به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، احمد پاکزاد مدرس علوم ارتباطات و مشاور برند، بازاریابی و فروش در ابتدای این نشست گفت: درآمد صنعت اسباب‌بازی در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۰۰میلیارد دلار تخمین زده شده و احتمال می‌دهند در سال ۲۰۲۵ این عدد معادل ۳۰میلیارد دلار دیگر هم افزایش پیدا می‌کند اما، سهم ما، در این بازار فقط در میان کشورهای همسایه ۱۱درصد برآورد شده است.
این سخنران در ادامه افزود: در بخش بازار کشورهای همسایه، اندازه این بازار به تومان، ۵هزار میلیارد تومان است و سهم ایران از این عدد، ۴هزار و ۵۰۰ تومان تخمین زده شده است. یعنی سهم ما ۱۱ درصد کل بازار جهانی است. این سهم، سهم کمی است. چون سهم واردات رسمی ما از این صنعت ۵۰درصدی است و این غیر از واردات غیررسمی است و متاسفانه تولیداتی هم هست که به نام برندهای خارجی در داخل تولید می‌کنیم.
این مشاور برند، بازاریابی و فروش با طرح چند سوال تاکید کرد: آیا مدیریت زنجیره تامین به درستی در این صنعت شکل گرفته است و فعالان آن با مدیریت زنجیره تامین آشنا هستند؟ آیا آنچه باید تولید شود، تولید می‌شود؟ آیا سهم تولیدات داخلی را، در بازار جهانی می‌توان افزایش داد، به نظر می‌رسد شرایط اقتصادی وارادت ما، را محدود کرده است. کاهش ارزش ریال در برابر ارزهای دیگر، فرصت را به نفع تولیدکننده داخلی رقم زده و مردم به جد با استفاده از ابزار هوشمند مشکل دارند. اینها تماما فرصتی برای تولیدکنندگان ما هستند. ولی به هر حال نگرش مصرف کننده ما، از تولیدات داخلی منفی است. شبکه ارتباطی خوبی برای تولیدکننده شکل نگرفته است و علاقه مردم به استفاده از تولیدات خارجی بیشتر است.
پاکزاد افزود: سهم صنعت اسباب‌بازی در بازار داخلی ایران ۱۱ در صد است که قابلیت افزایش تا ۸۰ در صد را، دارد. موقعیت این صنعت از نظر راهبردی در وضعیت دفاعی است؛ چون تهدیدات آن زیاد است. اما، اگر سازمانی کمی قوی باشد، می‌تواند در شرایط تهاجمی قرار گیرد. با نگاه مثبت‌اندیشانه طی سه گام می‌توان ۸۰ درصد بازار داخلی صنعت اسباب‌بازی را به‌دست آورد. اگر زنجیره مدیریت تولید تا تامین به خوبی شکل بگیرد. ما، در زمینه صنعت اسباب‌بازی می‌توانیم ۴هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان را به دست بیاوریم البته این مشروط به مدیریت زنجیره تامین است که متاسفانه هنوز این مدیریت آن‌چنان که شایسته و بایسته است در جامعه شکل نگرفته است.
این مدرس علوم ارتباطات و مشاور برند، بازاریابی و فروش گفت: ما، در زمینه زنجیره تامین با مفهومی به نام گلوگاه مواجهیم یعنی اگر ۱۰۰ واحد وارد می‌شود، الزاماً باید ۱۰۰ واحد خارج شود و اگر این‌طور نیست، باید گلوگاه‌ها شناسایی و نسبت به رفع مشکلات آن‌ها اقدام شود. ما، در بحث مدیریت تامین با چهار مدیریت تولید، توزیع، مصرف و سرمایه مواجهیم. تاکنون صددرصد آنچه در صنعت اسباب‌بازی اتفاق افتاده متوجه مدیریت تولید بوده است، در حالی که بایستی به منظور رسیدن به مدیریت اصولی ۳۰ در صد زمان در بخش تامین، ۲۰ درصد متوجه تولید و ۵۰ درصد در مدیریت بازار صرف شود تا صنعت بتواند به خوبی جواب دهد.
