به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، دومین نشست از روز سوم جشنواره ملی اسباب‌بازی با موضوع «بازی، اسباب‌بازی، فرهنگ و تنوع قومی» با حضور طیبه عزت‌اللهی‌نژاد، عضو هیات علمی پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، بهنام زنگی، عضو هیات علمی دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس و گرافیست، شیما اثنی‌عشری، دکتری پژوهش هنر و مدرس دانشگاه و سیدبدرالدین احمدی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و جمعی از متخصصان حوزه فرهنگ، هنر و بازی برگزار شد.
اهمیت جغرافیا، فرهنگ و بیان در طراحی بازی
در ابتدای این نشست، سیدبدرالدین احمدی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، با اشاره به استعدادهای ذاتی کودکان در مدیریت و خلاقیت، بر اهمیت جغرافیا، اقلیم، فرهنگ و بیان معاصر در طراحی بازی‌ها تاکید کرد.
او با بیان این‌که نسل‌ها تغییر کرده‌اند، افزود: برای رسیدن به نتایج مطلوب، ابتدا باید چرایی و چیستی موضوع را بررسی کنیم تا به چگونگی برسیم. آسیب‌شناسی صحیح به طراحی درست فرایندها منجر می‌شود. باید دید آیا آن‌چه طراحی می‌کنیم ارزش ادامه دارد یا خیر؟
احمدی با مثال یوزایرانی، بر لزوم توجه به شاخص‌های فرهنگی و جغرافیایی در طراحی اسباب‌بازی‌ها تاکید کرد و گفت: اگر بتوانیم آن‌چه را که درباره‌اش صحبت می‌کنیم اندازه‌گیری کنیم، می‌توانیم خود و آینده را اصلاح کنیم. بازی و اسباب‌بازی سن نمی‌شناسد و در پیشرفت بشری جایگاه ویژه‌ای داشته و اثرگذار بوده است.
وی همچنین به لزوم توجه به استعدادهای افراد در نظام آموزشی و اجتناب از کپی‌برداری صرف در مدیریت اشاره کرد.
احمدی با طرح این سوال که آیا بازی‌ها و اسباب‌بازی‌های قومی و بومی در مسیر هویت ملی و فرهنگی ما قدم مثبتی برداشته‌اند یا خیر، بر اهمیت اهداف روشن در تولید اسباب‌بازی و توجه به عوامل داخلی و خارجی موثر بر آن تاکید کرد. وی همچنین اظهار کرد: بازی و اسباب‌بازی هم می‌تواند سفیر فرهنگی ما باشد و بر لزوم بررسی زیربناهای تربیتی و فرهنگی کشورهای دیگر در صادرات اسباب‌بازی اثرگذارد.
بازی‌ها دارای تفکر هوشمندانه هستند
بهنام زنگی، عضو هیات علمی دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس و گرافیست، به عنوان دیگر سخنران این نشست، با اشاره به تلاش همیشگی انسان در ارتباط با طبیعت و گونه‌های زیستی، گفت: بازی، پدیده‌ای فطری است که پیش از شکل‌گیری ادبیات و هنر در انسان پدید آمده است. نخستین نیاز ذاتی انسان تازه متولد شده، بازی است که در زمانی شکل می‌گیرد که سرگرم تعلقات ذهنی نشده است و تاثیر آن پایدارتر است.
او با بیان این‌که بازی و سرگرمی کاملاً مطابق با نیاز فردی و جمعی انسان است، افزود: تنوع بومی و فرهنگی، تنوع بازی را نیز به همراه دارد. بازی‌ها صرفاً سرگرمی نیستند و برخی از آن‌ها دارای تفکر هوشمندانه و برخی دیگر فقط جنبه سرگرمی دارند.
زنگی با اشاره به گنجینه ارزشمند بازی‌های بومی در ایران به دلیل تکثر فرهنگی، بر ضرورت به‌روزرسانی این ذخایر فرهنگی و بهره‌گیری از آن‌ها در صنعت بازی تاکید کرد.
