به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان سمنان، ملیحه آقاحسینی مسئول مرکز فرهنگی‌هنری شماره یک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شاهرود و نماینده انجمن هنرهای نمایشی کانون سمنان از برگزاری بیست‌وپنجمین جلسه‌ی مجازی این انجمن با دعوت از مژده ذکریاپور، طراح و سازنده‌ی عروسک‌های تئاتر، تلویزیون و سینما، عروسک‌گردان، طراح دکور، مجسمه‌ساز و مربی هنری کانون تهران، ظهر پنج‌شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ در قالب ویدئوکنفرانس، خبر داد و گفت: در این جلسه اعضا و مربیان انجمن با تاریخچه‌ی نمایش ایرانی خیمه‌شب‌بازی آشنا شدند.
مهمان انجمن هنرهای نمایشی کانون سمنان در ابتدای سخنانش اظهار داشت: از قرن چهارم هجری اطلاعات ثبت‌شده‌ای از هنر خیمه‌شب‌بازی نداریم و تنها برخی شاعران در قرن پنجم هجری مانند خاقانی، اسدی توسی و نظامی در شعرها و نثرهای‌شان از نمایش‌های ایرانی نام برده‌اند
ذکریاپور در ادامه با بیان این‌که سالن‌های نمایش در آن‌زمان پیشرفته نبود و نمایش‌های ایرانی در یک خیمه یا چادر و بیش‌تر اوقات هم، شب‌ها نمایش ایرانی اجرا می‌شد و در آن شرایط، اطراف صحنه‌ی نمایش را با شمع یا چراغ روشن می‌کردند، افزود: صحنه‌ی نمایش صندوقی بود که وسایل نمایش را در آن می‌گذاشتند و روی آن، به اجرای نمایش می‌پرداختند و چادر یا پرده نمایش در سه جهت دیگر نصب می‌شد و نمایشگران پشت صندوق، پنهان می‌شدند و عروسک‌ها را حرکت می‌دادند.
وی خاطرنشان کرد: جنس بیش‌تر عروسک‌ها از چوبی به اندازه‌ی یک وجب بود و در کنار خیمه، استادی هم وجود داشت که تمام شخصیت‌ها را با صوتکی به نام سفیر که داخل دهانش می‌گذاشت، صداسازی می‌کرد و صدایی ریز و غیر انسانی به آن عروسک می‌بخشید و دو نوازنده‌ی کمانچه و تنبک هم استاد را همراهی می‌کردند و شکل ظاهری نمایش خیمه‌شب‌بازی تغییر خاصی نکرده است؛ چون متن ثبت‌شده‌ای از آن‌زمان وجود ندارد و متن نمایش با قول و قرارهای بین مرشد و استاد ساخته می‌شد.
مهمان انجمن هنرهای نمایشی کانون سمنان تصریح کرد: شاه‌سلیم‌بازی یا سلیم‌بازی از دوره‌ی قاجار به بعد شنیده و این شیوه‌ی نمایشی با عروسک‌های نخی در ایران مرسوم شد و در این شیوه از انواع عروسک‌های نخی خیلی‌ساده استفاده می‌شد که گاهی یک تا سه نخ داشت و معمولاً به دلیل این‌که بدن این عروسک‌ها از جنس پارچه بود و یک نخ به سر عروسک متصل بود، حرکت‌های بسیار ریز و ظریفی داشت.
ذکریاپور یادآور شد: معمولاً متن این‌گونه نمایش‌ها به آداب و رسوم و اوضاع سیاسی همان‌منطقه اشاره داشته و گاهی هم کارگردان نمایش از افسانه‌های ملی که مضامین اخلاقی داشته یا از اشعار شاعران همان‌دوره در متن نمایش خود بهره می‌گرفته است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: نکته‌ای که در تمام نمایش‌های خیمه، عمومیت دارد این است که شخصیت‌ها قالب ثابتی دارند و اغلب چاشنی طنز و حجم واقعیات سیاسی و اجتماعی روز در آن‌ها، زیاد و در تمام این‌گونه نمایش‌ها مورد پسند عامه‌ی مردم است.
مهمان انجمن هنرهای نمایشی کانون سمنان، نمایش لعبت‌بازی را دو گونه مبنی بر «بازی خیمه» و «پیش‌بند»، عنوان و اظهار کرد: نمایش «بازی خیمه»، روزها در گوشه‌ای از شهر یا در مراسم عروسی و جشن‌ها اجرا و گاهی‌اوقات به شکلی مجلل‌تر در دربار پادشاهان یا خانه‌ی بزرگان برگزار می‌شد و «پیش‌بند» هم نوع دیگر این نمایش‌ها است که در صندوق و معمولاً شب‌ها اجرا می‌شد و در این نوع نمایش، عروسک‌ها دستکشی یا نخی بودند و امروزه شخصیت‌های معروف نمایش‌های ایرانی، پهلوان‌کچل، ملا، مبارک، پهلوان‌پنبه، عروس، دیو و مادرزن هستند.
وی در ادامه تأکید کرد: عروسک با هر وزنی ساخته شود بایست تعادل داشته باشد و نسبت بین وزن بخش‌های مختلف عروسک و اندازه‌ی آن‌ها حفظ شود تا عروسک در کنترل عروسک‌گردان باشد و اندازه‌ی عروسک‌های نخی نیز معمولاً بین ۲۰ تا ۵۰ سانت است.
ذکریاپور در بخش پایانی سخنانش با اشاره به ساختمان عروسک‌های نخی تصریح کرد: تعداد نخ‌ها و ساختمان می‌تواند متفاوت باشد و عروسک‌ها می‌تواند بین یک تا سه نخ داشته باشد که نخ اصلی به سر عروسک، متصل و دو نخ دیگر به دو دست آن و در مواردی، نخ چهارم هم استفاده می‌شود که به کمر عروسک وصل می‌شود تا قابلیت خم‌شدن داشته باشد.
