنامه‌ریزی و مدیریت در خانه برای فرزندان خود اوقات خوش و مفیدی را رقم بزنند.

کامجو افزود:  اگر در این ایام از فرزند خود غافل شویم، او دچار افسردگی و بحران روحی خواهد شد؛ زیرا آن‌ها در تمامی فرصت‌هایی که به‌دست می‌آورند با بازی به هماهنگی با محیط خود اقدام کرده، لحظه به لحظه زندگی خود را  با خلاقیت ذاتی که دارند به بازی می‌گیرند و دست به بازی‌های جدید می‌زنند. کودک سعی می‌کند با شرایط خود را وفق داده و با تخیلات خودش آن را در بازی متجلی کند به‌همین علت او با اشیا و آدم‌های مورد اعتمادش ارتباط می‌گیرد و بازی می‌کند و مسأله‌ی بازی برای او یک واکنش درونی برای تعامل با محیط است.

وی ادامه داد: کودک با بازی، مهارت‌های زندگی را تمرین می‌کند و خودش را برای زندگی آینده، آماده‌تر می‌کند و والدین باهوش از این فرصت برای انتقال مفاهیم زندگی و آموزش‌های تربیتی باید استفاده کنند.

کامجو اظهار داشت: بازی‌های بومی و  محلی، آمیخته با زندگی ایرانی‌ها است که گاه با شعر و قصه، هم‌راه می‌شود و این ویژگی را داراست که قابل تغییر است و با توجه به شرایط کودک و والدین می‌تواند قوانین و چهارچوب بازی تغییر کند.

مربی مرکز فرهنگی‌هنری سیار شهری کانون سمنان پیشنهاد داد: ازجمله بازی‌هایی که می‌توان در این ایام به آن اشاره کرد «لی‌لی‌لی حوضک»، «نون بیار کباب ببر»، «گل یا پوچ» و «کلاغ پر» است که با آن‌که ساده به نظر می‌آید؛ اما می‌تواند بسیار سرگرم‌کننده و مفید باشد.

کامجو توضیح داد: می‌توان برخی بازی‌ها را ترکیب کرد که نیاز به خلاقیت والدین دارد و برای مثال پس از برنده شدن و یا بازنده شدن نسبت به اصول بازی می‌توان قصه‌ای را برای کودک تعریف کرد؛ زیرا در زمان بازی، داستان برایش جذاب خواهد بود و قصه را با دقت گوش خواهد کرد.

وی تأکید کرد: ذات تمام بازی‌ها، شور و نشاط و هیجان است که کودک را با خود هم‌راه کرده و زمان او را خسته نمی‌کند که لازمه‌ی آن کمی خلاقیت و مشورت با کودک در انجام بازی‌های ساده و ترکیبی است تا والدین و کودکان هر دو از آن لذت ببرند.

نمایشی که سرانگشتان، با کاغذهای رنگی اجرا می‌کنند

مسئول مرکز فرهنگی‌هنری شماره دو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان دامغان گفت: ایام در خانه ماندن، فرصتی است برای دور هم نشستن، گفت‌وگو، مطالعه کردن و فرصتی که می‌توان چشم در چشم کودکان خود بنگریم و قصه بگوییم و تا جایی‌که بتوان با هم‌بازی‌شدن با فرزندان‌مان، کودک درون خود را  نیز دوباره زنده کنیم.

امیرفخریان افزود: این‌روزها می‌تواند آزمونی باشد برای این‌که بتوان به کودکان آموزش داد چگونه در مقابل ترس‌ها می‌توان مقاومت کرد و با آن روبه‌رو شد. باید مراقب برهم‌خوردن حس آرامش آن‌ها بود تا از این بیماری عالم‌گیر برای یک عمرشان کابوسی تلخ ساخته نشود و هوشمندانه، ترس‌شان را به آرامش بدل کنیم.

وی تأکید کرد: یکی از تهدیدهای در خانه نشستن به‌ویژه برای کودکان، کم‌تحرکی و اضافه‌وزن است که می‌توان با انجام بازی‌ها، نمایش‌های کوتاه خانوادگی و بازی‌های فکری، سرگرم‌شان کرد تا به پرخوری و کم‌تحرکی دچار نشوند.