پاکزاد تصریح کرد: یکی از چیزهایی که در صنعت اسباب‌بازی باید مورد توجه قرار بگیرد، عدم دسترسی به شبکه‌های ارتباطی و بازاریابی علمی و برندسازی است. در بازاریابی و فروش، ما از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های خود به خوبی استفاده نکرده و نمی‌کنیم. در حالی‌که کارشناسانی هستند که با توانایی‌های خود، می‌توانند به‌خوبی این بخش، را حمایت و هدایت کنند. ما اگر می‌دانستیم موضوعی به نام کرونا ویروس می‌تواند زندگی را تا این حد متحول کند و خانه‌نشینی را برای همگان رقم بزند برای بسیاری از صنایع از جمله صنعت اسباب‌بازی برنامه‌ریزی می‌کردیم؛ اما این فرصت را از دست دادیم.
۹دلار سرانه اسباب‌بازی هر کودک ایرانی
محمدامین غروی دکترای فناوری ارتباطات و کارشناس فناوری اطلاعات بر کسب و کارهای مجازی، دیگر سخنران این نشست گفت: سرانه مصرف اسباب‌بازی در ایران برای هر کودک ایرانی ۹دلار برآورد شده است که می‌تواند تا ۵۰ دلار افزایش پیدا کند. این فرصتی است که نیازمند برنامه‌ریزی و پشتیبانی است.
این دکترای مدیریت رسانه افزود: در صورتی‌که زیرساخت‌های ما درست بود، صنعت اسباب‌بازی می‌توانست در شرایط حاکمیت کروناویروس در جهان اقتصاد را نجات دهد. چرا که اسباب‌بازی در چنین شرایطی در سبد خانوار معنا دارد. در حال حاضر ۲۰میلیون نفر مخاطب داخلی برای این صنعت در کشور هست و سرانه مصرف اسباب‌بازی ۹دلار برای هر کودک ایرانی ترسیم شده است که می‌تواند تا ۵۰ دلار افزایش پیدا کند.
این کارشناس فناوری اطلاعات تاکید کرد: سهم این صنعت در کشوری مثل کشور ترکیه که به لحاظ فرهنگی شباهت زیادی با ما دارد، ۷۰دلار برای هر کودک برآورد شده است. ما نیازمند نگاه آسیب‌شناسانه در این مسیر هستیم. باید بدانیم جایگاه اسباب‌بازی در سبد خانواده ایرانی چگونه جایگاهی است. آیا اسباب‌بازی از اقلام فرهنگی مورد نیاز خانواده‌ها تلقی می‌شود؟ باید در این زمینه نیازسنجی شود. محتوای محصولات ما باید بررسی شوند. کشوری همچون کشور ما، با چنین وسعت جغرافیایی و گوناگونی اقوام تا چه اندازه می‌تواند این صنعت خود را، متناسب با اقوام پیش ببرد. تنوع محصولات از دیگر مسایلی است که باید به آن توجه شود.
این دکترای مدیریت رسانه تصریح کرد: من فکر می‌کنم به عنوان یک مصرف کننده، نیاز داخلی ما؛ با کالاهای خارجی بیشتر تطابق دارد تا تولیدات داخلی؛ هم از نظر نوع بازی و هیجان و هم به لحاظ کیفیت و نوع ساخت. همه اینها در بحث زیر ساخت اسباب‌بازی‌ها قابل بررسی است. اصلاح زنجیره تامین و توزیع باید با توجه به مقوله فرهنگ و زیرساخت‌های فرهنگی صورت گیرد. مضاف بر اینکه تولیدکنندگان باید به فضای مجازی توجه داشته باشند. یعنی نیاز مخاطب در کنار بهره‌گیری از فضاهای مجازی در مسیر تولید، توزیع و مصرف، می‌تواند تصویر جامعی را نشان دهد. ما فقط ۱۱درصد سهم اسباب‌بازی را در اختیار داریم؛ در حالی‌که باید در میان رقبای خود جا باز کنیم. باید به تنوع محصولات اسباب‌بازی از جمله اسباب‌بازی‌های الکترونیک هم توجه شود. البته به شرط مطالعات مقدماتی آن‌ها.
