به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، در دل جاده‌ها و روستاهای دور از مرکز، مربیانی هستند که روزانه با خودروهای کتاب‌خانه سیار، خود را به کودکان و نوجوانانی می‌رسانند که دسترسی کمتری به امکانات فرهنگی دارند. این کتاب‌خانه‌ها با امانت کتاب، قصه‌گویی، فعالیت‌های ادبی و هنری، شور و نشاط را به دل روستاها و حاشیه شهرها می‌برند.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با راه‌اندازی کتاب‌خانه‌های سیار، توانسته است گامی مؤثر در گسترش عدالت فرهنگی بردارد؛ جایی که ماشین‌های پر از کتاب و مربیان مشتاق، پلی می‌شوند میان کودکان و دنیای داستان‌ها، رویاها و یادگیری.
کتاب‌خانه‌های سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تلاش‌اند تا به مناطق دورافتاده و حاشیه‌ای خدمات فرهنگی ارائه دهند و به ترویج کتاب‌خوانی در این مناطق بپردازند. این کتاب‌خانه‌ها در مناطقی که دسترسی به منابع فرهنگی محدود است، نقش مهمی ایفا کرده و به‌ویژه در روستاها و حاشیه شهرها مورد استقبال گسترده‌ای قرار می‌گیرند.
آغاز فعالیت‌ها و پوشش گسترده مناطق
فاطمه زحمتکش، مربی سیار کانون در منطقه مرزی داشلی‌برون استان گلستان، از خرداد سال گذشته در این سمت مشغول به کار است؛ او درباره فعالیت‌های خود در این حوزه می‌گوید: «ما هر هفته یک‌بار به روستاها و مدارس مناطق مختلف سر می‌زنیم. استقبال بچه‌ها از کتاب‌خانه سیار بسیار خوب است، به‌ویژه در مناطق حاشیه‌ای که کمتر دسترسی به منابع فرهنگی دارند، بچه‌ها با اشتیاق زیادی کتاب‌ها را امانت می‌گیرند. این استقبال به‌ویژه در مناطق حاشیه‌ای و روستاها که از امکانات کمتری برخوردارند، بیشتر به چشم می‌آید. کودکان این مناطق با دیدن کتاب‌خانه سیار کانون، نه تنها از فرصتی برای امانت گرفتن کتاب استفاده می‌کنند، بلکه به‌نوعی از خدمات فرهنگی که در دسترس‌شان نبوده بهره‌مند می‌شوند.»
فعالیت‌های متنوع فرهنگی در کتاب‌خانه‌های سیار
کتاب‌خانه‌های سیار علاوه بر امانت کتاب، فعالیت‌های مختلف دیگری نیز برای کودکان و نوجوانان برگزار می‌کنند. فهیمه ابراهیمی‌شکرانلو مربی سیار شهری- شیروان خراسان شمالی که از اردیبهشت سال گذشته در سمت مربی سیار مشغول به کار است، در این‌باره می‌گوید: «ما علاوه بر امانت کتاب، فعالیت‌های زیادی مانند قصه‌گویی، روخوانی کتاب، معرفی کتاب و حتی کارگاه‌های نویسندگی را برای بچه‌ها برگزار می‌کنیم. این فعالیت‌ها تأثیر بسیار خوبی روی رشد ذهنی و خلاقیت بچه‌ها دارد.»
ابراهیمی ادامه می‌دهد: «همچنین در روستاها و مدارس اطراف شهرستان‌ها، این مربیان علاوه بر کتاب‌خوانی، به شناسایی استعدادهای ادبی بچه‌ها نیز پرداخته و آن‌ها را برای جشنواره‌های مختلف آماده می‌کنند. ما تلاش می‌کنیم بچه‌هایی که در زمینه‌های مختلف ادبی استعداد دارند، شناسایی کرده و به جشنواره‌های مختلف معرفی کنیم.»
تأثیرات مثبت بر رشد فرهنگی کودکان
ابراهیمی در ادامه بیان می‌کند که مربیان سیار کانون علاوه بر فعالیت‌های ادبی، در حوزه‌های مختلف فرهنگی نیز نقشی مؤثر ایفا می‌کنند: «فعالیت‌های ما تنها محدود به امانت کتاب نیست. ما به بچه‌ها آموزش می‌دهیم که چگونه به منابع مختلف دسترسی داشته باشند، چگونه تفکر انتقادی داشته باشند و چگونه از کتاب‌ها برای رشد شخصی و اجتماعی خود استفاده کنند.»
