به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، این بخشی از صحبت‌های محمدرضا سنگری، نویسنده و پژوهش‌گر نام‌آشنای ایرانی در نشست آموزشی قصه‌گویی با رویکرد دینی و مذهبی است.
سنگری که در جمع کارشناسان، مربیان مسوول و فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان گیلان در رشت سخن می‌گفت، با بیان این مطلب افزود: با بررسی شیوه آغاز و فرآیند قصه‌گویی در قرآن کریم، همزادپنداری مخاطب با قصه و هم‌دلی با قصه‌گو را شاهد خواهیم‌بود.
وی هوشمندی ایرانیان در بهره‌گیری از داستان‌های قرآنی و ابزار قصه برای خلق آثار فاخر و انتقال آموزه‌ها را یادآورشد و گفت: قصه، تاریخ‌مان را ساخته و فرهنگ ایرانی مدیون و مرهون قصه‌گویی است.
او اظهار کرد: در گذشته و حال، مردم خودشان را در آیینه قصه‌ها به تماشا نشسته‌اند؛ خود را یافته و در سایه زندگی با قصه و قصه‌گویی به‌پیش‌رفته‌اند. انسان با حالت‌ها، چهره وچشم‌ها که کتاب قلب‌اند، سخن‌می‌گوید و قصه با حضور در منظر دیگران و پیش از شروع به قصه‌گویی، آغاز می‌شود.
این شاعر ادبیات انقلاب اسلامی و عاشورا پژوه در ادامه، به تشریح سازه‌ها و عناصر قصه پرداخت و از قصه‌گو به‌عنوان شاخص‌ترین و مهم‌ترین سازه، نام برد.
ضرورت توجه به مسایل زنجیره‌ای و زبرزنجیره‌ای زبانی
خالق آثاری چون: «چهل روز عاشقانه» و «دست‌های کوچک من» توضیح‌داد: لازم‌است پیش از هرچیز، قصه‌گو با لحن، صوت و حالت‌ها به مخاطب یادآورشود که درحال، هیچ چیز با اهمیت‌تر از قصه‌گویی نیست و دراین‌میان، افزون‌بر صدا و پوشش مناسب، به مسایل زنجیره‌ای و زبرزنجیره‌ای زبان توجه‌داشته‌باشد.
محمدرضا سنگری افزود: آنچه در راستای رعایت نکته‌های زنجیره زبان و نشاندن درست واژگان در کنار هم اهمیت‌دارد، دقت‌نظر در زنجیره‌های زبرزنجیره‌ای است که هنرمندانه در زنجیره زبانی قرارگرفته و با اوج و فرودهای مناسب، تغییر لحن، درنگ و تکیه‌های درست، به انتقال مفاهیم و همراه‌سازی مخاطب کمک‌می کند.
میهمان این نشست آموزشی درهمین‌حال، بر اهمیت مخاطب‌شناسی در قصه‌گویی تاکید و تصریح کرد: چنان‌چه مخاطب کودک و نوجوان باشد، ضرورت‌دارد با کارهای دقیق و علمی، صرف وقت و مطالعه، دنیای کودک و نوجوان را بشناسیم و با مصداق‌یابی، برای طرح مفهوم مناسب این نسل تلاش‌کنیم.
هر آنچه به پویه درونی انسان کمک‌کند، دینی است
این دانش‌آموخته رشته دکترای زبان و ادبیات فارسی افزود: لازم‌نیست برای پرورش حس دینی نسل کودک ونوجوان، بر قصه‌های قرآنی و معصومان(ع) متمرکزشویم؛ روح مذهبی یک قصه نیز مخاطب را به افق‌های زیبایی نزدیک‌کرده و ضمن برانگیختن کنجکاوی، به پرسش‌ها و ابهام‌های وی پاسخ‌می‌دهد؛ بنابراین این قصه نیز دارای رویکرد دینی‌است، هرچند دینی به‌نظرنرسد.
لزوم آشنایی با شیوه‌های ارتباط عاطفی، فکری و اجتماعی با مخاطب و ضرورت شناخت از موقعیت‌های جهان کودک و خلق داستان با شناسایی این موقعیت‌ها، از دیگر موضوع‌هایی بود که سنگری به آن اشاره و اظهارکرد: هرچیز که روح دینی داشته‌باشد و با انسان‌سازی و فراهم‌سازی زمینه‌های گام رو به جلو، به پویه درونی انسان کمک‌کند و در رابطه با خدا، خود، هستی و دیگران، ما را به کُنش زیبا برساند، فارغ از شخصیت و کاربرد واژه‌ها، دینی است.