استفاده از خلاقیت‌های هنری کودکان در تفهیم توسعه پایدار
اشرف‌سادات موسوی‌لر مدرس دانشگاه نیز با حضور در این نشست گفت: اسباب‌بازی‌ها و نقش آن‌ها در خلاقیت‌های هنری کودکان در تفهیم توسعه پایدار انکارناپدیر است و این موضوعی است که کشور سوئد مدت‌هاست به آن توجه دارد.
او افزود: در سوئد تربیت کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آن‌ها به مدد ابزارهای مختلف تلاش می‌کنند به کودکان از دوران کودکی همکاری و همیاری را آموزش دهند؛ همکاری که در نهایت به توسعه پایدار در جامعه منتهی می‌شود. ولی متاسفانه در جامعه ما، به جای رفاقت پیوسته روی رقابت‌ها تاکید شده و می‌شود. متاسفانه در کشور ما بسیاری از شرکت‌ها نمی‌توانند با هم همکاری داشته باشند و پیوسته با یکدیگر در رقابت‌اند.
این محقق تاکید کرد: تفهیم توسعه پایدار در مورد محیط زیست به کودکان از طریق ساخت اسباب‌بازی‌های دست‌ساز و اسباب‌بازی‌هایی که از موارد دور ریختنی ساخته می‌شوند همچنین آشنایی با جامعه و قوانین اجتماعی و آشنایی با محیط زیست و اقتصاد پایدار در دستور کار مهدکودک‌های این کشور است.
وی تصریح کرد: مسیر توسعه پایدار از مهدکودک‌ها آغاز می‌شود و حفظ محیط زیست و منابع محدود آن را کودکان از طریق بازی‌های هدفمند و اسباب‌بازی‌های خلاق می‌آموزند. چون جامعه فردا را، قرار است همین کودکان بسازند. آن‌ها وقتی سمت‌های اجرایی پیدا می‌کنند، حفظ محیط زیست و سرمایه‌های ملی و بین‌المللی را اولویت می‌دهند. چون تفکر خلاق را از کودکی تمرین کرده‌اند و می‌دانند که بین توسعه اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی باید تعادل برقرار کرد. می‌دانند که منابع محدود است و نیازهای انسانی نامحدود. عدالت و اخلاق حکم می‌کند که طبیعت را بیش از این آلوده نکنیم.
موسوی‌لر با بیان تعریفی از توسعه پایدار افزود: در زنجیره تامین می‌گوییم که همه چیز به یکدیگر مربوط است. توسعه پایدار یک بعدش، توسعه اقتصادی است که با هدف افزایش رفاه جامعه ممکن است؛ امروز نمی‌توانیم به شیوه ترامپی، فقط به موضوع اقتصاد فکر کرد و باید به مباحث زیست محیطی جهان هم توجه داشت. در واقع در موضوع توسعه پایدار و ابعاد آن ما با سه موضوع اقتصاد جامعه و محیط زیست مواجهیم. در صورتی که ما نسبت به جامعه و محیط زیست خود بی‌دقت باشیم، افزایش تولیدات اقتصادی، می‌تواند به افزایش زباله‌های اقتصادی منتهی شود.
اسباب‌بازی سومین محصول پر سود دنیا
نیره‌سادات هل‌اتایی که در این نشست با موضوع «نقش طراحی گرافیک در رونق بازار صنعت اسباب‌بازی» سخن می‌گفت، تاکید کرد: باید از شیوه‌های ساده و معمولی در بسته‌بندی محصولات دست برداریم و به شیوه‌های خلاق‌تر توجه داشته باشیم چون فقر ایده در طراحی است که باعث کپی‌برداری از محصولات خارجی می‌شود و این مسئله پیامدهای خاص خود را به دنبال دارد.
او افزود: اسباب‌بازی بعد از مواد مخدر، و تسلیحات نظامی سومین صنعت پرسود دنیاست. طراح گرافیک قبل از شروع کار باید بداند که محصول، مناسب چه گروه سنی است زیرا عدم تطابق رده‌بندی سنی روی بسته با محصول می‌تواند اعتماد به نفس کودکان را کاهش دهد.