وی همچنین به نقش بازی در فرایندهای آموزش، درمان، تربیت و رشد اشاره کرد و گفت: بازی به واسطه نیاز ذاتی انسان، الگوی ذاتی دارد و با اصول و مفاهیم فرهنگی مشروع است. توسعه فرهنگی و توسعه پایدار نیازمند توجه به فرهنگ هستند و مسئله بازی و اسباب‌بازی را نباید صرفاً جنبه سرگرمی در نظر گرفت، بلکه از طریق بازی می‌توان دغدغه های کلان را آموزش داد و مشکلات را مرتفع کرد.
اهمیت انتقال ارزش‌های تاریخی و فرهنگی از طریق اسباب‌بازی‌ها
طیبه عزت‌اللهی‌نژاد، عضو هیات علمی پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، با اشاره به شصت و ششمین سالگرد تولید عروسک باربی، به تاثیرهای این اسباب‌بازی بر شکل‌گیری استانداردهای بدن و عزت نفس دختران اشاره کرد.
او با بیان این‌که عروسک باربی در سال ۱۹۵۹ ساخته شد و به‌سرعت به‌عنوان یک نماد شناخته شد، افزود: این عروسک باعث شد تا دختران بدن مطلوب را از طریق رژیم‌های غذایی به‌دست آورند. برای ساخت این عروسک تبلیغی در نظر گرفتند با این مفهوم که روزی دقیقا مثل شما خواهم بود و تا آن روز در کنار شما خواهم بود. در حالی که ما عروسک دارا و سارا را داریم اما نه بدنی دارند و نه شعاری برای آن داریم.
عزت‌اللهی‌نژاد با تاکید بر این‌که هدف این شرکت وابسته کردن افراد به این عروسک بود، بر لزوم ساخت کلیدواژه‌هایی برای ماندگاری در این جهان پرهیاهو تاکید کرد.
وی با مقایسه عروسک باربی با عروسک‌های سنتی ایرانی، بر اهمیت انتقال ارزش‌های تاریخی و فرهنگی از طریق اسباب‌بازی‌ها تاکید کرد و گفت: عروسک غربی بر پایه بدن اول و دوم پوشاک است ارزش‌گذاری شد در حالی‌که به شکل تاریخی و سنتی در جوامعی مانند ایران هرچه در غیاب بدن اول باشد، مطرح است. برای ما هویت، تاریخ، اقلیم ارجح از بدن است.
او همچنین بر ضرورت ترویج عشق به وطن و حس تعلق از کودکی و تربیت نسلی ایران‌دوست تاکید کرد.
اهمیت عناصر ترکیبی از حیوانات و بعد انسانی در شخصیت‌پردازی
شیما اثنی‌عشری، دکتری پژوهش هنر و مدرس دانشگاه، با اشاره به محدودیت تحقیقات در حوزه اسباب‌بازی، به درک و دریافتی که در ایران باستان نسبت به شخصیت‌پردازی وجود داشته اشاره کرد.
وی با بیان این‌که در پردازش شخصیت به چند بعد توجه داریم، افزود: بُعد انسان در پیکره غیر از انسان پررنگ بوده است. شخصیت‌پردازی یعنی انسان یا حیوان نیست بلکه به اشیا هم می‌توان شخصیت داد اما باید مولفه‌هایی در نظر گرفت.
او با توضیح مفاهیم آنتروپومورفیسم، زومورفیسم و ترامورفیسم، به ویژگی‌های جذابیت‌بخش شخصیت‌پردازی و تاثیرهای آن در نقاشی کودکان اشاره کرد.
اثنی‌عشری با مثال‌هایی از آثار تمدن هخامنشی و تخت جمشید، بر اهمیت عناصر ترکیبی از حیوانات و بُعد انسانی در شخصیت‌پردازی تاکید کرد.
دبیری بخش علمی نهمین جشنواره اسباب‌بازی را سیدمحسن بنی‌هاشمی بر عهده دارد و در برگزاری آن اداره‌کل آموزش و پژوهش کانون پرورش فکری مشارکت کرده است.
همچنین امکان تماشای این نشست‌ها به‌صورت مجازی نیز برای علاقه‌مندان در نشانی https://live.kpf.ir/ch/kargah نیز با گزینه مهمان فراهم شده است.
نهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی با شعار«بازی، تمرین زندگی» ۲۵ دی تا ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران در حال برگزاری است.