امیرفخریان پیشنهاد داد: ساخت عروسک‌های کاغذی انگشتی و اجرای نمایش‌های کوتاه با آن می‌تواند خلاقیت و مهارت دست‌ورزی آنان را بالا برده و مهارت کلامی آنان را نیز تقویت کند و علاوه بر این‌که کودکان یک سرگرمی مهیج را تجربه می‌کنند به‌واسطه‌ی آن از کم‌تحرکی و پرخوری، فاصله می‌گیرند.

مسئول مرکز فرهنگی‌هنری شماره دو کانون دامغان توضیح داد: ساخت عروسک‌های انگشتی با کاغذهای رنگی مربع‌شکل هفت در هفت سانتی‌متری انجام می‌شود؛ بدنه‌ی عروسک، یک استوانه اندازه انگشت و سر عروسک هم می‌تواند هر شخصیتی باشد که آن نیز جدا با یک رنگ دیگر کاغذ برش خورده و به استوانه چسبانده می‌شود و به سادگی می‌توان با ساخت آن، نمایش اجرا کرد.

وی بیان داشت: عروسک‌های انگشتی می‌توانند دارای شخصیت‌های حیوانی، تخیلی، پرندگان و انسان‌ها باشد و با همین روش که از ساخت عروسک تا اجرای نمایش هم‌راه است چند ساعت از روز به سرگرمی و ایجاد خلاقیت، هم‌راه می‌شود.

بازی، فرصتی برای شکوفایی استعداد هنری کودکان  

مربی کارگاه‌های هنری مرکز فرهنگی‌هنری شماره یک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سمنان گفت: در دوران به اصطلاح قرنطینه، والدین می‌توانند بر تأثیرگذاری روی فرزندان‌شان بیش‌تر تمرکز کنند و آن‌ها را در بازی‌کردن، نقاشی‌کشیدن، کتاب‌خواندن و فعالیت‌های ورزشی هم‌راهی کنند و از همه مهم‌تر اعضای خانواده و کودکان در این زمان می‌توانند با  گفت‌وگو کردن و شناخت بیش‌تر از یک‌دیگر روی هم تأثیر مثبت داشته باشند.

مفید افزود: این دوران می‌تواند فرصتی طلایی برای والدین نسبت به فرزندان خود باشد که نقاط ضعف و قوت فرزندان‌شان را شناخته و استعدادهای آن‌ها را شناسایی کنند تا در جهت رشد و پیشرفت به آن‌ها کمک کند. وی هم‌چنین تأکید کرد: این دوران می‌تواند تهدیدهایی را برای کودکان مانند کسالت، بی‌حوصلگی، بی‌نظمی در  فعالیت‌های روزانه، بی‌نظمی در ساعت خواب و بیداری، بی‌نظمی در درس‌خواندن و به‌طور کل بی‌تحرکی را به دنبال داشته باشد که والدین در درجه‌ی اول، خود باید به این قانون پای‌بند باشند تا پیش از هر مسأله، نظم در درس خواندن یا ساعت بیدار شدن و خوابیدن فرزندان را کنترل کنند.

مربی هنری کانون سمنان اظهار داشت: باید از این فرصت برای تجربه‌ی فعالیت‌های هنری استفاده کرد؛ زیرا در حالت عادی نیز سیستم آموزشی به رویکردهای هنری کم‌تر توجه دارد.

آموزش برخی بازی‌ها در سایت کانون پرورش فکری

مفید در ادامه پیشنهاد داد: نقاشی‌کردن، مجسمه‌سازی با خمیر یا با گِل سفال‌گری و ساخت ظروف، تمرین‌های خوش‌نویسی یا ساخت کاردستی‌های خلاق ازجمله فعالیت‌هایی است که آموزش آن را می‌توانند با مراجعه به سایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پیدا کرده و انجام دهند.