این محقق با تاکید بر لزوم وجود قوه تخیل قوی در طراحان، تصریح کرد: بسته‌بندی یک محصول در عین سادگی باید مخاطب را جذب کند؛ داخل جعبه دیده شود؛ همچنانکه نام محصول در نگاه اول باید بتواند دیده شود. همچنین طراح از قوه تخیل خوبی استفاده کرده باشد. تولیدکنندگان باید به جذب طراحان و تولیدکنندگان نوپا بپردازند و با استفاده از فناوری‌های نوظهور در صنعت اسباب‌بازی مثل هماهنگ شدن با فناوری و استفاده از هوش مصنوعی به رونق این صنعت کمک کنند.
هل‌اتایی افزود: باید علاوه بر نگاه اقتصادی بر صنعت اسباب‌بازی، به بعد فرهنگی آن هم توجه کرد. چون یکی از کارکردهای اسباب‌بازی انتقال فرهنگ است و این محصول باعث نهادینه شدن ارزش‌های فرهنگی می‌شود. فراموش نکنیم که لازم است والدین بعد از یک دوره زمانی، اسباب‌بازی بچه‌ها را عوض کنند؛ چرا که این مسئله بر روی قوه تخیل بچه‌ها تاثیر می‌گذارد.
تکرار در هر کاری، قدرت‌آفرین است
«سیجی کانانی» طراح بازی‌های کارتی و رومیزی از کشور ژاپن به علاقه‌مندان تولید این بازی‌ها توصیه کرد ایده‌های خود را رها نکنند و تا تبدیل شدن آن‌ها به ماده‌های فیزیکی به آن‌ها بپردازند.
«سیجی کانانی» با بیان این مطلب گفت: در میان ما ضرب‌المثلی هست که می‌گوید، ادامه و تکرار است که تبدیل به قدرت می‌شود. ایده‌های خود را رها نکنید و آن‌ها را کامل کنید.
این فعال بازی‌های رومیزی تصریح کرد: ما فرهنگ‌های مختلفی داریم که می‌توانیم از ظرفیت‌های آن‌ها در طراحی‌های بازی‌های خود استفاده کنیم و به مدد آن‌ها ایده‌ها و تم‌های جدیدی را در ذهن بپرورانیم.
اقتصاد بیماری که مجال فکر کردن را از تولیدکنندگان می‌گیرد
محسن رجبی تولیدکننده و عضو انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی در بخش دیگری از این نشست خاطرنشان کرد: تولیدکننده اسباب‌بازی مانند دیگر فعالان اقتصادی باید نگاه کلی به اقتصاد جهانی داشته باشد تا بتواند راهبردهای خود را به درستی طراحی کند؛ در حالی که اقتصاد بیمار ما، توجه تولیدکنندگان را به مسایل حاشیه‌ای کشانده است.
این تولیدکننده اسباب‌بازی گفت: برای اینکه تولیدکننده بتواند تولید خود را وارد بازارهای جهانی کند، با توجه به وضعیت صنعت اسباب‌بازی راه فوق‌العاده سختی را، در پیش رو دارد.
عضو انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی تصریح کرد: البته ما، در کشورمان تولید کنندگانی هم داریم که علی‌رغم ۱۰ سال فعالیت خود در حوزه اسباب‌بازی، هنوز هیچ نام تجاری ندارند که آن را ثبت کرده باشند. هر تولیدکننده اسباب‌بازی باید نام تجاری داشته باشد و آن را پیش‌تر به ثبت رسانده باشد تا بتواند در عرضه بازار اسباب‌بازی قد علم کند. بسیاری از آن‌ها به اهمیت انتخاب محصول خود واقف نیستند. یعنی ما تولیدکنندگانی داریم که ۳میلیارد قالب می‌سازد، در حالی که فروش آن‌ها به کمتر از ۱۰هزار در سال می‌رسد و این فاجعه است. این یعنی آن‌که شما محصول خود را به درستی انتخاب نکرده‌اید.
