به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، آخرین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی نهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با محوریت «چالش‌ها و راهکارهای توسعه زیست‌بوم فضای مجازی کودک و نوجوان با تاکید بر اکوسیستم بازی‌های فضای مجازی» با حضور سیدعلی محسنیان مدیر گروه رسانه و فضای مجازی مرکز پژوهش‌های مجلس، عبدالرحیم قاسمی‌نژاد و مرتضی قاسم‌زاده‌عراقی هر دو کارشناس گروه رسانه و فضای مجازی مرکز پژوهش‌های مجلس، رضا مستمع مدیر گروه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق مرکز پژوهش‌های مجلس و محمدامین قاسمی‌سربلوطی کارشناس گروه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق مرکز پژوهش‌های مجلس روز چهارشنبه ۳ بهمن ۱۴۰۳ در سالن گردهم‌آیی مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون برگزار شد.
بر همین اساس، فقدان نظام آماری جامع، مشکلات مالکیت معنوی، نبود نظام صنفی تخصصی و غفلت از پیوست فرهنگی محصولات از جمله مهم‌ترین چالش‌هایی بود که کارشناسان این حوزه در نشست علمی جشنواره اسباب‌بازی برشمردند.
چالش‌های صنعت اسباب‌بازی
در ابتدای این نشست، رضا مستمع مدیر گروه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، به تشریح چالش‌های موجود در صنعت اسباب‌بازی پرداخت.
وی با اشاره به مطالعات انجام شده در این مرکز، گفت: برخوردار نشدن از تسهیلات بخش فرهنگ، یکی از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت است. در حالی که بخش فرهنگ از معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات ویژه‌ای برخوردار است، صنعت اسباب‌بازی از این مزایا بی‌بهره مانده است.
مستمع همچنین به نبود نظام آماری جامع در این حوزه اشاره کرد و گفت: مدیریت دانش و نظام آماری یکی دیگر از چالش‌های ماست. متاسفانه نظام آماری جامعی در حوزه اسباب‌بازی نداریم و حجم گردش مالی، میزان تولید داخل، واردات و کالای قاچاق مشخص نیست. آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد که سهم تولید داخلی بین ۳۰ تا ۶۰ درصد است.
وی افزود: مشکلات مالکیت معنوی نیز یکی دیگر از چالش‌های جدی است. متاسفانه بسیاری از تولیدکنندگان داخلی پس از صرف وقت و هزینه برای ایده‌پردازی و تولید، با کپی‌برداری غیرقانونی محصولات خود از سوی کارگاه‌های زیرزمینی مواجه می‌شوند.
مستمع با اشاره به نبود نظام صنفی تخصصی در این صنعت، گفت: اصناف این صنعت آن‌قدر بزرگ نشده‌اند که اتحادیه واحدی داشته باشند و زیرمجموعه اصناف دیگری شده‌اند که مرتبط با صنعت اسباب‌بازی نیست. بنابراین، نمی‌توانند به شکل تخصصی به فعالیت خود ادامه دهند.
مدیر گروه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق مرکز پژوهش‌های مجلس با تأکید بر اهمیت بازارپردازی فرهنگی در این صنعت، اظهار کرد: متاسفانه به پیوست فرهنگی محصولات تولید شده توجه نکرده‌ایم. در قانون مالیات بر ارزش افزوده پیشنهاد شد تا اسباب‌بازی‌هایی که تنها محصول داخل هستند، از معافیت بهره‌مند شوند.
مستمع در ادامه پیشنهادهایی برای رفع این چالش‌ها ارائه کرد که شامل ایجاد نظام‌نامه آماری برخط، تشکیل شعبه تخصصی در مراجع قضایی برای صیانت از تولیدکنندگان و ایجاد اتحادیه‌ای تخصصی با اعضای کمتر بود. او همچنین بر اهمیت تولید محصولات فرهنگی در حوزه پویانمایی و اسباب‌بازی‌های بومی تأکید کرد.
اسباب‌بازی؛ از بازار تا صنعت
عبدالرحیم قاسمی‌نژاد، کارشناس گروه رسانه و فضای مجازی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که حوزه اسباب‌بازی کلان است و علاوه بر سرگرمی، جنبه تربیتی نیز دارد، گفت: در ایران بیشتر با یک بازار مواجه هستیم تا صنعت. صنعت الزام‌ها و چارچوب‌های خاصی دارد که یکی از آن‌ها داشتن چهارچوب صنفی و گردش مالی مشخص است.
قاسمی‌نژاد با اشاره به فعالیت جزیره‌ای بین فعالان کودک و آموزش و پرورش، اظهار داشت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از نظر سازمانی زیرمجموعه آموزش و پرورش است، اما پیوندی که می‌تواند بین مدارس و نیازهای زیست‌بوم فرهنگی کودک ایجاد کند، اتفاق نمی‌افتد. او بر لزوم هم‌افزایی و هماهنگی بین این نهادها برای ارائه محصولات و خدمات مناسب به کودکان تأکید کرد.
او با اشاره به اهمیت دیپلماسی فرهنگی، گفت: ما به مخاطب بین‌المللی فکر نمی‌کنیم. اسباب‌بازی ظریف‌ترین ابزار برای انتقال پیام ما به جهان است.
چالش‌ها و فرصت‌های بازی‌های دیجیتال
مرتضی قاسم‌زاده‌عراقی، دیگر کارشناس گروه رسانه و فضای مجازی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای پرداخت.
وی با اشاره به رشد چشم‌گیر این صنعت، گفت: بازی‌های دیجیتال بیش از دو دهه است که به یکی از سرگرمی‌های اصلی کودکان و نوجوانان تبدیل شده است و گردش مالی بسیار بالایی دارد.
قاسم‌زاده‌عراقی با تأکید بر اهمیت محتوای بازی‌ها، افزود: علاوه بر نظام رده‌بندی سنی، به نظام رتبه‌بندی نیز نیاز داریم تا تأثیرهای بازی‌ها بر کودکان و نوجوانان به‌طور دقیق بررسی شود.
وی با بیان این‌که سهم عمده‌ای از محتوای مصرفی کودکان و نوجوانان از خارج از کشور تأمین می‌شود، بر لزوم توجه به محتوا و خدمات داخلی تأکید کرد.
او ادامه داد: در حالی که در سایر کشورها قوانین سختگیرانه‌ای برای حمایت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی وجود دارد، در کشور ما با پدیده وارونگی تنظیم‌گری مواجه هستیم.
قاسم‌زاده‌عراقی بر لزوم قانون‌گذاری و حمایت از بخش خصوصی برای تولید محتوا و خدمات بومی در زیست‌بوم دیجیتال کودکان تأکید کرد.
کارشناس گروه رسانه و فضای مجازی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در پایان به مدل پیشنهادی برای بازیگران زیست‌بوم فضای مجازی در حوزه کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: در این حوزه، حاکمیت باید نقش تسهیل‌گر و تنظیم‌گر داشته باشد و بخش خصوصی را در تولید محتوای بومی یاری کند.
نهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی با شعار«بازی، تمرین زندگی» ۲۵ دی تا ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ از ساعت ۱۰ صبح تا ۲۰ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران در حال برگزاری است.
