و پاکیزه مثل درختی
که از جنگلی برگشته باشد
سرآغاز تو
مثل غنچه سرشار
پاکی زمین روشنی تو را حدس می زد
تو بودی هوا روشنی پخش می کرد
سرآغاز :
کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان به عنوان تنها سازمان کودک محور که با فعالیت‌های فرهنگی اثرگذار عمده فعالیتش را برای کودکان ونوجوانان ارائه‌می‌دهد با بیش از ۵۰ دهه تلاش فرهنگی، هنری و ادبی برای آینده‌سازان ایران اسلامی از نقش ارزشمند و خاستگاهی ارزنده برخوردار است .
این نماد فرهنگی با توجه به توانمندی‌ها و شناسایی استعدادهای کودکان و نوجوانان در رسالتی خطیر و عظیم برنامه های متنوع، جذاب و خلاق و زیربنایی و زیرساختی را به طور آموزش غیرمستقیم برای کودکان ونوجوانان ۷ تا ۱۸ سال اجرامی‌کند .
در این راستا کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان استان گیلان که از سال ۱۳۴۴ با افتتاح و بازگشایی کتابخانه و مرکز کانون پرورش فکری در شهرستان لشت‌نشاء کارخود را آغازکرد، توانست با ۳۱ مرکز فرهنگی ثابت، ۴ مرکز پستی، ۳ مرکز سیار و ۱ مرکز سیارشهری، فعالیت فرهنگی، هنری و ادبی خود را تعمیم دهد.
ترویج فرهنگ مطالعه ، توسیع ارزش های اخلاقی، تعمیق ارتباط با والدین، تولید برنامه‌های جدید، جذاب و مخاطب‌محور، تشویق کودکان با هدف نخبه‌پروری از عمده اهداف کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان گیلان محسوب‌می‌شود.
با توجه به نقش ارزشمند این نماد تربیتی تلاش و شناسایی استعدادهای کودکان و نوجوانان اهم فعالیت‌های کانون پرورش فکری در این استان به شرح زیر است :
فعالیت های فرهنگی :
مشق هایمان
تمام می شود
ولی مهم چگونه خواندن است.
یکی از عمده‌ترین فعالیت‌های کانون، فعالیت‌های فرهنگی است که با محوریت کتاب برگزارمی‌شود. حفظ هویت فرهنگی، ترویج فرهنگ مطالعه، تقویت سواد خواندن، تعمیق تفکر انتقادی و فلسلفی، آشنایی کودکان ونوجوانان با داشته‌های فرهنگی آموزش غیرمستقیم به منظور کسب تجربه و ایده‌های خلاق بر اساس فعالیت‌های کانون، برنامه های کتاب محور ، قصه گویی و آشنایی بیشتر کودکان و نوجوانان با ادبیات شفاهی، برگزاری نشست‌های تربیتی، توجه به تبیین ساده احکام و ارزش‌های اسلامی، آشنایی با پیشینه سرزمین، تاریخ و شخصیت‌های فرهنگی و علمی، خوانش متون و ... از جمله فعالیت‌هایی است که در زمره فعالیت‌های فرهنگی مراکز کانون گیلان اجرامی‌شود.
فعالیت های هنری :
صبح یک تولد دوباره است
یک شروع
خوش به حال هر کسی که مثل آفتاب
هر سپیده می کند طلوع
گیلان با نماد و نشانه‌هایی از جنگل و کوه و دریا، با تبلوری از رنگ، خیال و تصویر را درهم می‌آمیزد و هنر را با قلمویی از نقش‌بند خیال، با قابی از آیینه، با حجمی از سنگ و چوب ماندگارمی‌سازد.
کانون گیلان با برپایی کارگاه‌های هنری شامل: نقاشی، سفال‌گری، نمایش عروسکی، نمایش خلاق، طراحی، خوش‌نویسی، عکاسی، موسیقی، انیمیشن و ... خدمات ارزنده‌ای را به کودکان و نوجوانان مستعد گیلان ارائه می دهد؛ تصاویری که در آثار ماندگار بهمن دادخواه، سحر حقگو، پژمان رحیمی‌زاده، زنده یادعلی عامه‌کن و .... آینه‌ای تمام نما از هنر گیلانی ست.
هم‌چنین، باتوجه به دیرینگی هنر نمایش در گیلان و نیز تصویرگری‌های ارزشمند کتاب کودک می توان به این مهم اذعان‌داشت که بن‌مایه اکثرفعالیت‌های هنری در گیلان برای کودکان ونوجوانان بیانگر آداب، فرهنگ و رسوم مردم است که زیرساختی بومی و محلی را در خود جای داده‌است و به همت مربیانی سخت‌کوش، خلاق و علاقمند در مراکز فرهنگی به اجرا گذاشته‌می‌شود.