چالش‌ها و مشکلات مربیان سیار
هر چند فعالیت‌های کتاب‌خانه‌های سیار بسیار مؤثر بوده، اما این مربیان با چالش‌هایی هم مواجه هستند. زحمتکش در این‌باره می‌گوید: «مشکلاتی مثل خرابی ماشین و مشکلات فنی وجود دارد، اما این‌ها جزیی از کار است و ما به خاطر علاقه و اشتیاق بچه‌ها هیچ وقت ناامید نمی‌شویم.» او همچنین اشاره می‌کند که در مناطق دورافتاده، معمولاً شرایط برای انجام فعالیت‌ها به‌طور کامل فراهم نیست، اما با تمام این شرایط مربیان سیار از هیچ تلاشی برای کمک به بچه‌ها فروگذار نمی‌کنند.
ابراهیمی نیز در همین باره اشاره می‌کند: «البته مشکلاتی مثل خرابی ماشین و تعمیرات لازم برای خودروها وجود دارد که در برخی مواقع کار را مختل می‌کند، اما با این حال همچنان ادامه می‌دهیم چون هدف ما فراهم کردن فرصت‌های آموزشی و فرهنگی برای بچه‌ها است.»
پیشنهادهایی برای بهبود و گسترش فعالیت‌ها
با وجود تمام تلاش‌های مربیان سیار، آن‌ها معتقدند که هنوز نیاز به گسترش بیشتر فعالیت‌ها و امکانات وجود دارد. ابراهیمی در این‌باره می‌گوید: «کتاب‌خانه‌های سیار می‌توانند بیشتر از این گسترش پیدا کنند. اگر بودجه و امکانات بیشتری وجود داشته باشد، می‌توانیم روستاهای بیشتری را پوشش دهیم و امکانات بیشتری را در اختیار بچه‌ها قرار دهیم.»
زحمتکش نیز پیشنهاد می‌دهد، برای پوشش بهتر مناطق مختلف، از گروه‌های دو نفره برای انجام فعالیت‌ها استفاده شود: «با حضور دو نفر می‌توانیم بهتر به مناطق مختلف دسترسی پیدا کنیم و فعالیت‌ها را گسترش دهیم.»
مقایسه فعالیت‌های مربیان سیار خانم‌ها و آقایان
زینب شیخیان، یکی دیگر از مربیان سیار کانون که در شهربابک کرمان فعالیت دارد، در این مدت تجربه کاری زیادی در زمینه فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی با کودکان داشته، او در این‌باره اظهار می‌کند: «به‌عنوان یک مربی خانم، ارتباط‌گیری با بچه‌ها به‌ویژه نوجوانان دختر راحت‌تر است. بسیاری از بچه‌ها وقتی می‌بینند یک مربی خانم برای آن‌ها وقت می‌گذارد، اعتماد بیشتری به او پیدا می‌کنند.»
شیخیان همچنین اضافه می‌کند: «البته چالش‌هایی هم وجود دارد. مشکلاتی مثل خرابی ماشین و نیاز به تعمیرات، گاهی اوقات کار را با اختلال مواجه می‌کند، اما به‌طور کلی احساس می‌کنیم که کار ما تأثیر زیادی روی بچه‌ها دارد و این مشکلات جزئی به چشم نمی‌آید.»
کتاب‌خانه‌های سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با ارائه خدمات فرهنگی در مناطق دورافتاده، نقش مهمی در ترویج کتاب‌خوانی و ارتقای سطح فرهنگی دارند. این فعالیت‌ها به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به کتاب‌خانه‌ها و منابع فرهنگی محدود است، بسیار مؤثر واقع شده و در جهت رشد ذهنی و فرهنگی کودکان و نوجوانان این مناطق نقش چشمگیری ایفا کرده است. با وجود چالش‌ها و محدودیت‌ها، مربیان سیار همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند تا بیشترین تأثیر ممکن را در مناطق مختلف داشته باشند.
