به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون، عباس محمددینی درباره وضعیت کتاب کودک و نوجوان و انتشارات کانون بیان کرد: وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در حال حاضر وضعیت مطلوب و بدون مشکلی که بتوان روی آن بحث و اظهار کرد، نیست. ادبیات در چند سال اخیر در صنعت نشر، تولید محتوا و کتابسازی دچار افول شده بهویژه این ضعف در حوزه ادبیات کودک و نوجوان دیده میشود. یکی از مشکلات نیز نوع مراجعه ناشران به ترجمه است، از حدود ۲۵ سال پیش که ناشران کل هیمنه خود را به سمت ترجمه بردند به ضعف مولفان و در حال حاضر به ضعف ادبیات کودک و نوجوان انجامید.
او ادامه داد: حتی در این چند سال که ناشران نگاهشان به سمت تالیف بازگشت، اما به دلیل همان ضعف، این صنعت هنوز به مطلوبیت خود نرسیده است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انتشارات آن نیز با نگاهی که به بازار و مخاطب خود دارد و با توجه به ریز موضوعهایی که مخاطب در صنعت ترجمه داشته دوباره به سمت تالیف بازگشته تا بتواند آن مطلوبیت از دست رفته را برای نشر و ادبیات کودک و نوجوان به صورت بالادستی ایجاد کند.
مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون گفت: ما در حال تلاش هستیم و به نویسندگان نوقلم و مولفان کودک و نوجوان عرصه میدهیم تا بتوانند فعالیت کنند و به محصول برسند، تا آن قوت ایجاد شود و در چند سال آینده بتوانیم به مطلوبیت خود برگردیم.
محمددینی همچنین به ملاک و معیارهایی که برای نشر مدنظر قرار میگیرد، اشاره کرد و افزود: ادبیات در پایان قرار است یک کودک را برای حضور در اجتماع بسازد و نیازمند تعهد است تا بتواند کودک متعهد بسازد. ادبیات در واقع زیربنا و پایه اصلی است و این زیربنا نمیتواند در اختیار آدمهای غیرمتعهد قرار گیرد. از سوی دیگر تخصص است؛ ادبیات کودک و نوجوان یک امر بسیار تخصص محور است و نمیتواند در اختیار افرادی قرار گیرد که تخصص ندارند. این تخصص حتی به روانشناسی کودک و نوجوان، نظامهای تربیتی و... برمیگردد.
او با اشاره به اینکه کانون عرصه را برای مولفان و مصنّفان متخصص ایجاد کرده تا بیایند و کار کنند، گفت: انتشارات کانون در گذشته به صاحب قلم بودن افراد تاکید داشت، ما نیز این امر را لازم میدانیم، اما به صاحب قلمهای تازه نفس و کسانی که این امکان برایشان تاکنون فراهم نشده بود، نیز اجازه میدهیم تا بیایند و در ورطه امتحان قرار گیرند و در حوزههای کارشناسی مشغول شوند. تاکنون چند حوزه کارشناسی فعال کردهایم تا آثاراین نویسندگان را مورد پالایش قرار دهند و از سوی دیگر اثرشان به همراه متخصصان متعهد و متعدد دیده و سنجیده شود تا هم کارهایشان دیده شود و هم مشغول به کار شوند.
محمددینی اظهار کرد: در کتابهای ترجمه نیز به این سمت میرویم تا آثار با تعهد و تخصص را انتخاب کنیم و از مولفانی که در بخش ترجمه حائز این صفتها هستند بهره بگیریم. ما کتابهایی داریم که خاص هستند، بنابراین به سراغ مولف مترجمانی میرویم که ما را به خواسته خود برسانند. در حال حاضر آثار ترجمه در بازار نشر بسیار زیاد است، ضمن اینکه ما در کانون درد رقابت با کسی را نداریم، چراکه میخواهیم جاهای خالی را پر کنیم و در این پازل نیز به سراغ جاهای خالی رفتهایم. وقتی میبینیم سایر انتشاراتیها غایت خود را روی ترجمه گذاشتهاند ما به سمت ترجمههای بسیار خاص میرویم که کار بزرگی در دنیا انجام میدهند. در واقع به سراغ آثاری میرویم که انتشارات دیگر به خاطر هزینه و یا بخاطر حقوق مولف به آن ورود پیدا نمیکنند.