شیرینی و دل‌نشینی حاشیه‌ها در قصه‌گویی
این نویسنده که ریاست گروه برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی زبان و ادبیات فارسی را در کارنامه دارد، آشنایی با زبان کودک و آگاهی از حاشیه‌های قصه‌های دینی و فراهم‌سازی زمینه‌های رازآلودگی و آشنازدایی از قصه‌ها را در جلب‌نظر مخاطب با اهمیت توصیف‌کرد و گفت: گاهی حاشیه‌ها می‌تواند به اندازه متن قصه شیرین و دلنشین باشد.
سنگری درهمین ارتباط گفت: قصه، بیان چیزهایی است که پیش‌تر گفته‌نشده و دریافت‌هایی است که درگذشته به آن دست‌نیافته‌ایم؛ از این‌رو ضروری‌است با کشف و گویاسازی پدیده‌ها و آغاز انفجاری و غافلگیرکننده در ۶ ثانیه نخستین، نسبت‌به همراه‌سازی مخاطب اقدام کنیم.
اهمیت انتخاب کتاب و توجه به کمیت داستان
وی هم‌چنین، با مهم ارزیابی‌کردن انتخاب کتاب مناسب و نگاه ویژه به کمیت داستان اظهارکرد: عصر ما عصر بی‌حوصلگی است و برهمین نیز لازم‌است به کمیت و اندازه داستان متناسب با حوصله مخاطب توجه داشته باشیم.
لزوم تکرار و برگردان در داستان کودکان
او تکرار و برگردان در داستان را مورد علاقه کودک دانست و گفت: بسیاری از قصه‌های دینی دارای این ویژگی‌است و خدا از این عنصر به بهترین شکل در قرآن کریم استفاده‌کرده‌است.
استفاده درست و به‌جا از ابزار و کارافزارهای گسسته، توجه به عنصرهای زمان و مکان و طرح پرسش برای تمرکز مخاطب نیز از دیگر لازمه‌های قصه‌گویی است که در سخنان سنگری به‌آن پرداخته‌شد و وی درهمین‌حال بر لزوم توجه به‌نکته‌ها و ظرافت‌ها در بهره‌گیری از این ابزار تربیتی تاکیدکرد.
استان گیلان میزبان دبیرخانه و جریان‌ساز قصه‌های عاشورایی معرفی شود
مدیرکل کانون استان گیلان هم در آغاز این نشست، ضمن خوش‌آمدگویی به حاضران و گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس، حضور محمدرضا سنگری در گیلان را فرصتی مغتنم برای مردمان گیل و دیلم توصیف کرد و با اشاره به گذشته استان و جایگاه این دیار به‌عنوان میزبان شخصیت‌های دینی، مدفن امام‌زادگان و زادگاه اسلم دیلمی، قصه‌گوی کودکان عاشورایی و از شهدای کربلای حسینی گفت: این امر بیانگر دیانت گیلانیان است.
سیدجلیل میرعظیمی هم‌چنین، اهمیت جریان‌سازی قصه‌های عاشورایی را یادآورشد و بسترسازی برای انتخاب استان گیلان به‌عنوان پایگاه و دبیرخانه این حرکت جریان‌ساز را شایسته و سزاوارعنوان کرد.
وی در ادامه، استفاده از توان‌مندی استادان آگاه و نام‌آشنا را برای نهادینه‌سازی بیش از پیش فرهنگ قصه‌گویی دارای اهمیت دانست و با مهم ارزیابی‌کردن برگزاری نشست‌های آموزشی جهت تقویت جریان قصه‌گویی در میان قصه‌گویان، به ویژه نسل کودک و نوجوان گیلانی افزود: امیدواریم این مهم به ارایه قصه‌های دینی با محوریت داستان‌های قرآنی و زندگی گهربار معصومان(ع) در بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منجر شود.
این نشست آموزشی با رویکرد قصه‌های دینی و مذهبی روز پنج‌شنبه، ۵ مهر سال ۱۴۰۳ به‌میزبانی مرکز شماره ۳ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر رشت برگزار شد.