فعالیت های ادبی :
از پرنده ها آن چه می توان شنید
حرف های تازه است
باغ ها این زبان تازه را
خوب درک می کنند
از دیگر فعالیت‌های ارزشمند کانون گیلان در خدمت‌رسانی، پرورش استعدادهای کودکان ونوجوانان مرکز آفرینش‌های ادبی کانون گیلان است که با هدف پرورش استعدادهای ادبی کودک و نوجوان و شکوفاسازی استعدادهای بالقوه و بالفعل ساختن توانمندی های کودک ونوجوان فعالیت‌های خلاق و جذاب را ارائه می دهد. این واحد با ۳ بخش «کارگاه‌های ادبی در مراکز ثابت»، «بخش مکاتبه‌ای» و«انجمن ادبی» به فعالیت می پردازد.
در کارگاه‌های ادبی شامل شعرسرایی خلاق، داستان‌نویسی خلاق و نوشتن خلاق، مربیان کارآمد، خلاق و آموزش دیده، اعضا را برای نوشتن خلاق برای نوشتن آماده کرده و با هدایت در کارگاه‌های شعر و داستان آنان را به قالب‌می رسانند و توانمندی آنان را در این زمینه شناسایی‌می کنند .
در بخش مکاتبه ای کودکان و نوجوانانی که امکان دسترسی به مراکز ثابت را ندارند از طریق مکاتبه (نامه) عضو آفرینش‌های ادبی شده و طی فرایندی م با قالب‌های مختلف شعر و داستان آشناشده و استعدادشان در بخش ادبی تقویت می شود.
انجمن ادبی نیز از دیگربخش‌های مرکز آفرینش‌های ادبی کانون گیلان است و به اعضایی اختصاص دارد که با تداوم حضور در مرکز، به قالب رسیده اند و می توانند در جامعه ادبی امروز حرفی برای گفتن و خلق اثر داشته باشند .
انجمن ادبی آفرینش کانون پرورش فکری کانون گیلان با بیش از ۸۰ عضو در ۳ منطقه (غرب – شرق- مرکز) مبادرت به برگزاری انجمن کرده است و بخش مکاتبه‌ای این مرکز نیز پایش از ۲۰۰ عضو فعال، آموزش از راه دور (مکاتبه ) را به کودکان ونوجوانان گیلانی برعهده‌دارد.
مراکز فراگیر:
گاه با سکوت می شود
یک کتاب حرف های تازه داشت
چشم ها بهانه اند
تا سکوت ها شنیدنی شوند
لحظه های ما دیدنی شوند
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان گیلان به منظور بهره‌مندی کودکان ویژه با نیازهای ویژه، درقالب مراکز فراگیر مبادرت به برگزاری کارگاههایی برای این دسته از عزیزان کرده‌است و برنامه های متنوعی را به کودکان ونوجوانان ارائه می دهد.
کتاب گویا، کتاب تصویری، کتاب‌ها به خط بریل، ایجاد محرک‌های حرکتی، دیداری، شنیداری و ... برای کودکان کم توان جسمی، کم بینا، کم شنوا و گاه نابینا وناشنوا، از جمله فعالیت های این نوع مراکز به‌شمارمی‌رود.
مراکز پستی و سیار :
ز صبح قریه آمده بود
نگاهش طعم شیر تازه را می داد
و دستش بوی گندم داشت
یکی از مهم‌ترین اهداف کانون، اعتلای سطح فرهنگی کودکان ونوجوانان اعم از روستایی و شهری است؛ اما با توجه به کمبود امکانات فرهنگی و محدودیت احداث مراکز فرهنگی هنری کانون در روستاها و مناطق دورافتاده این امر محقق‌نمی‌شود و کودکان و نوجوانان مناطق کم‌برخوردار که امکان استفاده از خدمات کتاب‌خانه‌ای را ندارند، از فعالیت‌های کتاب و کتابخوانی و بخش گسترده‌ای از فعالیت‌های فرهنگی چون: شرکت در مسابقه‌ها، فراخوان‌ها، کارگاه‌های ادبی، هنری فعالیت‌های علمی و ... محروم می‌مانند.
از این رو، کانون پرورش فکری کودکان و نوجونان استان گیلان با ۴ مرکز پستی و ۳ مرکز سیار روستایی و ۱ مرکز سیار شهری، خدمات‌دهی به کودکان و نوجوانان روستایی را در دستورکار قرارداده‌است.
هم‌چنین، برای دست‌یابی به فرآیند کتابخوانی و ترویج فرهنگ مطالعه و نیز بهینه‌سازی اوقات فراغت کودکان ونوجوانان روستایی، با ارسال کتاب زمینه لازم را برای رشد و شکوفایی فکری و ذوقی آنها فراهم‌آورده‌است.