وی تشریح کرد: شاید برخی از والدین فکر کنند که استعداد نقاشی‌کردن ندارند، من پیشنهادهای بسیار ساده و در عین حال خلاقانه‌ای  برای آن‌ها دارم و یکی از آموزش‌هایی که برای بچه‌ها انجام می‌دهم، چاپ است. ما می‌توانیم با انواع سبزیجات مثل پیاز، کاهو، سیب‌زمینی و یا انواع برگ‌ها یا حتی چاپ اثر کف دست و انگشتان، شکل‌های زیبا و خلاقانه‌ای را به‌وجود آوریم در صورتی‌که نیاز به مهارت نقاشی ندارد و فقط کافی است کمی خلاق باشیم، به‌طوری‌که کف دست و یا سبزیجات مختلف را به رنگ گواش یا آکریلیک آغشته و اثر آن را روی کاغذ چاپ کرده و سعی کنید شکل‌های خلاقی به‌وجود آورید.

این مربی هنری با ذکر مثالی گفت: در این روش می‌توان یک گلدان کاکتوس را با کف دست ساخت یا می‌توان یک درخت یا یک پرنده را به‌وجود آورد، می‌توان از بافت پیاز برش‌زده برای به‌وجود آوردن تپه در اثر استفاده کرد و یا از اثر چاپ کاهویی که آن را به‌صورت افقی برش زدید و به رنگ قرمز آغشته کردید برای به‌وجود آوردن گل رز استفاده کرد و خلاصه با چاپ انواع برگ‌ها می‌توان یک جنگل انبوه به‌وجود آورد.

وی تأکید کرد: می‌توان به تمامی نکاتی که گفته شد تکنیک فتوکلاژ را هم اضافه کرد و هیچ‌کدام از این‌ها نیاز به مهارت نقاشی ندارند و  فقط کافی است کمی فکر کرده و خلاق بود.

مفید توضیح داد: تکنیک فتوکلاژ در واقع ادغام تصاویر چاپی با نقاشی‌هایی است که از مجله‌ها و روزنامه‌ها جدا کرده و کنار هم قرار می‌دهیم که البته می‌توان به جای نقاشی از چاپ سبزیجات، اشیاء مختلف و یا کف دست استفاده کرد و در نهایت یک اثر هنری زیبا به‌وجود آورد.

هم‌بازی‌شدن، فرصت شناخت متقابل

وی به تجربه بازی‌های هنری که در کلاس خود انجام داده‌است، اشاره و اظهار کرد: در این روش، یک نوع بازی انجام می‌شود که در نهایت به تولید نقاشی، منتهی خواهد شد و این‌روزها می‌توان در خانه، آن را با مشارکت تمام اعضای خانواده انجام داد، بدین‌صورت که کاغذی بزرگ یا تخته‌ی سفید و یا یک مقوا را به دیوار نصب کرده و به نوبت هریک از اعضای خانواده، یک خطی را به شکل دل‌خواه و البته هدف‌مند، روی آن کشیده تا در نهایت یک اثر نقاشی تولید شود و می‌توان خطی داستانی نیز برای آن در نظر گرفت.

مربی هنری کانون سمنان بیان داشت: فعالیت‌های خلاقانه‌ی زیادی را در این‌مدت می‌توان انجام داد، از ساخت خمیر مجسمه‌سازی با ترکیب کمی نشاسته ذرت، چسب چوب، گلیسیرین، رنگ‌های خوراکی، ساخت انواع ظروف یا جاشمعی تا استفاده از رنگ‌های انگشتی برای نقاشی‌کشیدن روی شیشه‌ها و یا سرامیک‌های حمام که قابل شست‌وشو است.

وی خاطرنشان کرد: روزهای قرنطینه را می‌توان به‌جای در خانه ماندنِ صِرف، به برنامه‌هایی پرداخت که حتماً نیاز به بیرون‌رفتن از خانه نیست، می‌توان از گل رُس بهداشتی استفاده کرد و هم‌راه با خانواده به ساخت اشیای خلاق پرداخت و در نهایت با خشک‌کردن و رنگ‌آمیزی آن‌ها یک نمایشگاه خانوادگی ترتیب داد و با فیلم‌گرفتن از آن، تجربیات خلاقانه‌ی خود را با یک‌دیگر به اشتراک گذاشت.