به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد، این ویژه‌برنامه در قالب کارگاه علمی فرهنگی و با هدف آشنایی اعضا با اهمیت پدیده‌های نجومی و ارزش‌گذاری به فعالیت‌های علمی برگزار شد. مرکز فرهنگی، هنری شماره یک کانون پرورش فکری شهرستان اردکان ابتدا ضمن معرفی دانشمندان مُنجّم ایرانی، تاریخچه‌ی مختصری از ساعت آفتابی و نحوه‌ی کارکرد آن به اعضا ارائه کرد.

در ادامه با توضیح رویداد انقلاب تابستانی، اعضا با موقعیت خاص خورشید در آسمان، در این روز و تاثیر و اهمیت آن بر ساعت‌های آفتابی آشنا شدند. اعضای مرکز با راهنمایی مربی، به روش علمی و با توجه به عرض جغرافیایی منطقه، ساعت آفتابی ساخته و با تکنیک کاغذ و برش آنها را تزیین کردند. پایان بخش ویژه‌برنامه این مرکز نیز اعضای شرکت کننده در محوطه مرکز، زیر نور مستقیم خورشید با ساعت‌های ساخت دست خودشان زمان را با دقت اندازه‌گیری کردند.

اما در یزد و در مرکز فرهنگی، هنری شماره 4 کانون شهرستان یزد؛ نشست علمی با موضوع بررسی دلایل متفاوت بودن ساعت آفتابی در استانهای کشور با حضور سیدمقصود کیانوش در مرکز همراه با آموزش و ساخت ساعت آفتابی برگزار شد. در این نشست دوساعته، اعضا و مربیان مراکز فرهنگی، هنری شماره ۲ و ۴ کانون پرورش فکری یزد حضور داشتند و با رویداد انقلاب تابستانی و نحوه ساخت و استفاده از ساعت آفتابی، آشنا شدند.

سیدمقصود کیانوش از کارشناسان خبره نجوم، دارای کارشناسی ارشد زمین شناسی با گرایش زیست محیطی که به عنوان پدر نجوم و بنیانگذار نجوم در استان یزد، معروف است، در این نشست با اشاره به انقلاب تابستانی، گفت: انقلاب تابستانی اول تیر می‌باشد و روزی است که در نیمکره شمالی کره زمین، بلندترین روز را داریم و روز ساعت آفتابی تقریبا همان روز انقلاب تابستانی است ولی از آن جهت که این دو روز همزمان معرفی نشود، یک روز زودتر یعنی 31 خرداد در نظر گرفته‌اند. وی ادامه داد: چهار روز در سال که شروع چهار فصل سال را نوید می‌دهد و این چهار روز، اعتدال بهاری در اول فروردین، انقلاب تابستانی در اول تیر، اعتدال پاییزی در اول مهر و انقلاب زمستانی در اول زمستان است.

کیانوش عنوان کرد: ساعت‌های آفتابی یادآور دستاوردهای نیاکان ما و سمبل دانش نجوم در باستان است. همچنین اسرار نظام حرکتی خورشید در آسمان را برای ما به نمایش می‌گذارد و ابزار ساده ای است که به طور خودکار، زمان روزانه را نمایش می‌دهد و از روی سایه شاخص و تغییرات زاویه‌ی چرخش سایه نسبت به امتداد خط شاخص، زمان خورشیدی را می‌توان بدست آورد. وی افزود: اندازه گیری زمان روزمره در جهان بر اساس یک معیار استانداردی است که شبانه روز را به 24 ساعت تقسیم می‌کند به طوری‌که گذر زمان به طور یکنواخت است. در واقع هرچند که اساس زمان شبانه روزی را حرکت ظاهری خورشید در آسمان تشکیل می‌دهد ولی اندازه گیری آن با ساعت آفتابی، ممکن است اندکی متفاوت باشد. لذا زمانی که ما به کمک ساعت‌های عقربه‌ای یا دیجیتالی تعیین می‌کنیم، در واقع زمان استاندارد است و خصوصیت آن این است که به طور یکنواخت، تغییر می‌کند ولی حرکت ظاهری خورشید در آسمان یکنواخت نیست و بنابراین در ایامی از سال قدری تندتر و در ایام دیگر، قدری یواش تر می‌چرخد. بنابراین ساعت‌های آفتابی این عیب را دارند که در طول سال، وقت کاملاً درستی را نشان نمی‌دهند و باید مطابق یک جدول، اصلاحاتی نمود. ولی به طور کلی ساعت‌های آفتابی، هنوز هم ابزار سودمندی برای اندازه‌گیری زمان در روز می‌باشند که طرفداران زیادی را دارد. چراکه حقایقی از علم و ریاضیات نجوم، و نظام حرکتی خورشید را در می‌یابیم.

پایان این نشست سیدمقصود کیانوش ساخت ساعت آفتابی را آموزش داد و اعضا با ساخت ساعت‌های آفتابی، در روز رویداد انقلاب تابستانی و بلندترین روز سال، از ساعت‌های ساخته شده رونمایی شد.