به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، رمان «روز کارنامه» با حضور علی سعید مدرس ادبیات داستانی و منتقد ادبی، کارشناسان و مربیان ادبی، فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان خوزستان نقد شد.
کتاب «روز کارنامه» از مجموعه «رمان نوجوان امروز» تولید سال ۱۳۹۹ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.
علی سعید در این نشست گفت: ادبیات کودک و نوجوان ایران ریشه در کتاب‌های کهن این مرزوبوم دارد، که می‌توان به آثاری همچون سندبادنامه، کلیله‌ودمنه، بخش‌های نثر گلستان، نوشته‌های فردوسی و نظامی یا تاریخ‌نگاری‌های بیهقی، حکمت و اندرزنامه‌ها اشاره کرد.
این مدرس ادبیات عنوان کرد: شاخص داستان در قسمت مدرن و معاصر زندگی ایرانیان جان گرفته است، اگرچه آثاری چون حسین کردشبستری، سمک عیار، مرزبان‌نامه و هزار و یک‌شب که در کنار نظم، متن نثرگونه هم داشتند دریچه‌هایی به این وادی گشودند اما اصولاً نمی‌توان آن‌ها را در قالب داستان‌نویسی گنجاند.
«سعید»، کتاب «یکی بود یکی نبود» اثر محمدعلی جمال‌زاده را سرآغاز داستان‌نویسی در ایران دانست و از رمان «دن کیشوت» اثر میگل دو سروانتس؛ به عنوان آغازگر رمان‌نویسی در جهان، در حدود چهارصد سال پیش یاد کرد.
این مدرس ادبیات داستانی با اشاره به اینکه توجیه اقتصادی برای هر پدیده‌ای در دنیای امروز نقشی حیاتی ایفا می‌کند، افزود: در گذشته ادبیات کودک و نوجوان از هم تفکیک نشده بود، اما در چند سال اخیر افزایش مخاطب و پرطرفدار شدن ادبیات نوجوان، ورود آن به سینما و رشدش در رسانه موجب شد تا توجیه اقتصادی زیادی برای این پدیده به وجود بیاید و باید اذعان کرد که توجیه اقتصادی در ادبیات نوجوان، موجب استناد به آن شده و زمینه رشدش را فراهم کرده و این جریان در ایران به تازگی شروع شده اما رو به رشد است.
«سعید» که در جمع مربیان ادبی، فرهنگی و هنری مراکز کانون خوزستان سخن می‌گفت در ادامه به تعریف ویژگی‌های داستان نوجوان پرداخته وآن را به ادبیات بزرگ‌سال نزدیک‌تر دانست و اظهار کرد: ادبیات کودک در ایران به لطف کانون، نشریه‌ها و فیلم‌سازان زبده این نهاد از کشورهای خاورمیانه جلوتر است و سینمای آن سینمای کودک‌پسندی محسوب می‌شود اما در زمینه ادبیات نوجوان هنوز با پیشرفت‌ها و استانداردهای جهانی فاصله داریم.
وی توجه به جنسیت‌ها در ادبیات نوجوان را ضروری خواند و توضیح داد: یک نویسنده باید مذکر یا مؤنث بودن شخصیت‌ها را در نظر گرفته و به تناسب هر جنسیت داستان‌پردازی کند؛ همچنین باید بدانیم که در داستان‌های نوجوان پسند، شخصیت‌ها اندک و پرتاثیراند، تعدد و تکثر شخصیت در ادبیات داستانی نوجوان ضعف محسوب می‌شود ضمن اینکه خلق شخصیت‌هایی که زود فراموش می‌شوند باعث می‌شود که داستان زود از یادها برود.
این نویسنده و منتقد ادبی خسیس بودن در حجم توصیف‌ها، تعداد شخصیت‌ها و وقایع داستانی را به نویسندگان نوجوان توصیه کرده و عنوان کرد: در ادبیات نوجوان مضامینی چون وجود چند زندگی به موازات هم، تکثر موقعیت، شخصیت، زمان، مکان و حجم زیاد ضعف محسوب می‌شود و جایگاهی ندارد از طرفی تلخی‌های زندگی واقعی در رمان نوجوان دافعه به وجود می‌آورد و باید بدانیم یک داستان‌نویس، پیامبر و مصلح اجتماعی نیست و در مضامین خود باید به پیام‌ها محدود و معدود بسنده کنیم و در نظر بگیریم که بحث‌هایی مثل اقتصاد، فقر و فلاکت به درستی و زیرکانه مطرح شوند.
مؤلف کتاب «سال سوگ ملخ‌ها» در ادامه، به بیان نقدهای خود بر کتاب «روز کارنامه» پرداخت و جلد کتاب روز کارنامه را کلیشه‌ای با ترکیب رنگ ناموفق خواند و خاطرنشان کرد: این کتاب علاوه بر ایرادهای نگارشی و ویراستاری یک خاطره‌نگاری ضعیف و کم‌رنگ است که شخصیت‌های پرداخت نشده و ماجراهای بی‌ربط زیادی در متن خود دارد و هیچ کدام را با دلیل منطقی و سرانجام مشخصی توجیه نمی‌کند.
او یادآور شد این کتاب می‌توانست حاوی داستان‌های کوتاه و متحد باشد اما به صورت فعلی با شخصیت‌هایی که می‌آیند و می‌روند و دلیل ورود و خروجشان در متن مشخص نیست، کتاب موفقی در حوزه نوجوان به حساب نمی‌آید.
وی در پایان تأکید کرد: تقویت امید و آینده روشن و پرهیز از خلق شخصیت‌های مفلوک و سردرگم در ادبیات امروز نوجوان ضروری است و یک نویسنده خوب باید یاد بگیرد که پدیده‌ها را بومی ببیند اما در سطح جهانی قلم بزند.
این نشست با سرپرستی طیبه پوربصیری و نقد و بررسی کتاب «روز کارنامه» اثر قباد آذرآیین، از سوی مربیان کانون خوزستان به کار خود پایان داد.