او در پاسخ به این سوال که برای کانون بحث ادبیات اهمیت دارد یا وجه بازی و سرگرمی، توضیح داد: در حال حاضر ما چند پروژه همزمان داریم که کتابهایمان همراه با بازی، سرگرمی و عروسک است. برای آینده نیز کتابهای تعاملی را در نظر داریم. اینها اصول و جذابیتهایی است که در بازارپردازی غیرمحتوایی برای کودک انجام میشود. ما در بحث ادبیات نوجوان نیز در حال ورود هستیم تا کتابهایمان واقعیت افزوده داشته باشند و نوجوانان بتوانند وارد تعامل شوند و برای محتوا و کتاب شاخ و شونه بکشند تا محتوا را بهتر کنند و یا داستان را به سمتی که دوست دارند پیش ببرند.
مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون بیان کرد: پیش از این در این بخش ضعفهایی وجود داشت، چرا که محتوای کتاب جامد است نه سیال و این کتاب بود که برای محیط خود تعیین تکلیف میکرد و مخاطب نیز آن را میپذیرفت. بسیاری از مخاطبان امروز نیز همچنان به همین سو گرایش دارند. اما در حال حاضر بسیاری از کتابها صوت، عروسک و بازی با خود به همراه دارند و حتی بعضی از این کتابها سرگرمی با خود به همراه میآورند و روی سکوها میروند. حتی گاهی تعامل دارند و از مخاطب میخواهند تا ادامه داستان را پیش ببرد و یا اینکه تعیین و تکلیف کند. در واقع کتابها امروز از جماد خارج شده و به سیالیت ورود کردهاند. انتشارات کانون نیز در حیطه عملیاتی خود در حال نگارش این موضوع است تا بهزودی انجام شود.
محمددینی درباره کتابهای صوتی و استفاده از صداها و چهرههای شناخته شده در تولید این آثار نیز توضیح داد: انتشارات کانون به سمتی میرود که سکوی خاص خودش را در این بخش داشته باشد. ما پیش از این در بخش کتب صوتی فعالیتهایی داشتیم و برای تولید این کتابهای صوتی به سراغ هنرمندان رفتیم، اما در دوره جدید به سراغ خوانش اثر ازسوی خود مولف رفتهایم و در سوی دیگر نیز به دنبال استعدادسنجی در صداهای خوب میان کودکان در مراکز کانون هستیم. خوشبختانه استعدادهای بسیار شاخصی هستند و حتی برخی از آنها در مراکز صداوسیما نیز مشغول به کارند.
او در ادامه و در پاسخ به پرداخت حق مولف در کتابهای الکترونیکی نیز گفت: در این مورد ما از برنامههای قراردادی که قبلا امتحان خود را پس دادهاند استفاده میکنیم و بسیار دقیق و با وسواس این کار را انجام میدهیم تا حقی از مولفی ضایع نشود.
محمددینی در پایان سخنان خود درباره غرفه کانون در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران اظهار کرد: در نمایشگاه، امسال هزار عنوان کتاب داریم. تعدادی کتاب نیز چاپ اولی هستند و غرفه ما را بسیار دیدنی خواهند کرد. از همه دعوت میکنم تا در نمایشگاه کتاب تهران به غرفه کانون سر بزنند. در طول مدت نمایشگاه ما هر روز پذیرای یکی از بزرگان ادبیات کودک و نوجوان خواهیم بود. رونمایی از کتاب نیز از دیگر برنامههای کانون در این ایام است.
سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مصلی امام خمینی(ره) برگزار میشود و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در این نمایشگاه با آثار خود حضور دارد.