مهدی آرایی،کارشناس فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد، مدرس قصه‌گویی و داور جشنواره‌های بین‌المللی قصه‌گویی است که در گفتگویی با روابط عمومی کانون پرورش فکری مازندران در پاسخ به سوال‌های ما به بررسی موضوع قصه‌گویی پرداخته است.
-ضرورت پرداختن به امر قصه‌گویی در عصر تکنولوژی چیست؟
قصه جزئی از زندگی انسان‌هاست. شما در هر موضعی که باشی مجبور به روایت هستید، هرچند که این روایت‌ها لزوماً از ساختمان دراماتیک برخوردار نیستند، اما گاهی که ما از سرکار برمی‌گردیم و از سختی کارمان با همسرمان صحبت می‌کنیم، زمانی که فرزندان را نصیحت می‌کنیم و به عنوان چاشنی نصیحت از یک خاطره کودکی استفاده می‌کنیم وحتی لطیفه و جوک‌هایی که تعریف می‌کنیم، به طوری که همه آنها را در حوزه روایت قصه‌گویی قرار بدهیم؛ در واقع قصه گفته‌ایم. بر این اساس، انسان ناگزیر از تعریف کردن یک ماجرا است و تعریف کردن هر ماجرا به تعبیری می تواند قصه گویی باشد. پس باید حامی هنر قصه‌گویی بود و این هنر مقدس را زنده نگه بداریم.
-شما در عرصه تدریس قصه‌گویی هم فعالید، به نظر شما قصه‌گویی هنر است یا مهارت؟
در عصرقصه‌گویی، قصه‌ها در ذات اولیه شان لزوماً از یک مهارت عاری هستند، هر کسی به صورت لدنی و ذاتی می‌تواند هر ماجرایی را تعریف کند و قصه بگوید اما وقتی قرار است قصه‌گویی را به صورت حرفه‌ای ادامه دهد، قاعدتاً نیاز به مهارت دارد و تکنیک‌های خاصی برایش مترتب است که همه این تکنیک‌ها برگرفته از قصه گویانی است که به صورت ذاتی قصه را تعریف می کردند.
در این میان، اساتید و معلمان قصه‌گویی هم، مجموعه فنون قصه‌گویان خانگی و قصه‌گویان بدون مهارت را جمع می‌کنند دسته بندی می کنند و برای کسانی که مایل هستند به شکل حرفه ای قصه‌گویی کنند ارایه می نمایند.
-به نظر شما هدف پیشینیان ما از قصه‌گویی بیشتر سرگرمی بود یا به عنوان یک رسانه تربیتی مورد توجه بود؟
همیشه مطلق برای سرگرمی نبوده و مطلق برای تربیت نبوده و ضرورتی که وجود داشته این را مشخص می‌کرد که آیا قصه برای تربیت باشد یا برای سرگرمی؟ ولی وقتی ما به متون کهن مراجعه می‌کنیم به طوری که قصه‌ها لزوما از مفاهیم تربیتی و سرگرمی برخوردار بودند. اما در شیوه روایت زبان ماجراها به گونه ای ترتیب داده می شده که جنبه سرگرمی این قصه‌گویی بیشتر است و لابلای آن سرگرمی‌ها مباحث تربیتی هم مطرح می شود.
-آیا اجرای این ۲۳ جشنواره توانسته است تحولی در دیدگاه جامعه درباره اهمیت هنر یا مهارت قصه‌گویی به وجود آورد؟
به هرحال این جشنواره در زنده کردن به احیای مجدد هنر قصه‌گویی در جامعه ایران موثر بودند و ما نمی‌توانیم این تاثیر را کتمان کنیم که همیشه در جریان‌های بزرگ ضعف‌هایی هم وجود داشته اما به نظر من در مجموع برگزاری جشنواره قصه گویی سود و منفعتش بیش از مضراتش بوده است.
-آیا در جریان برگزاری این جشنواره‌ها خود هنر قصه‌گویی هم رشدی داشته یا دچار تحول چشمگیری هم شده است؟
در جریان برگزاری جشنواره‌ها، هنر قصه گویی هم رشد خوبی داشته است به خصوص در حوزه قصه‌گویی تربیتی، مراکز از رشد چشمگیری برخوردار بوده اند، شاید در قصه گویی خانگی این رشد که ما مدنظر بوده اتفاق نیفتاده است.
-کانون در سال‌های اخیر شرکت در جشنواره قصه‌گویی را از انحصار مربیان خود خارج کرده است. این اتفاق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کانون جشنواره را از انحصار مربیان خارج کرده که به نظر من این کار بسیار عالی و درست بوده کانون می‌بایست تولیت قصه‌گویی بین جامعه هنری را از آن خود می‌کرد و این اتفاق به نظر من ، آینده بسیار خوبی را برای کانون متصور نموده است و البته برندسازی ست و اتفاقاً موجب شد که این گستره و به قول معروف این تعداد متنوعی که از قصه گویان آمدند؛ خلاقیت‌شان در عرصه قصه‌گویی بالاتر رفته و مربیان ما هم با شکل های جدید قصه گویی و ژانرهای جدید آشنا بشوند.
در این میان دیگر علاقه‌مندان هنر قصه‌گویی هم می توانند از تجربیات مربیان کانون پرورش فکری که الحق و انصاف اولین کسانی هستند که قصه گویی را به صورت حرفه‌ای در ایران آغاز کردند، استفاده کنند.
-از نگاه یک فعال، مدرس و داور با سابقه هنر قصه‌گویی در سطح کشور بفرمایید جایگاه استان مازندران را در این عرصه چگونه می‌بینید؟
استان مازندران به دلیل سابقه عمیقی که در حوزه فرهنگ و هنر دارد و به دلیل اینکه خواستگاه بسیاری از قصه‌ها، افسانه‌ها و اسطوره ها است، از جایگاه بسیار خوبی در کشور برخوردار است و من در طول این سال‌ها با صاحب نظران و اندیشمندان بزرگ در این عرصه آشنا شدم که تعدادی از آنها در استان مازندران بودند.
-این سال‌ها کسب درآمد از هنرهای گوناگون مورد توجه است آیا امکان کسب در آمد از قصه‌گویی وجود دارد؟
کسب درآمد از طریق قصه گویی حتماً می تواند اتفاق بیفتد ما در استان یزد کار را شروع کرده و واقعاً این اتفاق شکل می‌گیرد و خیلی از قصه گویان ما کسب درآمد می‌کنند. البته نه به شکل قصه‌گویان اروپایی که درآمد هنگفتی دارند؛ اما استارت این کار خرده شده و من آینده بسیار خوبی را برای این کار می‌بینم.
در پایان توصیه شما به علاقه‌مندان به قصه‌گویی برای رشد و مهارت‌افزایی در این مهارت یا هنر
توصیه که من جهت قصه‌گویان دارم اینکه شرکت در کارگاه‌های عملی قصه‌گویی و دیدار با اساتید بزرگ و قصه‌گویان بزرگ می‌تواند در مهارت و رشدشان کمک کند به خصوص تامل و دقت در اجرای قصه‌گویان ایران و جهان و آنالیز جز به جز اجرای‌شان باعث رشد و مهارت خواهد شد.