این تولیدکننده اسباب‌بازی تاکید کرد: باید به نام محصول و سلیقه و خواست مشتری هم توجه کرد. همچنان که لازم است شرایط تولید در شمارگان بالا را، مد نظر داشت. چون برخورداری از شرایط تولید در شمارگان بالا از ملزومات ورود به بازارهای جهانی است. ما باید برای تولید در شمارگان بالا، بسترسازی و فکر کنیم. همچنانکه لازم است خدمات پس از فروش آن‌ها را مورد توجه قرار دهیم.
رجبی افزود: ما، در جایگاه تولیدکننده اسباب‌بازی باید رقبای خود را به خوبی بشناسیم و مطالعات جدی بر روی بازارهای داخلی، منطقه‌ای و جهانی داشته باشیم. ولی متاسفانه مدیران این صنعت دچار روزمرگی شده‌اند. ما آنقدر در حوزه تولید با چالش مواجهیم و در اقتصاد بیمار دست به گریبان هستیم که مدیران‌مان وقت نمی‌کنند به موضوع‌هایی مثل جهانی شدن فکر کنند.
معانی انضمامی این صنعت؛ توجه به آن را تشدید می‌کند
«عیسی کشاورز» مدیر گروه فرهنگ و هنر دانشگاه جامع علمی‌کاربردی دانشگاه فناوری‌های فرهنگی دیگر سخنران این نشست تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های صنایع خلاق از جمله اسباب‌بازی معنی انضمامی آن‌هاست به این ترتیب که صنعت اسباب‌بازی صرفاً با اعداد و ارقام و بحث صادرات معنی پیدا نمی‌کند و علاوه بر این مباحث در اشاعه و انتقال فرهنگ‌ها و مالکیت معنوی و امثال اینها موثر است.
وی گفت: معانی انضمامی به کشورهای دیگر منتقل می‌شود. به همین سبب است که ما این باور را داریم امروز برندها بزرگتر از مرزهای جغرافیایی هستند. گواه آن هم این است که امروز سامسونگ را بیشتر از کشور کره و اپل را بیشتر از آمریکا می‌شناسند.
مدیر گروه فرهنگ و هنر دانشگاه جامع علمی‌کاربردی دانشگاه فناوری‌های فرهنگی تصریح کرد: معانی انضمامی اشاعه و انتقال که در بحث اقتصاد خلاق مطرحند، امنیت و حساسیتی معادل مباحث اقتصادی دارد و کمتر از آن‌ها نیست. کشورها نسبت به چنین صنایعی که سبک زندگی افراد را مشخص می‌کند، معانی انضمامی را می‌سازند و مالکیت معنوی را تعریف می‌کنند، نمی‌توانند بی تفاوت و حتی کم توجه باشند. این غفلت، غفلت کوچکی نیست و از این حیث بایستی از برگزارکنندگان این جشنواره قدردانی کرد.
وی افزود: این صنعت جزو صنایعی است که می‌تواند به تولید بدون کارخانه منتهی شود. البته منظور این نیست که ما، برای تولید این محصولات نیازمند خط تولید و داشتن کارخانه‌جات نیستیم؛ بلکه، منظور این است که در شکل‌گیری این صنایع، خلاقیت و نوآوری بیش از سرمایه حائز اهمیت است. ویژگی‌های این صنعت سبز باعث شده است که کشورهای پیشرفته از جمله ژاپن به آن بها دهند. ما هم نیازمند نگاه سیستمی در این حوزه هستیم. ما باید نگاه کلانی داشته باشیم. نگاه کلانی که الزاماً انعطاف‌پذیر است برای شکل دادن این صنعت ضروری است. همچنانکه نیازمند تفکر در طول زمان برای شکل دادن به این صنعت هستیم. چون خلاقیت محور اصلی این تولیدات است و در تولیداتی که خلاقیت و نوآوری حرف اول را می‌زنند، باید هم‌زمان در طول فرایند تولید، تفکر سازمانی حاکم باشد.
در پایان این نشستِ تخصصی که در آن بهنام زنگی مسئول کمیته علمی جشنواره اسباب‌بازی به‌عنوان کارشناس و مجری اظهار نظر می‌کرد، پرسخ و پاسخ شکل گرفت.
این نشست که از برنامه‌های ششمین جشنواره ملی اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است، روز شنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۹ برگزار شد.
